Người Giáo dân của Thiên niên kỷ mới: Hiệp Hành Hội Ý - Trở ngại và giải pháp

HIỆP HÀNH HỘI Ý
TRỞ NGẠI & GIẢI PHÁP

Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)

Dẫn nhập

Khoa mục vụ khẳng định: “Không có trở ngại nào mà không có giải pháp”. Thậm chí có thể tuyên bố mạnh mẽ hơn: “Không nói tới trở ngại mà chỉ có giải pháp”. Công đồng Vat. II quả quyết: “Cùng với Chúa Thánh Thần, đưa ra giải pháp, đáp trả thời đại”. Trên con đường hiệp hành, trong giai đoạn hội ý, hôm nay, tôi xin chia sẻ ít điều mục vụ về: “Trở ngại và giải pháp”.

Nhận thức

Trước hết, ma quỉ cám dỗ Chúa. Chúng không bao giờ chịu buông tha chúng ta. Lịch sử các tông đồ: “Tinh thần thì mau lẹ, nhưng xác thịt thì nặng nề”. Thế gian đạo đời lúc bấy giờ, không đồng tình với con đường cứu chuộc của Chúa. Thứ đến, theo quan niệm tích hợp thời nay, ba nhân đức đối thần: “Tin-cậy-mến” là một thể thống nhất. Tin bao giờ cũng có thử thách; hy vọng là đức cậy, tuyệt vọng mà vẫn cậy trông; đức mến, thể hiện đức tin: “Đức tin không có việc làm là đức tin chết”. Sau nữa, Loan báo Tin mừng hôm nay, là người làm chứng, qua chính con người, cuộc sống của mình tỏa sáng niềm tin, do trải qua thử thách mà vẫn trải rộng yêu thương đến tận cùng thế giới, đến từng con người thời đại, đang mang tâm trạng dửng dưng. Với chủ trương: Mọi sự đều tương đối, không có chân lý, nên có thể thay đổi, ngay cả trong hôn nhân. Con người là chủ và là chuẩn mục qui chiếu, thích thì làm. Sống theo lý, pháp luật, nên  coi nhẹ tình cảm và chỉ tin những gì, nếu có thể chứng minh.

Sáu trở ngại

1. “Chủ nghĩa hình thức, trí thức, bất động”. Đức Phanxico cảnh báo ngay từ lúc bắt đầu Thượng hội đồng Giám mục thế giới. Gần đây Đức Hồng y Grech khẳng định: “Không bỏ qua điều khó”.

2. Luật đổi mới bao gồm hai chìa khóa vàng: “Luật thời điểm và luật cam đảm”. Theo định hướng của Công đồng Vat. II: “Thời đại của Chúa Thánh Thần và của Giáo dân”. Thời điểm thượng hội đồng giám mục thế giới, 1962-2022- 2023 vừa tròn 60 năm lẻ một. Theo văn hóa Á Đông, trong đó có Việt Nam: “Đây là một chu kỳ vận niên, tròn trịa, khôn ngoan, hoàn chỉnh nhất một vòng đời. Chúa có mặt trong lịch sử loài người. Ngài điều khiển lịch sử qua Thần Khí và Thần Khí điều khiển qua ngả văn hóa. Đổi mới là chức năng của Thánh Thần, vừa cưỡng bách mà cũng vừa dịu dàng. Như thế, luật thời đỉểm đã đến, giáo hội và thế giới cần những nhà lãnh đạo can đảm.

3. Văn hóa Giáo sĩ. Một trong[Ma1]  những trở ngại là Linh mục, mang tính lãnh đạo cộng đoàn: “Ưa ổn định, ngại thay đổi”. Ngày nay, sự xấu xa lớn lao nhất của Giáo hội, là tính trần tục thiêng liêng: “Óc giáo sĩ trị, vốn là một sự bại hoại của Giáo hội. Óc giáo sĩ trị cứng nhắc. Và dưới bất kỳ loại cứng nhắc nào, luôn có sự thối nát. Đức Thánh Cha nhấn mạnh, bao gồm trong số những điều xấu xa trong Giáo hội ngày nay: “Những lập trường cứng nhắc, cứng nhắc một cách ý thức hệ, vốn đã thay thế cho Tin Mừng”.

4. Chủ thuyết Pêlagiô và chủ thuyết Ngộ đạo. Chủ thuyết Pêlagiô, tin rằng với sức mạnh của mình, có thể tiến về phía trước. Thực tế, Giáo hội tiến về phía trước với sức mạnh và lòng thương xót của Thiên Chúa và sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Và chủ thuyết Ngộ đạo, chủ thuyết chỉ tin thần tính nơi Chúa Giêsu. Không tin nhân tính Chúa Kitô, thì không thể có ơn cứu chuộc, một lần nữa, cần phải trở lại trung tâm: “Ngôi Lời đã trở thành nhục thể”.

5. Công đồng Vat. II: “Trở về với con người và với môi trường”. Đức thánh giáo hoàng Phaolô VI quả quyết: “Phải biết con người nếu muốn biết Thiên Chúa”. Tương lai của thế giới, con người là trung tâm, là ưu tiên của các nền kinh tế và của các lựa chọn. Không coi con người là trung tâm lịch sử là sai hướng thời đại. Lý tưởng này, đôi khi vấp phải những điều kiện chính trị và xã hội, thậm chí là chính trị thế giới, vốn ngăn cản những ý định tốt.

6. Về tương lai của Giáo hội, Đức Thánh Giáo hoàng Phaolô VI, phác họa trong Tông huấn Evangelii nuntiandi, “Một Giáo hội lữ hành”. Việc rao giảng Tin mừng thiếu trải nghiệm, không phù hợp với thại đại khoa học chuyển đổi số. Ví dụ,  muốn tìm một sản phẩm, khách hàng có thể tìm trên mạng, hỏi google những sản phẩm ưa thích, đã từng trải nghiệm, đáng tin, giá cả phải chăng, mẫu mã có sức thuyết phục, họ mua ngay. Ngoài Thánh Thần, Tin mừng được rao giảng trong thời hiện đại cũng phải là những người rao giảng đáng tin, đã từng trải nghiệm. Đó là những người làm chứng, đã từng gặp, sống với Chúa Giêsu, rồi chia sẻ Chúa Giêsu cho người anh em.

Hai gỉai pháp

Tâm linh

Thánh Thể. Kinh nghiệm lịch sử Giáo hội sơ khai: “Ngày lễ Ngũ Tuần”. Và hướng đi của Giáo hội hiệp hành, dưới “Logo”, biểu tượng Thánh Thể của Thượng Hội đồng Giám mục thế giới 2023. Cứ thinh lặng đối diện với Thanh Thể. Đức tin truyền thống chuyển đạt thành “Đức tin-cá vị”. Người sẽ cho ta biết “Người yêu thương ta dường nào”. Và Người sẽ thực hiện lời hứa cùng với Chúa Cha, sai Thánh Thần.

Thánh Thần. Ngài  được biểu hiện là lửa và gió. Lửa thì “Cưỡng bách” và “gió” là đổi mới cách dịu dàng, êm đẹp, và không biết từ đâu và đi đâu. Đối với Thánh Thần, không biết trước và biết rõ tương lai. Kinh nghiệm bản thân, tôi xác tín điều này. Nên không thể khuôn mẫu và tròn trịa, cứng nhắc điều gì. Luôn sẵn sàng là đất sét hòa quyện với nước là sự sám hối, khiêm nhường trong tay Đấng làm cho chúng ta nên thánh, sẽ làm nên tác phẩm tuyệt vời, theo họa ảnh Thiên Chúa Tình yêu. Hơn nữa, Thánh Thần là Thầy dậy duy nhất và là Đấng nhắc nhở chúng ta mọi điều Chúa Giêsu dậy. Nhất là Thánh Thần sẽ ban những ơn cần thiết: “Khôn ngoan, sức mạnh và tầm nhìn”. Và vào “đúng thời điểm, 100%”.

Khoa học

Đổi mới bộ máy mục vụ, theo Công đồng Vat. II: Tổ chức Giáo hội theo hình tam giác đảo ngược. Dân ở hàng đầu. Và lãnh đạo Hiệp thông là vòng tròn có Tâm Điểm là Chúa Giêsu thay lãnh đạo chỉ huy; thay thế lãnh đạo uy quyền bằng lãnh đạo cả uy cả đức; bổ trợ, không làm thay; cân bằng tính cộng đồng-cá nhân chủ nghĩa. Với Tông hiến “Hãy rao giảng Tin Mừng”, Giáo hội tiếp tực cải tổ Hội thánh phục vụ Loan báo Tin mừng, gồm 16 Bộ. Ba bộ đầu tiên: Thứ nhất là Loan báo Tin mừng, thứ hai là Bộ Giáo lý đức tin và thứ ba là Bộ phục vụ bác ái. Loan báo tin mừng, không chiêu mộ tín đồ, nhưng là “Chứng tá”- người làm chúng về tình yêu và lòng tin. Tin và yêu là hai tố chất làm nên hạnh phúc đích thực. Do đó, truyền giáo, qua những phương tiện truyền thông hiện đại là phục vụ hạnh phúc của con người toàn diện và toàn cầu.

Kết luận

Lắng nghe nhau và lắng nghe Chúa Thánh Thần. Phân định thánh Ý Chúa. Trở ngại, hỗn độn, xung đột, thánh giá là những dấu chỉ tốt cho con đường hiệp hành. Giúp ta ý thức cần ơn Chúa và sống khiêm nhường hơn. Có Chúa Thánh Thần trong Thượng hội đồng Giám mục thế giới 2023, tất yếu sẽ thành công như ý Chúa muốn. Trước muôn hình vạn trạng, phong ba bão táp, sóng thần, của nền văn minh Biển, ngàn năm thứ Ba, con thuyền Giáo hội neo vào Đức tin Thánh Thể và mềm dẻo mở rộng tâm hồn đón nhận Thánh Thần. Xác tín Chúa Thánh Thần luôn đồng hành với chúng ta, những môn đệ yêu mến Giáo hội Chúa Chúa Kitô./.

Truyền thông Tổng Gíao Phận Sài Gòn, tháng Sáu, 2022
Lm. Nguyễn Văn Hinh (D.Min)