Trí tuệ nhân tạo có thể giúp Giáo hội truyền giáo không?

TGPSG/OSV -- Trí tuệ nhân tạo là từ khóa nổi bật hiện nay. Các thiết bị kỹ thuật số, trang web và ứng dụng đều đang tích hợp AI vào sản phẩm của mình với tốc độ ngày càng nhanh.

Khi bạn vừa mới quen thuộc với một ứng dụng cho một nhiệm vụ cụ thể, như sắp xếp email hoặc tạo bài đăng trên mạng xã hội, thì hàng chục ứng dụng khác lại xuất hiện. Trong môi trường làm việc và cả trong Giáo hội, người ta thường nói: “Hãy nhanh chóng bắt kịp xu hướng, nếu không sẽ bị bỏ lại phía sau!”

Vậy, Giáo hội Công giáo nói gì về những công nghệ đang phát triển này? Chúng có thể được sử dụng cho sứ mạng truyền giáo loan báo Tin Mừng của Đức Kitô không?

Giáo hội đã đóng vai trò tiên phong trong việc giúp các nhà phát triển công nghệ và các nhà lãnh đạo thế giới xem xét các vấn đề nhân bản và đạo đức của AI. Năm 2020, Giáo hội đã tập hợp các nhà lãnh đạo AI và chính phủ tại Vatican để ký một thỏa thuận nhằm đặt phẩm giá con người lên hàng đầu trong các tiến bộ khoa học.

Tài liệu mới nhất của Giáo hội, “Antiqua et Nova: Ghi chú về Mối quan hệ giữa Trí tuệ Nhân tạo và Trí tuệ Nhân loại,” khẳng định rằng lý trí con người-định hình ý chí và hành động-bắt nguồn từ việc con người được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa, điều mà không máy móc nào có thể sao chép. Tài liệu giải thích rằng trí tuệ con người có khả năng siêu việt và tự do của ý chí là đặc ân riêng thuộc về linh hồn, qua đó chúng ta được thông phần vào sự sống thần linh.

Trong những phát biểu từ khi trở thành Giáo hoàng, Đức Giáo hoàng Lêô XIV khuyến khích cân nhắc toàn diện về sự thiện hảo của con người trong việc sử dụng AI. Ngài nhấn mạnh rằng AI chỉ là một công cụ khác để học hỏi, sáng tạo và nâng cao sự hiểu biết của con người, nhưng không thể thay thế hồng ân trí tuệ và lý trí của con người.

Một “phiên bản Công giáo” của ChatGPT?

Trong khi Giáo hội cảnh báo thế giới về những hệ quả đạo đức của AI và ý nghĩa của việc làm người trước sự phát triển nhanh chóng của máy móc, Giáo hội cũng khuyến khích tận dụng các cơ hội để sử dụng những công cụ này cho việc truyền giáo.

Một số nhà phát triển AI Công giáo đang tạo ra các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) học từ một bộ dữ liệu chọn lọc, đặc biệt là các giáo huấn của Giáo hội Công giáo. Điều này có nghĩa là họ đang tạo ra những “phiên bản Công giáo” của ChatGPT và các ứng dụng AI khác. Dưới đây là một số nền tảng AI Công giáo đang sử dụng công nghệ để truyền giáo cho nền văn hóa.

Longbeard, một công ty phát triển AI do Matthew Harvey Sanders sáng lập, xây dựng các nền tảng AI phục vụ cho Giáo hội. Sản phẩm tiêu biểu của công ty là Magisterium AI, một hệ thống AI được đào tạo dựa trên các tài liệu của Giáo hội từ trang web Vatican, Kinh Thánh và các tác phẩm thần học quan trọng khác.

Điểm độc đáo của nền tảng này là câu trả lời cho bất kỳ yêu cầu nào đều bao gồm chú thích với trích dẫn từ các tài liệu mà nó sử dụng để đưa ra phản hồi. Đây là một thay đổi lớn cho những ai nghiên cứu hoặc muốn biết chính xác Giáo hội dạy gì về một chủ đề nhưng không biết tìm ở đâu. Nó cũng cung cấp các câu trả lời đúng thần học cho các câu hỏi về đức tin.

Được sử dụng tại hơn 165 quốc gia, nền tảng AI này đang thay đổi cách chúng ta nghiên cứu và khám phá đức tin trong môi trường kỹ thuật số.

Loan báo Tin Mừng

Một nhóm bạn gồm Jacob Ciccarelli, Zac Johnson, Matt Fradd và Paul Kim đã đồng sáng lập Truthly, một ứng dụng AI Công giáo cung cấp các câu trả lời chuyên sâu cho những câu hỏi về đức tin Công giáo, cảm hứng hằng ngày và học hỏi đức tin toàn diện.

Ứng dụng này dựa trên Kinh Thánh, Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo và các giáo huấn của Giáo hội. Nó cũng cung cấp một chatbot AI đưa ra câu trả lời cho các câu hỏi liên quan đến đức tin. Đây là một bước đột phá giúp bạn có thể trả lời đồng nghiệp hoặc người thân khi họ thách đố niềm tin của bạn. Đây là một “nhà biện hộ” đáng tin cậy được hỗ trợ bởi AI ngay trên điện thoại của bạn.

Một ứng dụng hẹn hò được tạo ra cho người Công giáo, bởi người Công giáo có tên catholicchemistry.com sử dụng một trợ lý hẹn hò AI cá nhân hóa để giúp bạn tìm kiếm người bạn đời suốt đời dựa trên các giá trị đức tin. Ứng dụng này bao gồm các hồ sơ tập trung vào đức tin để hỗ trợ trong việc phân định và tìm kiếm những người Công giáo có cùng chí hướng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một người bạn đồng hành thiêng liêng AI, ứng dụng Grace có thể phù hợp với bạn. Bạn sẽ nhận được các gợi ý cầu nguyện cá nhân hóa, câu Kinh Thánh và sự hướng dẫn thiêng liêng dựa trên câu trả lời của bạn cho một số câu hỏi ban đầu.

Đây là một chatbot Công giáo giúp bạn trên hành trình thiêng liêng. Nó sử dụng một mô hình AI sinh tạo được phát triển bởi một nhóm cộng tác chặt chẽ với Đại học Giáo hoàng Thánh Tôma Aquinô (Angelicum) ở Rôma. Những người sáng tạo cho biết ứng dụng này bổ trợ chứ không thay thế sự hướng dẫn thiêng liêng trực tiếp truyền thống.

Liệu chúng ta có bị bỏ lại phía sau nếu không bắt đầu sử dụng AI theo một cách nào đó? Có lẽ không phải ai cũng thấy cần phải chạy theo xu hướng công nghệ mới nhất; tuy nhiên, chính Giáo hội phải hiện diện trong nền văn hóa để có thể truyền giáo từ bên trong.

Giáo hội là tiếng nói đạo đức để đảm bảo phẩm giá con người được tôn trọng trong mọi tiến bộ xã hội và công nghệ. Và nếu có thể dùng những công cụ này để loan báo Đức Kitô, thì thánh Phaolô sẽ nói: “Khốn thân tôi nếu tôi không rao giảng Tin Mừng” (1 Cr 9,16).

Tác giả: Nữ tu Nancy Usselmann - Dòng Nữ Tử Thánh Phaolô

Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ OSV