Tại sao chúng ta cử hành Lễ Tông Tòa Thánh Phêrô?

EWTN –  “Tông tòa” mà ngày lễ này ám chỉ đến là nhà thờ chính tòa, hay nhiệm vụ của Thánh Phêrô Tông đồ. Được Chúa Kitô trao cho Thánh Phêrô (Mt 16,13-18), nhiệm vụ mục vụ tối cao của Thánh Phêrô được chuyển giao cho mỗi người kế vị ngài với tư cách là Giám mục Rôma, tức là nơi thánh Phêrô phục vụ lần cuối và là nơi ngài chết như một vị tử đạo.

Trong suốt lịch sử 2.000 năm của Giáo hội, đã có 266 vị giáo hoàng, bắt đầu từ Phêrô. Trong số đó có nhiều vị thánh và các vị tử đạo đã cống hiến hết mình cho Tin Mừng.

Giáo hội cử hành lễ kính Tông Toà Thánh Phêrô hàng năm vào ngày 22 tháng 2.

Tông Tòa Thánh Phêrô đại diện cho điều gì?

Trong khi có một chiếc ghế thực sự tồn tại ở Rôma mà một số người tin rằng đã được Thánh Phêrô sử dụng, thì Tông Tòa của Thánh Phêrô đại diện cho giáo hoàng, sự kế vị liên tục của các giáo hoàng trong suốt lịch sử 2.000 năm của Giáo hội. Được chính Chúa Kitô trao ban cho Thánh Phêrô trong Tin Mừng Thánh Mátthêô, chương 16, các câu 13-18, nhiệm vụ mục vụ cao nhất của Thánh Phêrô được chuyển giao cho mỗi người kế vị ngài với tư cách là Giám mục Rôma.

Còn Thầy, Thầy bảo cho anh biết: anh là Phêrô, nghĩa là Tảng Đá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy, và quyền lực tử thần n sẽ không thắng nổi. Thầy sẽ trao cho anh chìa khoá Nước Trời: dưới đất, anh cầm buộc điều gì, trên trời cũng sẽ cầm buộc như vậy; dưới đất, anh tháo cởi điều gì, trên trời cũng sẽ tháo cởi như vậy.” (Mt 16, 18-19)

Ai là Giáo hoàng đầu tiên?

Chính Chúa Kitô đã bổ nhiệm Thánh Phêrô làm Giáo hoàng đầu tiên. Mặc dù danh hiệu kính trọng được phát triển theo thời gian, nhưng chức vụ đứng đầu các tông đồ của Phêrô vẫn được thể hiện rõ trong Tân Ước.

Tượng thánh Phêrô được khoác phẩm phục như giáo hoàng tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô

Ngai tòa của Giáo hoàng được gọi là gì?

Ngai tòa của Giáo hoàng được gọi là Tông Tòa Thánh Phêrô hoặc trong tiếng Latin, Cathedra Petri.

Ai là Giáo hoàng lâu nhất?

Bản thân Phêrô là vị giáo hoàng trị vì lâu nhất, giữ chức vụ của mình từ năm Chúa Kitô qua đời cho đến khoảng giữa năm 64 và 67 sau Công Nguyên khi ngài chịu tử đạo trên Đồi Vatican. Chân phước Piô IX là người kế vị trị vì lâu nhất. Triều đại giáo hoàng của Piô IX kéo dài 32 năm từ 1846 đến 1878. Người kế vị trị vì lâu thứ hai là Thánh Gioan Phaolô II với 27 năm (1978-2005).

Chân phước Giáo hoàng Piô IX

Có Giáo hoàng nào xấu không?

Trong số 266 vị Giáo hoàng trong lịch sử Giáo hội, chỉ một số ít thực sự có vấn đề. Đầu tiên, Giáo hoàng Gioan XII sinh một đứa con ngoài giá thú và tặng đất cho tình nhân của mình. Sau đó là Giáo hoàng Biển Đức IX, người bị buộc tội bán chức vụ và lợi ích. Và cuối cùng là Giáo hoàng Urban VI. Sau khi các hồng y âm mưu chống lại ông, Giáo hoàng Urban phàn nàn rằng họ không la hét đủ lớn khi bị tra tấn. Những giáo hoàng khác chỉ đơn giản là những người đàn ông của thời đại họ, tham gia vào những âm mưu trong thời đại của họ, nhằm nâng cao vận may của chính họ, của gia đình họ hay của Giáo hội.

Có Giáo hoàng nào tử đạo không?

Người La Mã đã tàn nhẫn tuân theo nguyên tắc mà chính Chúa đã bị xử tử, “đánh người chăn chiên và đàn chiên sẽ tan tác” (Mt 26,31). Vì vậy, chính Phêrô đã nhận được mão triều thiên tử đạo, như Chúa đã phán với ông (Ga 21,18-19). Eusebius trong cuốn Lịch sử Giáo hội của mình trích dẫn Nguồn gốc rằng “(Phêrô) đến thành Rôma và bị đóng đinh từ trên đầu xuống.” Giáo hoàng Clêmentê (88-99 AD) trong một bức thư gửi tín hữu Côrintô đã lưu ý đến “lời chứng vinh quang” của Phêrô như thể cách thức này đã được nhiều người biết đến.

Trong thời kỳ bách hại ở Rôma (30-313 SCN), ít nhất 28 trong số 33 giáo hoàng đầu tiên được biết là đã tử đạo. Đây là bằng chứng mạnh mẽ rằng Phêrô và những người kế vị ngài ở Rôma được các hoàng đế hiểu là Mục tử tối cao của đàn chiên của Chúa Kitô (Ga 21,15-17). Cuối cùng, đàn chiên sống sót; đế chế ngoại giáo thì không.

Tranh vẽ việc tử đạo của Thánh Phêrô do Michelangelo vẽ

Có vị Giáo hoàng nào là Thánh không?

Giáo hội coi việc tử đạo là mức độ cao nhất của việc noi gương Chúa Kitô. Nhưng ngoài các giáo hoàng tử đạo, nhiều người đã thể hiện những phẩm chất đạo đức xuất sắc xứng đáng được ghi nhận là  “tử đạo trắng” của một đời sống đạo đức. Trong suốt lịch sử, nhiều vị giáo hoàng đã là những người thánh thiện. Thật vậy, trong số 266 vị giáo hoàng cho đến Đức Giáo hoàng Phanxicô, có 83 vị được phong Thánh và 9 vị là Chân phước. Trong số này có 41 vị Giáo hoàng đầu tiên. Trong số 32 giáo hoàng đầu tiên, những người trị vì trong thời kỳ đàn áp ở Rôma (chính thức kết thúc vào năm 313), có tới 28 vị tử đạo.

“Chúng ta hãy cùng nhau tạ ơn Thiên Chúa vì đã thành lập Hội Thánh của Người trên tảng đá Phêrô”. - Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II

Thánh Phêrô được chôn cất ở đâu?

Những xương được cho là của Thánh Phêrô được an nghỉ dưới mái vòm lớn và bàn thờ giáo hoàng tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô. Sau khi tử đạo trong rạp xiếc của Nero trên Đồi Vatican, Phêrô được an nghỉ tại một nghĩa trang gần đó. Vào thế kỷ thứ 2, một ngôi đền nhỏ đã được xây dựng tại địa điểm này. Sau khi Constantine hợp pháp hóa Kitô giáo (313 sau Công nguyên), địa điểm này đã được hoàng đế trao cho Giáo hội và Nhà thờ Thánh Phêrô đầu tiên được xây dựng trên nơi được cho là nơi chôn cất của ngài. Các cuộc khai quật được tiến hành vào những năm 1940 và 1950 bên dưới Vương cung Thánh đường thời Phục hưng hiện tại đã tìm thấy nền móng của đền thờ Constantinian, nghĩa trang, nhiều ngôi mộ ngoại giáo và dưới khu vực đặt bàn thờ chính theo truyền thống, hài cốt được cho là của Thánh Phêrô.

Video giải thích các giai đoạn khác nhau mà mộ Thánh Phêrô đã trải qua cho đến khi Hoàng đế Constantine I quyết định xây dựng đền thờ khổng lồ của mình xung quanh mộ. Video này dựa trên những bức vẽ của Cha José Antonio Iñíguez.

Ai là Giáo hoàng tiếp theo sau Phêrô?

Sau cái chết và chôn cất của Thánh Phêrô, có thể là vào năm 67 sau Công Nguyên, Linus trở thành Giám mục của Rôma, và do đó là Giáo hoàng. Theo Thánh Irenaeus viết vào thế kỷ thứ 2, ông đã được bổ nhiệm trước,

Sau khi các Thánh Tông đồ (Phêrô và Phaolô) đã thành lập và thiết lập Giáo hội có trật tự, họ đã giao quyền điều hành chức vụ giám mục cho Linus. Linus tương tự đã được Thánh Phaolô nhắc đến trong Thư gửi tín hữu Timôthê. Người kế vị ông là Anacletus. (Chống dị giáo, III.3.3)

Triều đại giáo hoàng của Giáo hoàng Linus kết thúc bằng cuộc tử đạo của chính ngài vào năm 76 sau Công nguyên. Giáo hội kỷ niệm cái chết của ngài vào ngày 23 tháng 9.

Nhiệm kỳ của Giáo hoàng là bao lâu?

Ngay sau khi được bầu làm Giám mục Rôma, người được bầu sẽ trở thành Giáo hoàng và giữ chức vụ đó cho đến khi qua đời. Mặc dù không thường xuyên xảy ra, nhưng một triều đại giáo hoàng có thể kết thúc bằng việc từ chức, điều mà chúng ta đã chứng kiến gần đây khi Giáo hoàng Biển Đức XVI từ chức vào năm 2013. Một giáo hoàng không thể bị bất kỳ thể chế nhân loại nào phế truất một cách hợp lệ.

Triều đại giáo hoàng bắt đầu khi nào?

Chúa đã chọn Phêrô làm tông đồ trưởng trong chức vụ công khai của Ngài (Mt 16,13-18). Sau cái chết và sự phục sinh của Chúa, và ngay trước khi Ngài thăng thiên, Chúa Giêsu đã xác nhận sự lựa chọn của Ngài, bảo Phêrô hãy chăn dắt chiên con của Ngài và chăm sóc chiên của Ngài (Ga 21,15-17). Cuối cùng, vào Lễ Ngũ Tuần, theo truyền thống được hiểu là ngày khai sinh của Giáo hội và sứ mạng của Giáo hội đối với thế giới, Thánh Phêrô đảm nhận toàn bộ chiều kích chức vụ của mình bằng cách khởi xướng việc truyền giáo cho một thế giới không có Chúa Kitô hiện diện một cách hữu hình, ngoại trừ trong và qua Giáo hội và Vị Đại diện của Ngài.

“Đừng nghi ngờ rằng điều đó đã xảy ra với Chúa Kitô và Thánh Phêrô, thì đối với anh em cũng vậy: chứng tá hữu hiệu nhất của anh em sẽ luôn là chứng tá được đánh dấu bởi Thánh Giá. Thập Giá là Ngai Tòa của Thiên Chúa trong thế giới. Trong đó, Chúa Kitô đã cống hiến cho nhân loại bài học quan trọng nhất, bài học yêu thương nhau như Ngài đã yêu thương chúng ta (x. Ga 13,34): thậm chí đến tận hiến chính mình.” - Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II

Vai trò của Giáo hoàng là gì?

Nhiệm vụ Phêrô tiếp tục thừa tác vụ của Chúa Kitô trên thế giới một cách hữu hình để sự hiệp nhất của Giáo hội có thể được nhận biết ở mọi thời đại và mọi nơi nhờ sự hiệp nhất về đức tin, các bí tích và sự quản trị của những người tin vào Chúa Kitô. Vì vậy, Sách Giáo Lý của Giáo hội Công Giáo dạy,

Số 880-882, “Đức Kitô, khi thành lập nhóm Mười Hai, đã thiết lập các ông theo cách thức một tập thể, một nhóm bền vững; Người đã đặt ông Phêrô, được chọn trong số họ, đứng đầu tập thể đó.”… Chúa đã đặt một mình ông Simon, mà Người đặt tên là Phêrô, làm “đá tảng” của Hội Thánh Người. Người đã trao cho ông các chìa khóa của Hội Thánh; và đặt ông làm mục tử của toàn thể đoàn chiên… Nhiệm vụ mục tử này của thánh Phêrô và của các Tông Đồ khác thuộc về nền móng của Hội Thánh. Nhiệm vụ đó được tiếp tục bởi các Giám mục dưới quyền tối thượng của Giám mục Rôma. Đức Giáo hoàng, là Giám mục Rôma và vị kế nhiệm thánh Phêrô, “là nguyên lý và nền tảng hữu hình và trường tồn của sự hợp nhất, cả của cộng đoàn các Giám mục, cả của cộng đoàn các tín hữu.”

Giáo hoàng có thể mâu thuẫn với Kinh Thánh không?

Trong khi Thánh Phêrô với tư cách là một tông đồ có khả năng khơi gợi sự mặc khải trong bài viết và giảng dạy của ngài, thì cái chết của vị tông đồ cuối cùng, Thánh Gioan (khoảng năm 98 sau Công nguyên), đã kết thúc Khải huyền bắt đầu với Môsê và các tiên tri và được hoàn thiện trong Chúa Kitô. (Dt 1,1-2). Vai trò của những người kế vị các tông đồ kể từ đó bao gồm việc bảo vệ Kho tàng Đức tin thiêng liêng đó, dù được viết hay dạy bằng miệng, tức là Kinh thánh hoặc Truyền thống tông đồ (2 Tx 2,15).

Tuy nhiên, Chúa Kitô đã bảo đảm về sự trợ giúp từ Thiên Chúa, hứa rằng Chúa Thánh Thần sẽ hỗ trợ họ trong nhiệm vụ này (Ga 14,26), đặc biệt ban cho Phêrô bổn phận, và do đó là đặc sủng “xác nhận anh em mình” (Lc 22,31). Điều này cũng cố hữu trong lời hứa trước đó của Chúa Kitô với Phêrô rằng các cửa địa ngục sẽ không thắng được vương quốc mà Phêrô là người trông coi chìa khóa. (Mt 16,18-19)

Mặc dù vậy, việc thực thi cao nhất đặc sủng giảng dạy của Đức Giáo hoàng bị giới hạn trong một bối cảnh cụ thể, được Công đồng Vatican I xác định là,

. . . khi thi hành nhiệm vụ mục tử và thầy dạy của mọi Kitô hữu, nhân danh quyền tông đồ tối cao của mình, ngài xác định một học thuyết liên quan đến đức tin hoặc luân lý mà toàn thể Giáo hội phải tuân giữ, nhờ sự trợ giúp thiêng liêng đã được hứa ban cho ngài trong các ơn lành Phêrô, tính chất không thể sai lầm mà Đấng Cứu Chuộc thiêng liêng muốn Giáo hội của Ngài tận hưởng khi xác định giáo lý liên quan đến đức tin hoặc luân lý.

Giáo hoàng lấy thẩm quyền ở đâu?

Chính Chúa chúng ta đã thiết lập các mục tử cho Hội thánh của Ngài, những người sẽ tiếp tục chức vụ của Ngài đối với đàn chiên của Ngài, đảm nhận chức vụ tư tế, thầy giảng và những người cai trị Ítraen. Trong khi Ngài giao nhiệm vụ này cho tất cả các Tông đồ (Mt 18,18), Ngài đã giao nhiệm vụ đó trước tiên và riêng biệt cho Phêrô khi phán: “Anh là Phêrô, nghĩa là Tảng Đá, trên tảng đá này, Thầy sẽ xây Hội Thánh của Thầy, và quyền lực tử thần sẽ không thắng nổi. Thầy sẽ trao cho anh chìa khoá Nước Trời: dưới đất, anh cầm buộc điều gì, trên trời cũng sẽ cầm buộc như vậy; dưới đất, anh tháo cởi điều gì, trên trời cũng sẽ tháo cởi như vậy.” (Mt 16,18-19).

______________________

Tâm Bùi (TGPSG) chuyển ngữ
từ trang ewtn.com