Thở để chữa bệnh

Lời giới thiệu:

Từ hàng ngàn năm nay, con người đã biết tự chữa bệnh cho mình qua Yoga, Khí công và Thiền học. Tuy nhiên, qua các cánh rừng lý luận bao la đầy vẻ âm u kỳ bí của các pháp môn này đã làm cho nhiều người ngán ngại.

Thực vậy, Yoga có rất nhiều trường phái và các pháp môn khác nhau, từ Hatha yoga, Karma yoga đến Nana và Raja yoga…. Mỗi pháp môn lại có khuynh hướng và công dụng khác nhau. Từ đó, những cách tập với các asanas (tư thế) cũng khác nhau. Quan trọng hơn cả, về điều tức (cách thở) cũng khác hẳn nhau.

Nào là thở 2 thì, 1 thì, rồi nín hơi, có vẻ đầy phức tạp và rất khó khăn.

Khí công cũng vậy, với thật nhiều trường phái. Nếu chỉ tham khảo qua sách vở và tư liệu đơn thuần, ta sẽ như lạc vào những mê lộ. Các sách viết về Khí công hiện nay rất nhiều, nhưng đa số đều nghiêng về thương mại, từ đơn giản đến nâng cao với nhiều từ ngữ chuyên môn khó hiểu, dễ gây hoa mắt nhức đầu. Lại nghe đâu đó rằng, có thể sẽ gặp phản tác dụng nguy hiểm và bị “ tẩu hỏa nhập ma” nếu tập không đúng cách. Nghe vậy, cái ngán ngại sẽ ban đầu kia sẽ tăng thêm bội phần.

Thiền học cũng không khác. Rất nhiều Pháp môn như: Thiền Trúc lâm, Như lai Thiền, Thiền Tào động, Thiền Lâm Tế, Thiền Vô vi, Đạt ma thiền…Mỗi pháp môn lại có những độc đáo về lý luận và tư tưởng khác nhau. Cách thở cũng không giống nhau tùy mỗi pháp môn, có khi lại trái ngược nhau. Thiền được cho là phát xuất từ Phật giáo, nhưng từ lâu, không phải là độc quyền của Phật giáo, dù vậy các từ ngữ dùng trong Thiền học cũng có nhiều từ chuyên môn, phải rất nhiều quen thuộc với Phật học mới hiểu. Vì thế, cánh rừng lý luận của các pháp môn Thiền lại càng trở nên mênh mông bí hiểm.

Dù vậy, tất cả các pháp môn ấy đều giống nhau ở một điểm chung nhất, đó là coi hơi thở là trọng yếu hàng đầu, hơi thở quyết định sức khỏe và sự sống. Có thể nhịn ăn nhiều ngày cũng không sao, nhịn uống nhiều giờ cũng chưa có gì trầm trọng nguy hiểm, nhưng chỉ ngưng thở 10 phút thì sự cố liền xảy ra và có thể gây mất mạng như chơi.

Yoga cho rằng: 99 % con người hiện nay đều KHÔNG BIẾT THỞ.

Đã sống ai mà không thở, cũng chẳng cần phải học hỏi hoặc tập tành gì nhưng ai cũng thở được. Vậy nói như thế có thể là quá đáng chăng ?

Thực ra, nói như thế chẳng có gì là quá đáng cả, vì Yoga chỉ muốn nói rằng mọi người KHÔNG BIẾT THỞ ĐÚNG CÁCH mà thôi. Vì nếu biết thở đúng cách, con người sẽ đạt được nhiều điều kỳ diệu. Ở đây không nói đến những điều gì cao siêu hoặc kỳ bí lạ lùng như các sách vở hoặc truyện kiếm hiệp thường mô tả, chỉ xin nói một điều rất gần gũi và thực tế rằng, nếu biết thở đúng cách, sức khỏe sẽ được cải thiện một cách đầy bất ngờ kỳ diệu và sẽ chữa khỏi được bệnh tật.

Dưới đây, qua một bài viết, xin được giới thiệu về kinh nghiệm ấy của một Bác sĩ bệnh nhân đã được khỏi bệnh chỉ nhờ biết thở đúng cách .

Nhưng rất may mắn và quý báu rằng, những kinh nghiệm này đã được hệ thống hóa một cách đơn giản dễ hiểu nhờ một bác sĩ bệnh nhân, điều ấy đã giúp hóa giải những trở ngại đã nói ở trên.

Một Bác sĩ bệnh nhân, viết về một Bác sĩ bệnh nhân khác. Chỉ nhờ BIẾT THỞ ĐÚNG CÁCH, cả hai vị đã trở thành các bệnh nhân đầy kinh nghiệm và cùng khỏi bệnh, để sau đó, đã hết sức tâm đắc với VIỆC THỞ và thiết tha mong muốn truyền đạt lại cho người khác, và cả hậu thế sau này như một công trình tâm huyết nhất trong suốt cuộc đời của mình.

Dưới đây, xin được giới thiệu về những kinh nghiệm ấy của Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc viết về phương pháp thở của Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện. Hai Bác sĩ và cũng từng là hai "cựu bệnh nhân" đã được khỏi bệnh chỉ nhờ biết thở đúng cách.

Xuân Thái

***

Nguyễn Khắc Viện là một Bác sĩ, sinh năm 1913 tại Hà Tĩnh, học ĐH Y khoa Hà Nội rồi sang Pháp tiếp tục học, tốt nghiệp bác sĩ Nhi khoa năm 1941. Năm 1942, ông bị lao phổi nặng, điều trị ở BV Saint Hilaire du Touvet, Grenoble. Thời đó, bệnh lao chưa có thuốc chữa như bây giờ. Từ năm 1943 đến năm 1948, ông phải chịu mổ bảy lần, cắt bỏ tám cái xương sườn, cắt bỏ toàn bộ lá phổi bên phải và một phần ba lá phổi bên trái… Các bác sĩ Pháp bảo, ông chỉ có thể sống chừng hai năm nữa thôi. Trong thời gian nằm chờ chết, ông đã tìm ra phương pháp... thở để tự chữa bệnh cho mình, và kết quả là ông đã sống đến tuổi 85 mới mất (1997), nghĩa là sống thêm được 50 năm nữa, hoạt động tích cực, năng nổ trong nhiều lĩnh vực. Chuyện khó tin nhưng có thật!

Tôi may mắn được quen biết ông trong nhiều năm. Với tôi, ông vừa là đồng nghiệp, là đàn anh mà cũng là người thầy. Ông là bác sĩ, đồng thời là một nhà văn, nhà báo, nhà hoạt động xã hội rất nhiệt tâm. Ông là cố vấn của bộ môn tâm lý-xã hội học do tôi phụ trách tại Trung tâm Đào tạo và bồi dưỡng cán bộ y tế TP.HCM, (nay là ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch) ngay từ hồi mới thành lập (1989). Ông thường trao đổi với tôi điều này điều khác, về công việc viết lách, giảng dạy, và nhiều lần về phương pháp thở dưỡng sinh của ông. Trao đổi không chỉ về cơ thể học, sinh lý học mà cả về tâm lý học, đạo học.

Có lần ông mở áo cho tôi xem mấy vết mổ vẫn chưa hoàn toàn liền lạc trên ngực ông. Lần khác ông lại cao hứng vén bụng bảo tôi thử đánh mạnh vào bụng ông xem sao. Tôi phục ông ốm nhom ốm nhách mà làm việc thật dẻo dai, bền bỉ, gần như không biết mệt mỏi. Trong lúc nhiều người giảng bài, nói chuyện, hội họp, làm việc, ... thấy uể oải, hụt hơi, thì một người chỉ còn hai phần ba lá phổi, chỉ còn gần một nửa "dung tích sống" như ông lại vẫn ung dung, thư thái. Ông cười "tiết lộ" với tôi, những buổi hội họp dông dài, vô bổ, ông chỉ ngồi thở, nhờ vậy mà ông không bị stress (căng thẳng), không bị mệt. Ông nói sau này khi ông mất đi, điều quan trọng ông để lại không phải là những tác phẩm văn học, triết học này nọ, mà chính là bài vè dạy thở chỉ với 12 câu của ông.

***

Trước kia, tôi cũng chỉ nghe để mà nghe chớ chẳng thực hành. Cho đến ngày tôi bị vố tai biến nặng, phải nằm viện dài ngày, lúc đó tôi mới thử đem ra áp dụng.

Quả thật, có lắm điều kỳ diệu!

Nó làm cho tôi thảnh thơi hơn, ít nhọc mệt hơn và sức khỏe phục hồi tốt hơn. Trong thời gian dưỡng bệnh, các bạn đồng nghiệp thương tình, cho rất nhiều thuốc, nhưng tôi chỉ chọn một vài món thực sự cần thiết, còn thì chỉ dùng phương pháp thở để tự chữa bệnh cho mình.

Và cho đến hôm nay, khi đã hoàn toàn bình phục, thở có phương pháp đã thành một quán tính tự nhiên từ lúc nào tôi cũng không thể nhớ rõ. Xin ghi lại đây, như một sự biết ơn, về chuyện “thở” với nguyện ước rằng, sẽ có nhiều người “biết thở” đúng phương pháp, để nhờ đó có thể tự chữa bệnh và tăng cường sức khỏe cho mình.

Phương pháp thở của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện thực ra không phải là cái gì hoàn toàn mới. Nó chỉ là một sự tổng hợp của Khí công, Thiền, Yoga, Dưỡng sinh... của Đông phương từ ngàn xưa, được nhìn bằng sinh lý học hô hấp hiện đại của một người thầy thuốc.

Dưới đây là bài vè 12 câu dạy thở của Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện:

Thót bụng thở ra
Phình bụng hít vào
Hai vai bất động
Chân tay thả lỏng
Êm chậm sâu đều
Tập trung theo dõi
Luồng ra luồng vào
Bình thường qua mũi
Khi gấp qua mồm
Đứng ngồi hay nằm
Ở đâu cũng được
Lúc nào cũng được!

(Còn tiếp)