7 câu trả lời cho các thắc mắc về việc ăn chay và kiêng thịt

WHĐ (06/3/2025) - Giáo hội Công giáo có một loạt các thực hành và truyền thống đánh dấu lịch phụng vụ và hướng dẫn đời sống thiêng liêng của các tín hữu. Trong số đó có việc ăn chay và kiêng thịt trong Mùa Chay, khoảng thời gian 40 ngày chuẩn bị cho lễ Phục sinh.

Để giúp người Công giáo sống trọn vẹn thời gian phụng vụ đặc biệt này và hiểu sâu hơn về đức tin, dưới đây là câu trả lời cho những thắc mắc thường gặp nhất về việc ăn chay và kiêng thịt.

1/ Ăn chay và kiêng thịt có ý nghĩa gì?

Theo Giáo luật, ăn chay và kiêng thịt là những thực hành sám hối mà tất cả tín hữu Công giáo có nghĩa vụ tuân theo "theo luật Thiên Chúa" vào những ngày nhất định trong năm nhằm “từ bỏ chính mình”.

Theo Tông hiến Paenitemini, kiêng thịt có nghĩa là không được sử dụng thịt, “nhưng không cấm trứng, các sản phẩm từ sữa hoặc gia vị làm từ mỡ động vật”.

Luật ăn chay cho phép “chỉ được ăn một bữa no trong ngày, nhưng không cấm ăn một chút vào buổi sáng và buổi tối, miễn là tuân theo phong tục địa phương đã được chấp nhận về số lượng và chất lượng thực phẩm”.

Tuy nhiên, điều 1253 của Bộ Giáo luật quy định: “Hội đồng Giám mục có thể ấn định rõ ràng hơn những thể thức ăn chay và kiêng thịt, cũng như những hình thức sám hối khác, nhất là những công việc bác ái và những việc đạo đức có thể thay thế toàn phần hay một phần việc kiêng thịt và ăn chay”.

2/ Nguồn gốc của việc ăn chay và kiêng thịt là gì?

Những thực hành này có nguồn gốc sâu xa trong lịch sử và thần học. Việc ăn chay đã có từ thời Kinh thánh, khi các nhân vật như Môsê (Xh 34,28), Êlia (1 V 19,8), và chính Chúa Giêsu (Mc 1,13) thực hành việc ăn chay. Trong thời Giáo hội sơ khai, ăn chay là một cách phổ biến để bày tỏ lòng sám hối và tìm kiếm sự gần gũi với Thiên Chúa.

Việc kiêng thịt bắt nguồn từ truyền thống của Giáo hội về việc hy sinh một thứ gì đó như một hành động sám hối, giống như Thánh Phaolô đã kêu gọi rèn luyện và chế ngự thân xác (1 Cr 9,27) vì lợi ích lớn hơn.

3/ Tại sao tín hữu Công giáo thực hành ăn chay và kiêng thịt?

Điều 1249 của Bộ Giáo luật quy định rằng Giáo hội Công giáo đã ấn định một số ngày trong năm để tất cả tín hữu cùng thực hành các việc sám hối, chẳng hạn như cầu nguyện, làm việc đạo đức và bác ái, và trên hết là thực hành ăn chay và kiêng thịt.

Về vấn đề này, sách Giáo lý Hội thánh Công giáo giải thích trong số 2043 rằng việc kiêng thịt và giữ chay vào những ngày Giáo hội quy định “bảo đảm thời gian khổ chế và thống hối để chuẩn bị cho chúng ta mừng các lễ phụng vụ, và giúp chúng ta làm chủ được các bản năng và đạt tới sự tự do của trái tim”.

4/ Những ngày nào là bắt buộc phải ăn chay và kiêng thịt?

Bộ Giáo luật quy định trong điều 1251 rằng: “Vào các ngày thứ sáu trong năm, nếu không trùng với một trong những ngày lễ trọng, thì phải kiêng thịt hoặc phải kiêng một thức ăn nào khác, theo quy định của Hội Đồng Giám mục; nhưng phải kiêng thịt và ăn chay trong ngày Thứ Tư Lễ Tro và ngày thứ Sáu kính cuộc Thương Khó và Tử Nạn của Đức Giêsu Kitô Chúa chúng ta”.

5/ Ở độ tuổi nào thì bắt buộc phải ăn chay và kiêng thịt?

Điều 1252 của Bộ Giáo luật quy định rằng việc ăn chay là bắt buộc đối với những người từ “độ tuổi trưởng thành” cho đến khi bắt đầu được 60 tuổi. Việc kiêng thịt là bắt buộc từ 14 tuổi trở lên.

6/ Ai được miễn ăn chay và kiêng thịt trong Mùa Chay?

Trẻ vị thành niên và người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên được miễn ăn chay, và những người dưới 14 tuổi có thể ăn thịt. Tuy nhiên, điều 1252 của Bộ Giáo luật khuyến khích các vị chủ chăn và các bậc cha mẹ hướng dẫn trẻ em chưa có nghĩa vụ ăn chay và kiêng thịt để giúp các em hiểu được “ý nghĩa đích thực của việc sám hối”. Ngoài ra, những người được miễn bao gồm: người đau bệnh, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, và những người lao động chân tay làm công việc đòi hỏi sức lực.

7/ Mục đích của việc ăn chay và kiêng thịt là gì?

Cả hai thực hành này đều giúp chúng ta phát triển tinh thần sám hối và hoán cải mà Chúa Giêsu kêu gọi. Tuy nhiên, sách Giáo lý Hội thánh Công giáo nhắc nhở trong số 1430 rằng lời kêu gọi này tập trung vào “sự hối cải tâm hồn, sự thống hối nội tâm”, vì nếu thiếu điều này, các hành động bên ngoài “sẽ trở nên vô hiệu và dối trá”.

Về vấn đề này, trang web của Opus Dei lưu ý rằng: “Trong Tân Ước, Chúa Giêsu làm sáng tỏ động cơ sâu xa của việc ăn chay, khi Người lên án thái độ của những người Pharisêu, những kẻ tuân giữ luật lệ một cách tỉ mỉ nhưng tâm hồn họ lại xa cách Thiên Chúa. Việc ăn chay đích thực, như Thầy chí thánh đã nhiều lần nhấn mạnh, chính là thi hành ý muốn của Cha trên trời, Đấng thấu suốt những gì kín đáo và sẽ ban thưởng cho anh em (Mt 6,18).”

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển ngữ từ: catholicnewsagency.com (05/03/2025)