Tòa Thánh kêu gọi giải trừ vũ khí hạt nhân toàn cầu

Tác giả Jordan Blake

Dom Bảo Lộc (TGPSG) biên dịch từ Catholiconline

Khi các căng thẳng gia tăng và các quốc gia tái tập trung vào sức mạnh quân sự, Tòa Thánh một lần nữa nhắc nhở thế giới về một chân lý sâu xa: Hòa bình không thể được xây dựng trên mối đe dọa của sự hủy diệt. Phát biểu trước Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, Đức Tổng Giám mục Gabriele Caccia, Quan sát viên Thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hiệp Quốc, đã mời gọi cộng đồng thế giới tái cam kết việc giải trừ quân sự và bảo vệ sự sống con người khỏi các vũ khí hủy diệt.

Theo Vatican News, Đức Tổng Giám mục Caccia đã tuyên bố trong phiên họp Thứ nhất của Liên Hiệp Quốc tại New York: “Tòa Thánh khẳng định niềm xác tín không lay chuyển của mình rằng những nỗ lực kiểm soát, giới hạn, cắt giảm và cuối cùng là loại bỏ vũ khí hạt nhân không phải là một viễn cảnh phi thực tế, mà là một khả năng và một mệnh lệnh luân lý cấp bách”. Ngài lặp lại giáo huấn nhất quán của Giáo hội rằng hòa bình và phẩm giá con người không thể cùng tồn tại với sự hiện diện của các loại vũ khí có khả năng hủy diệt toàn bộ các dân tộc.

Tầm nhìn của Giáo hội về an ninh đích thực

Trong nhiều thập kỷ, Giáo hội Công giáo đã phản đối quan niệm đe dọa hạt nhân nhằm bảo đảm an toàn. Đức Tổng Giám mục Caccia đã phát biểu: “Hòa bình không thể được xây dựng trên mối đe dọa hủy diệt toàn diện hoặc trên ảo tưởng rằng sự ổn định có thể xuất phát từ khả năng hủy diệt lẫn nhau.” Ngài tiếp tục: “một niềm tin như vậy là không thể biện minh về mặt luân lý và không bền vững về mặt chiến lược” (theo Vatican News).

Thay vào đó, Tòa Thánh kêu gọi một tầm nhìn lấy con người làm trung tâm để bảo vệ, bắt nguồn từ đối thoại, tình huynh đệ và sự tôn trọng phẩm giá do Thiên Chúa ban tặng cho mỗi người. Trong góc nhìn này, hòa bình không xuất phát từ sợ hãi hay đe dọa, nhưng từ công lý, hợp tác và tin cậy lẫn nhau giữa các quốc gia.

Những nguy cơ mới trong thời đại ngày nay

Đức Tổng Giám mục Caccia cũng cảnh báo về những mối đe dọa mới liên quan đến công nghệ và sự tự động hóa. Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo và các hệ thống giả lập vào những cấu trúc chỉ huy hạt nhân “giúp rút ngắn thời gian ra quyết định, giảm sự giám sát của con người, và làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm”, ngài gọi xu hướng này là một diễn biến đáng lo ngại sâu sắc “đòi hỏi sự quan tâm liên tục từ cộng đồng quốc tế” (theo Vatican News).

Trong một thế giới đang trên bờ vực của các cuộc xung đột và bất ổn chính trị, những diễn biến này càng làm tăng thêm nguy cơ về một thảm họa có thể xảy ra bất ngờ hoặc bởi sự bốc đồng, một kết cục mà các nhà lãnh đạo Giáo hội từ lâu đã kêu gọi để có thể ngăn chặn và không thể chấp nhận.

Một lời kêu gọi lương tâm

Đức Tổng Giám mục kêu gọi tất cả các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân chu toàn các cam kết của mình theo Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (Non-Proliferation of Nuclear Weapons - NPT), đặc biệt là Điều VI, vốn buộc các quốc gia “đàm phán với thiện chí” hướng tới giải trừ quân sự hoàn toàn. Ngài cũng khuyến khích các quốc gia ký kết và phê chuẩn Hiệp ước Cấm Vũ khí Hạt nhân (Prohibition of Nuclear Weapons - TPNW) và hỗ trợ các thỏa thuận liên quan như Hiệp ước Cấm Thử Hạt nhân Toàn diện (Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty - CTBT) ( Vatican News).

Đằng sau những lời kêu gọi này không chỉ đơn thuần là một đề nghị chính trị, nhưng còn mang tính luân lý sâu sắc. Đức Tổng Giám mục Caccia nói: “Những nguồn lực khổng lồ dành cho vũ khí, trong khi rất nhiều người tiếp tục đau khổ, tạo nên một thất bại luân lý thảm hại”. Thông điệp của Tòa Thánh rất rõ ràng: hòa bình đích thực không thể tồn tại khi hàng tỷ đô la được chi cho các công cụ của sự chết thay vì cứu trợ người nghèo, người bệnh và những người phải di tản.

Tưởng nhớ các bài học từ Hiroshima và Nagasaki

Tám mươi năm sau vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, Tòa Thánh tiếp tục nhấn mạnh rằng ký ức về những thảm kịch đó không bao giờ được phai mờ. Đức Tổng Giám mục Caccia khẳng định: “Những đau khổ và tàn phá” mà chúng gây ra vẫn là “một lời nhắc nhở nghiêm khắc và lâu dài về nguy cơ thảm khốc của các loại vũ khí này”. Ngài ngụ ý rằng, mỗi thế hệ đều mang bổn phận luân lý là ngăn chặn sự tàn phá như vậy tái diễn (theo Vatican News).

Xây dựng tương lai hòa bình

Lời kêu gọi của Giáo hội nhằm loại bỏ vũ khí hạt nhân không phải là một lý tưởng trừu tượng, đó là một đòi hỏi của Tin Mừng nhằm bảo vệ sự sống và tình yêu thương thay vì bạo lực và sợ hãi. Như Đức Thánh Cha Lêô XIV đã nhiều lần nhấn mạnh trong các bài diễn văn của mình, hòa bình được xây dựng qua sự hoán cải con tim và việc mưu cầu công lý bắt nguồn từ sự thật.

Lời kêu gọi của Tòa Thánh tại Liên Hiệp Quốc nhắc nhở tất cả mọi người thiện chí rằng giải trừ quân sự không chỉ đơn thuần là một tiến trình chính trị, đó là một trách nhiệm thiêng liêng. Theo lời của Đức Tổng Giám mục Caccia, an ninh bền vững đòi hỏi “bảo vệ sự sống, thúc đẩy công lý và cổ võ hòa bình.”