Nhật Ký 04: Đại hội Dân Chúa Việt Nam

Ngày II, thứ ba 23/11/2010

Chủ đề

Giáo Hội như Dấu chỉ và Khí cụ Hiệp Thông

Một ngày mới bắt đầu, các đại biểu sẽ tiếp tục ngày làm việc thứ II của Đại hội.

- 7g30: Kinh Sáng chung tại Hội Trường

- 7g50: Đức Cha Cosma điều phối chương trình. Ngài cảm ơn Đức Cha Khảm đã điều phối ngày làm việc hôm qua rất tốt.

Hôm nay, các Đức Giám mục Giáo phận Mỹ Tho, Giáo phận Long Xuyên, Giáo phận Xuân Lộc phụ trách thuyết trình.

- 7g55: ĐGM Phaolô Bùi Văn Đọc, Giám mục Giáo phận Mỹ Tho: “Giáo hội hiệp thông theo mô hình hiệp thông của Ba Ngôi Thiên Chúa”

Ngài giải thích rõ khi làm dấu Thánh giá, ta tuyên xưng Giáo Hội là “Mầu nhiệm hiệp thông” theo cả chiều đứng và chiều ngang. Thiếu chiều đứng, không có Giáo Hội theo nghĩa Kitô giáo; nhờ kết hợp với Chúa Giêsu trong Chúa Thánh Thần, chúng ta nên một với nhau, làm thành Giáo Hội - Thân Thể mầu nhiệm của Chúa.

Đối với Giáo Hội, hiệp thông luôn là một ân sủng. Theo giáo lý truyền thống của Giáo Hội, mầu nhiệm hiệp thông là sự thông phần cùng một Thần Khí, hiệp thông trong Chúa Thánh Thần để nên một với Chúa Giêsu và với Chúa Cha. Hiệp thông cũng là thông phần vào sự hiệp thông giữa các thánh, làm thành một Thân Thể Duy nhất là Giáo Hội.

Tuy nhiên, cần tránh những tư tưởng cực đoan về hiệp thông. Nhấn mạnh đến sự duy nhất, chúng ta dễ rơi vào rập khuôn và đồng nhất. Điều đó có thể bóp chết các sáng kiến, dập tắt các đặc sủng của Chúa Thánh Thần. Nhưng cũng không quá nhấn mạnh tới sự đa dạng, chúng ta có thể rơi vào sự hỗn loạn và chia rẽ. Trong hiệp thông cần có hòa điệu và tương phản. Âm và Dương là hai điều tương phản, và hòa điệu giữa âm và dương là hòa điệu giữa những điều tương phản.

Hiệp thông là một ý niệm rất phong phú về nội dung. Hiệp thông là thông phần, là chia sẻ cùng một Thần Khí, cùng một Sự Sống, Ánh Sáng, Tình yêu và Sức mạnh của Chúa. Hiệp thông còn là kết hợp với, là yêu mến gắn bó với nhau, kết hợp nên một với nhau.

Tình yêu và Chân lý luôn đi với nhau. Không thể có một tình yêu gian dối khi chính Ba Ngôi Thiên Chúa là Cội nguồn đầu tiên của loài người và của Giáo Hội. “Cứ dấu này người ta sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy là anh em yêu thương nhau” (Ga 13, 35).

- 8g27: ĐGM Giuse Trần Xuân Tiếu, Gp. Long Xuyên : “Hiệp thông trong Hội thánh địa phương” với 3 điểm chính.

1. Một Hội Thánh Tham Gia và Hiệp Thông Vì Sứ Vụ: Hội Thánh địa phương phải trở nên dấu chỉ sự hiệp thông với Thiên Chúa, giữa Giáo hội chiến đấu ở trần gian, với Giáo hội chiến thắng trên thiên quốc, và với Giáo hội thanh luyện trong luyện hình.

Theo Tông Huấn Giáo hội Tại Á châu – Ecclesia in Asia, Sự Hiệp thông trong Hội thánh ngụ ý nói mỗi Hội thánh địa phương tại Á Châu phải trở nên điều mà các nghị phụ Thượng Hội Đồng gọi là một “Hội Thánh Tham Gia”.

Dân Thiên Chúa trong Hội thánh địa phương, nhờ được tham dự vào vai trò ngôn sứ, tư tế, và vương đế của Đức Kitô, được mời gọi tham dự vào bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc Thánh Thể, và được Chúa Thánh Thần liên kết hiệp nhất trong đức tin, đức ái, và đức cậy, thành gia đình của Thiên Chúa.

2. Hiệp Thông trong nội bộ Hội Thánh trong tinh thần Đồng Trách Nhiệm: Sự hiệp thông trong giáo phận được thể hiện trong tinh thần đồng trách nhiệm của toàn thể dân Thiên Chúa đối với sứ mạng của Hội Thánh Chúa Kitô. Vì mọi kitô hữu được mời gọi tham dự vào chức linh mục duy nhất của Chúa Kitô, tinh thần đồng trách nhiệm phải được Hội thánh địa phương biểu hiện trong hội đồng mục vụ giáo xứ, giáo hạt, và giáo phận, cũng như qua hội đồng kinh tế của giáo xứ và giáo phận.

3. Hội Thánh Đồng Trách Nhiệm đối thoại với cộng đồng nhân loại để xây dựng sự hiệp thông: Bản chất của giáo hội lữ hành là truyền giáo, và Hội Thánh là cộng đồng các sứ giả tin mừng trong thế giới hôm nay nên mọi thành phần Dân Chúa trong giáo hội địa phương, thực hiện sự đối thoại để cùng xây dựng sự hiệp thông trong thế giới hôm nay.

Ngài kết luận rằng xây dựng một Hội Thánh Hiệp Thông và Tham Gia vì sứ vụ với tinh thần đồng trách nhiệm, để mầu nhiệm nhập thể và nhập thế của Chúa Kitô tiếp tục trổ sinh hoa trái trên quê hương Việt Nam thân yêu.

- 8g35: ĐGM Tôma Vũ Đình Hiệu, GM Phụ tá Giáo phận Xuân Lộc: “ Đối thoại nhịp cầu nối kết các tôn giáo”

Theo ĐC Tôma, hiệp thông là kết hợp với, là yêu mến gắn bó với nhau, kết hợp nên một với nhau. Nhưng tại Việt Nam còn nhiều vấn đề chưa giải quyết, vậy phải làm như thế nào?

1. Ý nghĩa của đối thoại: Thái độ dấn thân tìm kiếm chân lý, xây dựng niềm cảm thông, trân trọng những khác biệt. Vì thế cần chấp nhận những nhân vị với những sắc thái riêng, trong quan hệ hỗ tương cho và nhận bình đẳng.

2. Nền tảng Thần học của đối thoại: chính Thiên Chúa đi bước trước đến đồng hành với con người, đối thoại còn mang ấn dấu Mầu nhiệp Nhập thể vì Đức Kitô đã đến với con người. Giáo Hội chỉ có thể hoàn thành sứ mệnh theo cách thức của Đức Kitô để chuyển đạt sứ điệp cứu độ.

3. Những điều kiện khi đối thoại: phải biết lắng nghe thực sự, biết tiếp nhận ý kiến khác biệt, không đánh mất căn tính của chính mình khi tìm kiếm sự hài hòa, và tình yêu chính là ngôn ngữ của đào tạo đem lại cản thông bình an hạnh phúc cho con người.

4. Những hình thức của đối thoại

- Đối thoại trong cuộc sống: qua các giao tiếp hàng ngày, đối thoại không chỉ là trao đổi lý thuyết nhưng minh chứng bằng cuộc sống

- Đối thoại bằng hợp tác: giúp phát triển, chia sẻ

- Đối thoại trong tri thức: cần thực hiện nghiên cứu chuyên biệt

- Đối thoại bằng chia sẻ kinh nghiệm thiêng liêng: Thiên Chúa, Đấng thiêng liêng… một chân lý mà người khác có thể cảm nghiệm

5. Hoa trái của đối thoại liên tôn

- Khám phá sự hiện diện tiềm ẩn của Thiên Chúa trong các nền văn hoá và các tôn giáo

- Sự phong phú hoá hỗ tương

- Liên kết nhằm phục vụ hạnh phúc của con người : dấn thân phục vụ con người, xây dựng xã hội kiến tạo nền văn minh tỉnh thương

6. Góp ý cho vấn đề đối thoại liên tôn: thành lập UB nghiên cứu, đại diện HĐGMVN liên hệ / cổ võ đối thoại tại các địa phương. Đối thoại liên tôn - chứng minh Giáo Hội là dấu chỉ và khí cụ Hiệp thông.

- 8g45: Giải lao

- 9g00: Tham luận 1 - Cha Giuse Nguyễn Thanh Liêm, Chủ tịch Liên đoàn Công Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ
Liên Đoàn Công Giáo Việt Nam đưa ra 4 đề nghị:

1. Hiệp thông: theo tinh thần Công Đồng, nên tiếp tục đẩy mạnh nối kết sự hiệp thông trong nước và với các quốc gia khác, trao đổi nhân sự và hoạt động Mục vụ.

2. Giáo dục Kitô giáo: Mọi Kitô hữu có quyền hưởng nền Giáo dục Kitô giáo. Nhu cầu Giáo dục Kitô giáo ngày càng khẩn thiết. Đã có Ủy Ban Giáo dục Kitô giáo của HĐGMVN, nhưng đạt hay không tuỳ thuộc nhân sự, cách tổ chức… Cần lượng giá rút ưu khuyết điểm, đào tạo nhân sự, cử người nghiên cứu các phương pháp thành công ở các nước khác.

3. Các chương trình chung: áp dụng cho tất cả địa phận. Cần lập ra những chương trình chung khác: chế độ lương bổng, hưu dưởng liên đới, áp dụng cho các Hội Dòng nam nữ và điều chỉnh hợp lý. Lên kế hoạch đầu tư đào tạo nhân sự hợp lý các môn học đạo, đời để xây dựng phát triển Giáo Hội lâu dài. Kinh nguyện nên xem xét và phát hành ấn bản thông nhất. Thông tin liên lạc cần cải tiến hệ thống, cần đưa ra những định hướng mục vụ thường xuyên, giúp mọi người cập nhật, trao đổi ý kiến tâm tư, tương quan với các cấp về những gì xảy ra.

4. Nên tiêp tục tổ chức Đại Hội Dân Chúa định kỳ 3 hoặc 5 năm.

- 9g10: Tham luận 2 - Bà Agata Tạ thị Kim Hương, Giáo phận Xuân Lộc, góp ý tài liệu làm việc phần 2 mục b về Hiệp thông:

Kế hoạch thực hiện cần nói rõ những việc làm cụ thể hợp lý, hữu ích và khả thi, chủ thể - cách – thời gian thực hiện

• Mục vụ Bí tích

• Ưu tiên xây dựng mô hình Giáo Hội tại gia và Giáo Hội tham gia, cấp gia đình – Giáo xứ – Giáo phận – quốc gia

• Kế hoạch thực hiện thêm phần gia đình và sắp xếp lại, ưu tiên giáo dục giới trẻ, ưu tiên đào tạo linh mục tương lai, xây dựng Học viện thần học, dòng tu, huấn giáo.

• Can thiệp nội dung ngành giáo dục quốc gia, đề nghị tôn trọng đời sống đạo, dạy về đạo đức…

9g18: Tham luận 3 - Cha Giuse Nguyễn Ngọc Thể, Giáo phận Lạng Sơn

Trước đây việc thuyên chuyển linh mục khó, dễ tạo bất bình đẳng. Nay có thể san bằng những khác biệt. Nên tạo sự đồng đều trong đời sống linh mục. Cần thực hiện những việc sau:

1. Nâng cao trình độ ứng sinh để có thể đáp ứng mọi hoàn cảnh sống.

2. Giúp xứ 2 giai đoạn: ở thôn quê và thành thị; đào luyện chu đáo tinh thần xả thân.

3. Có thể thuyên chuyển trước thời hạn. Không tuỳ nghi sử dụng bổng lễ nhưng nên nộp về Tòa Giám mục và phân phối hợp lý. Những nơi có lợi tức nhiều nên trích về Tòa Giám mục để giúp các hoạt động, tránh những xa hoa lãng phí không cần thiết. Những linh mục được tặng quà xa xỉ tạo nên những xầm xì; cần tránh đua đòi, nhưng nên chia sẻ với nhau trong tình liên đới.

9g24: Tham luận 4 - Cha Giuse Nguyễn Ngọc Phi, Giáo phận Nha Trang: “Đào tạo Linh mục”

Đại chủng viện Nha Trang đào tạo Linh mục theo 4 bình diện: nhân bản - đạo đức - tri thức và mục vụ.

Đẩy mạnh việc đào tạo là thúc đẩy truyền giáo và canh tân Giáo Hội. Đến nay, Đại chủng viện Nha Trang đã đào tạo 4 khoá chính quy và 3 khoá bổ túc.

Mong muốn chia sẻ giữa những Giáo phận thừa thợ gặt đến những nơi khác, cả những nước khác. Vì Giáo Hội là hiệp thông, xin các Giáo phận chia sẻ mục tử cho nhau và cho những nơi thiếu.

Đại chủng viện Nha Trang đã ký kết làm thành viên liên kết của Đại học ở Roma.

9g30: Tham luận 5 - Bà Maria Nguyễn thị Lan Anh, Giáo phận Đà Lạt: “Đào tạo giáo dân”

- Gia đình cần được đào tạo trước những ảnh hưởng hôm nay

- Giáo dân theo nhóm: giáo chức, thầy thuốc, nhân viên xã hội…

- Giáo lý viên: Nên có các Học Viện Thần học giúp học hỏi Kinh thánh, thần học cơ bản… để trở nên chứng nhân hơn là thầy dạy – cần nhân sự chuyên môn trong Huấn giáo.

- Lễ sinh, ứng sinh chủng viện trước đây có Tiểu Chủng viện; nay sau trung học mới vào, cần giúp các nhóm lễ sinh có những đào tạo hiệu quả.

9g35: Tham luận 6 - Ông Gioan Baotixita Nguyễn Ngọc Minh, Giáo phận Ban Mê Thuột: “Đối thoại trong tinh thần cộng tác”

- Giáo Hội tham gia: nhấn mạnh tương quan linh mục và giáo dân; lưu ý việc huấn luyện nhân bản cho linh mục tương lai

- Lòng kính mến theo tinh thần Văn hoá Việt Nam và giáo huấn của Giáo Hội đang bị suy giảm. Hiện có những bình luận phê phán thiếu bác ái và xây dựng gây hiểu sai là HĐGM thiếu hiệp nhất và hành động thiếu nhất quán, quá dè dặt trong vấn đề chính trị. Xin các ĐGM lên tiếng cổ vũ, kiếm tạo công bằng xã hội.

- Tính bản địa và Hội nhập: thẩm định chọn lọc những lễ hội truyền thống, có bản văn phụng vụ chung thống nhất trong ma chay cưới hỏi lễ hội…

9g40: Tham luận 7 - Ông Matthêu Nguyễn Công Kính: “Chia sẻ nhân sự trong Giáo Hội”

- Cấp giáo xứ: phân công rõ ràng, qui chế ổn định tránh va chạm, loại bỏ các tập quá cũ không phù hợp

- Cấp giáo phận: qui tụ các thành phân dân Chúa

- Ban Thường Vụ các Ban HĐGM hoạt động tích cực, nên có sự giao lưu làm việc, chia sẻ nhân sự đặc biệt chia sẻ linh mục giữa các Giáo phận, với các nước lân cận. Các linh mục tương lai có thể được bổ nhiệm trong mạng lưới liên Giáo phận, liên quốc gia, trong chương trình đào tạo cần có những môn học tập luyện thích ứng, hiểu biết văn hoá lịch sử, qui chế thích hợp

- Nhiều lý do làm tổn thương sự hiệp thông. Thời sự nhất: sử dụng các phương tiện truyền thông tung tin bừa bãi ảnh hưởng uy tín và thế giá của Giáo Hội ảnh hưởng đến công cuộc loan báo Tin Mừng

9g45: Tham luận 8 - Nữ tu Maria Phạm Thị Hiền, Mến Thánh giá Chợ Quán

- Tu sĩ quan tâm sự hiệp thông tham gia giữa mọi thành viên dân Chúa.

- Khoảng 180 Dòng tu, tu đoàn đóng góp cho Giáo Hội Việt Nam trong sứ vụ LBTM, bác ái xã hội và các lãnh vực khác. Cộng tác chân thành, tích cực lắng nghe, hợp tác, những đề án mục vụ chung xin có những đề nghị.
- Mỗi Hội Dòng có định hướng tông đồ riêng, nên đi theo định hướng của Giáo Hội; nên có sự liên kết, hợp tác thích đáng giữa ĐGM và các Dòng tu.

- Cần xác định các Gíam mong đợi gì nơi các Dòng tu và các Dòng tu mong chờ gì nơi Giám mục.

- Nên tìm hiểu học hỏi các học thuyết của Công Đồng, quyền cai quản của GM

- Xây dựng quan hệ hỗ tương giữa HĐGM và Liên hiệp Bề trên Thượng cấp

- Tìm hiểu thảo luận kế hoạch hợp tác liên kết bình diện quốc gia

- Nhịp cầu GM Giáo phận và các Dòng tu

- Cộng tác trên sự hiểu biết tin tưởng lẫn nhau: đào tạo chủng sinh hiểu cách thức cộng tác

9g50: Tham luận 9 - Cô Maria Goretti Trần Diệu Hiền, TGP Sài Gòn: “Dạy Giáo lý và Đào tạo Giáo lý viên”

- Sứ vụ loan báo Tin Mừng cấp thiết hàng đầu của Giáo Hội, giáo lý cũng là mối ưu tư mục vụ hàng đầu trong các Giáo phận Giáo xứ

- Các GLV gia tăng nhưng thiếu kinh nghiệm và kiến thức, ước mong Giáo Hội quan tâm đào tạo

- Ngoài dạy giáo lý, GLV còn bổn phận với gia đình và xã hội, cần quan tâm đến cả đời sống GLV

- Có những lớp giáo lý cho những người đã, đang và sẽ lập gia đình để cho mẹ là GLV cho gia đình

- GLV cần cộng tác giúp đỡ của mọi người – linh mục tu sĩ

- HĐGMVN là nhân chứng sống động đầu tiên trên quê hương: mong đón nhận những tiếng nói kịp thời và hành động phù hợp

- Đẩy mạnh truyền thông

- Đẩy mạnh hoạt động dạy giáo lý, củng cố GLV.

9g58: Tham luận 10 - Bà Maria Nguyễn thị Phượng, Giáo phận Phú Cường: “Phụ nữ tham gia xây dựng Giáo Hội”

- Xã hội thay đổi quá nhanh về mọi mặt, cần giúp người giáo dân trưởng thành hơn, giúp người phụ nữ giữ tình yêu gia đình và có những phương cách tham gia vào đời sống Giáo Hội

- Canh tân chương trình sinh hoạt, giúp họ nhận ra và vượt qua các vấn đề trong cuộc sống

- Cần quan tâm hơn cách thế các bà bếp tham gia vào đời sống Giáo Hội, giúp họ nhận ra đó là cách phục vụ Giáo Hội

- Bà mẹ Công giáo quan tâm chăm sóc gia đình, tự hào ơn gọi bà mẹ Công giáo, góp sức xây dựng Giáo Hội bằng cách thế của mình

10g03: Còn hai bài tham luận khác nhưng xin được gác lại vì hết thời gian. Các nhóm chụp hình lưu niệm và chuẩn bị thánh lễ.