Thánh Gioan Vianney: Vị mục tử đọc được tâm hồn

Trong dòng chảy lịch sử Giáo Hội, có những vị thánh để lại dấu ấn sâu đậm nhờ sự thánh thiện lặng lẽ và lòng yêu thương vô biên đối với đoàn chiên được trao phó. Thánh Gioan Maria Vianney, vị cha sở đơn sơ của ngôi làng nhỏ Ars, chính là một gương sáng rực rỡ như thế.

Ngài là vị thánh bảo trợ của các cha sở và các cha giải tội, được khắp thế giới yêu mến vì trái tim mục tử nhân lành, khiêm nhường và chan chứa lòng thương xót. Ở nhiều giáo phận trên Hoa Kỳ, người ta dễ dàng tìm thấy những giáo xứ mang tên Gioan Vianney, như một chứng tích sống động cho sức  lan tỏa của cuộc đời thánh thiện mà ngài để lại.

Tuổi thơ nghèo khó và con đường ơn gọi

Gioan Vianney sinh năm 1786 tại Dardilly, một ngôi làng bình dị ở nước Pháp. Gia đình ngài sống bằng nghề nông và chăn cừu, cuộc sống thanh bần nhưng thấm đẫm đức tin.

Ngay từ nhỏ, Vianney đã có một tâm hồn hướng về Chúa, say mê cầu nguyện và yêu mến các vị thánh. Nhưng con đường trở thành linh mục của ngài không hề dễ dàng. Vì hoàn cảnh đất nước sau Cách mạng Pháp, việc học tập bị gián đoạn, đặc biệt là ngài gặp nhiều khó khăn với tiếng Latinh,  môn học thiết yếu của chủng viện thời bấy giờ. Đã có lúc, Gioan bị loại khỏi Đại Chủng viện Lyon vì không theo kịp bài vở.

Chính trong lúc tưởng như bế tắc, Chúa lại mở ra một lối đi. Cha Balley, người bạn của gia đình và cũng là cha xứ địa phương, đã tận tình trợ giúp Vianney, dìu dắt Gioan từng bước trong việc học và đời sống thiêng liêng. Nhờ sự kiên trì và tình thương này, Gioan cuối cùng được Đức Giám mục Lyon chấp thuận phong chức linh mục khi tròn 30 tuổi vào năm 1815. Đó là thành quả của một hành trình đức tin khiêm nhường và bền bỉ.

Bước chân đến Ars và lời hứa dẫn lên Thiên Đàng

Năm 1818, Gioan Vianney được bổ nhiệm làm cha sở của Ars, một ngôi làng heo hút với chỉ một con đường chính, một quảng trường nhỏ và vài quán trọ mộc mạc.

Ngày đầu tiên lên đường nhận xứ, cha bị lạc giữa cánh đồng. Hai chàng trai chăn chiên đã chỉ lối cho ngài, và cha Vianney đã nói với họ câu bất hủ: “Các con chỉ cho cha đường đến xứ đạo, một ngày kia cha sẽ chỉ cho các con đường lên Thiên Đàng.” Câu nói ấy như một lời tiên tri, mở ra sứ mạng biến đổi linh hồn của bao người.

Nhà thờ nhỏ ở Ars khi ấy được dâng kính Thánh Sixtus, đủ chỗ cho khoảng 20 hàng ghế, vừa đủ cho dân làng. Ngày qua ngày, cha Vianney cử hành Thánh lễ, rao giảng, cầu nguyện và sống một đời khổ hạnh. Dần dần, đời sống thánh thiện và tình yêu mục tử của cha trở thành ngọn đèn thu hút những tâm hồn khát khao ơn hoán cải. Từ khắp nước Pháp và cả châu Âu, người ta đổ về Ars để được gặp cha, dự Thánh lễ và đặc biệt là quỳ bên tòa giải tội.

Sức mạnh nơi tòa giải tội và khả năng đọc tâm hồn

Điều khiến hàng chục ngàn tín hữu tìm đến Ars chính là hồng ân mà Chúa ban cho Vianney nơi bí tích Hòa Giải. Ngài có thể chạm đến tận đáy tâm hồn con người. Nhiều người làm chứng rằng ngay cái nhìn đầu tiên của ngài đã khiến họ cảm thấy ánh sáng của Thiên Chúa soi thấu mọi bí mật sâu kín. Có những hối nhân chưa từng gặp cha nhưng cha đã biết rõ cuộc chiến nội tâm của họ, ngài khuyên nhủ và hướng dẫn họ cách cụ thể, giúp họ trở về với Chúa.

Đôi khi, sự thánh thiện ấy còn pha chút dí dỏm. Một phụ nữ Paris đến xưng tội tỏ ra sốt ruột vì phải chờ lâu, cha mỉm cười: “Dù bà là nữ hoàng Anh, bà cũng phải đợi thôi.” Có lần, một người thợ săn dẫn chó vào nhà thờ, cha nhìn anh rồi nói: “Ước gì tâm hồn anh đẹp như con chó của anh.” Những câu nói vừa chân thành vừa nhẹ nhàng, đủ làm lay động những tâm hồn cứng cỏi nhất.

Trái tim cho người nghèo và những linh hồn bị bỏ rơi

Cha Vianney không chỉ chăm lo phần rỗi linh hồn qua tòa giải tội, ngài còn thao thức với những cảnh đời cơ cực xung quanh. Sau thời kỳ chiến tranh Napoleon, nước Pháp chìm trong khủng hoảng kinh tế. Nhiều phụ nữ và trẻ em mồ côi lang thang, thậm chí sa ngã để sinh tồn. Trước nỗi đau ấy, cha thành lập La Providence, một ngôi nhà đón nhận và dạy nghề cho các thiếu nữ mồ côi, giúp họ tìm lại phẩm giá và có nơi nương tựa.

Mỗi buổi trưa, cha Vianney đều dạy giáo lý cho các em. Những bài giáo huấn đơn sơ nhưng thấm đẫm tình yêu Chúa. Cha thường nói: “Linh hồn cần đến cầu nguyện như cá cần nước.” Cha khuyên các em yêu mến Thánh Giá: “Chính khi yêu mến Thánh Giá, các con sẽ tìm thấy bình an thật.” Và cha nhắc về Thánh Thể: “Không gì giúp ta gặp gỡ Chúa tốt hơn là tham dự Thánh lễ, hy lễ trọn hảo của tình yêu Thiên Chúa.”

Nhờ gương sáng và lời dạy của ngài, giáo xứ Ars dần trở thành một cộng đoàn sốt sắng, chan hòa cầu nguyện và bình an.

Đời sống khổ hạnh và những thử thách thiêng liêng

Bên cạnh sự yêu thương hiền lành, Vianney còn là một ẩn sĩ thực sự. Ngài sống trong căn nhà xứ đơn sơ, cầu nguyện suốt đêm, ăn uống khắc khổ, nhiều khi chỉ có vài củ khoai.

Người ta kể rằng ma quỷ thường quấy phá ngài vì quá nhiều linh hồn trở lại nhờ ngài. Có đêm, phòng ngài bốc cháy. Nghe tin, cha bình thản nói: “Hắn không bắt được chim nên đốt lồng. Tốt thôi, hôm nay sẽ có nhiều người trở lại.” Những câu chuyện ấy cho thấy tinh thần chiến đấu kiên vững và lòng phó thác trọn vẹn nơi Thiên Chúa.

Y phục của cha rất đơn sơ, nhiều khi rách tả tơi. Nhưng chính sự khiêm nhường và thánh thiện ấy đã khiến bao người cảm phục. Dù bị thử thách và hiểu lầm, cha vẫn giữ một trái tim bình an, hoàn toàn dâng hiến cho Chúa và đoàn chiên.

Hoa trái và di sản thiêng liêng

Nhờ sự tận tụy và đời sống thánh thiện, Ars từ một ngôi làng hẻo lánh trở thành trung tâm hành hương của cả châu Âu. Những năm cuối đời, cha giải tội cho tới 75.000 người mỗi năm. Đức Gioan XXIII đã gọi ngài là “mẫu gương sáng chói về đời sống linh mục và lòng nhiệt thành mục tử, một kết quả hiếm có trong lịch sử.”

Năm 1856, cha Vianney được trao tặng Bắc Đẩu Bội tinh của Pháp. Ngày 4-8-1859, ngài thanh thản trở về với Chúa. Năm 1905, Đức Piô X phong chân phước cho ngài. Hai mươi năm sau, năm 1925, ngài được phong hiển thánh và trở thành quan thầy các cha sở toàn thế giới.

Cuộc đời của Thánh Gioan Vianney là một bản trường ca của lòng mến và sự trung tín. Từ một cậu bé nhà quê nghèo khó, học hành chậm chạp, ngài đã trở nên biểu tượng của tình yêu Thiên Chúa giữa lòng nhân loại. Ngài nhắc chúng ta rằng sự cầu nguyện chân thành và lòng phục vụ khiêm nhường chính là con đường dẫn đến sức mạnh thật sự, biến đổi bản thân và thế giới.

Những dấu mốc trong cuộc đời Thánh Gioan Vianney

Năm 1786: Chào đời tại Dardilly, Pháp.
Năm 1806: Bắt đầu học chủng viện khi đã trưởng thành, gặp nhiều khó khăn với tiếng Latinh.
Năm 1810: Bị gọi nhập ngũ nhưng sức khỏe yếu khiến Cha không thể tham gia.
Năm 1815: Được phong chức linh mục khi 30 tuổi.
Năm 1818: Bổ nhiệm làm cha sở xứ Ars.
Năm 1824: Sáng lập nhà La Providence cho trẻ mồ côi.
Năm 1855: Mỗi năm giải tội cho khoảng 20.000 người, rồi tăng đến 75.000.
Năm 1856: Được trao Bắc Đẩu Bội tinh.
Năm 1859: Qua đời ngày 4-8.
Năm 1905: Được Đức Piô X phong chân phước.
Năm 1925: Được phong hiển thánh và là quan thầy các cha sở.

Tác giả: Greg Heffernan
Dom Bảo Lộc (TGPSG) lược dịch từ Franciscanmedia