Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh

TGPSG/ Vatican News -- Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh là cơ quan của Giáo triều làm việc gần gũi nhất với Đức Thánh Cha trong việc thi hành sứ vụ tối cao của ngài, đóng vai trò như “nguồn động lực” cho các hoạt động chính trị và ngoại giao của Tòa Thánh, đồng thời là “mối liên kết” và yếu tố tổ chức trong việc điều phối các cơ quan của Giáo triều Roma.

Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh gồm ba Phân Bộ: Phân Bộ Tổng Vụ, Phân Bộ Quan Hệ Với Các Quốc Gia và Các Tổ Chức Quốc Tế, và Phân Bộ Nhân Viên Ngoại Giao của Tòa Thánh.

Quốc Vụ Khanh có nhiệm vụ hỗ trợ Đức Thánh Cha trong việc cai quản Tòa Thánh và thi hành sứ vụ Mục Tử Hoàn Vũ.

Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh là một tập thể đa quốc gia, làm việc chặt chẽ với Đức Thánh Cha, điều phối các hoạt động giữa các Bộ và các cơ quan của Tòa Thánh, đồng thời chịu trách nhiệm về các cơ quan đại diện của Đức Thánh Cha trên thế giới.

Quốc Vụ Khanh là cộng sự gần gũi nhất của Đức Thánh Cha trong việc điều hành Giáo Hội hoàn vũ. Hiện nay, Quốc Vụ Khanh là Đức Hồng Y Pietro Parolin.

Ghi chú lịch sử

Nguồn gốc của Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh có từ thế kỷ XV. Hiến chế Tông Tòa Non debet reprehensibile ban hành ngày 31-12-1487 đã thiết lập Secretaria Apostolica, gồm 24 Thư ký Tông Tòa, trong đó có một người mang tước hiệu Secretarius Domesticus (Thư ký Nội Vụ).

Gần đây hơn, vào năm 1814, Đức Piô VII đã thiết lập Thánh Bộ Các Vấn Đề Giáo Hội Ngoại Lệ.

Với Hiến chế Tông Tòa Sapienti consilio ban hành ngày 29- 6- 1908, Thánh Piô X đã phân chia Thánh Bộ Các Vấn Đề Giáo Hội Ngoại Lệ theo hình thức sau này được quy định trong Bộ Giáo Luật năm 1917.

Đức Phaolô VI, với Hiến chế Tông Tòa Regimini Ecclesiae Universae năm 1967, thực hiện ý muốn của các Giám mục tại Công đồng Vaticanô II, đã cải tổ Giáo triều Roma và tái cấu trúc Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh.

Năm 1988, Đức Gioan Phaolô II ban hành Hiến chế Tông Tòa Pastor Bonus, cải tổ Giáo triều Roma và chia Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh thành hai Phân Bộ: Phân Bộ Tổng Vụ và Phân Bộ Quan Hệ Với Các Quốc Gia.

Cuối cùng, Đức Phanxicô đã khởi xướng tiến trình cải tổ mới, đỉnh điểm là Hiến chế Tông tòa Praedicate Evangelium được ban hành vào năm 2022.

Phân Bộ Tổng Vụ

Phân Bộ Tổng Vụ, dưới sự điều hành của Đức Tổng Giám Mục Edgar Peña Parra, vị Phó Quốc Vụ Khanh, chịu trách nhiệm xử lý các công việc liên quan đến việc phục vụ hằng ngày của Đức Giáo Hoàng, đặc biệt là trong việc chăm sóc Giáo Hội hoàn vũ.

Phân Bộ này thúc đẩy sự phối hợp giữa các Bộ, các cơ quan và các văn phòng của Tòa Thánh, nhưng vẫn tôn trọng sự tự chủ của họ, đồng thời phụ trách các vấn đề liên quan đến các cuộc họp của các vị đứng đầu các cơ quan Giáo triều.

Phân Bộ này cũng chịu trách nhiệm về mọi vấn đề liên quan đến các vị Đại diện của các quốc gia tại Tòa Thánh.

Ngoài ra, Phân Bộ còn có nhiệm vụ: soạn thảo và gửi các văn kiện được Đức Thánh Cha ủy thác; giám sát việc công bố Acta Apostolicae Sedis (Công Báo Tông Tòa); hướng dẫn Bộ Truyền Thông trong việc thông tin chính thức liên quan đến các văn kiện của Đức Giáo Hoàng và các hoạt động của Tòa Thánh; bảo quản Ấn Chì và Nhẫn Ngư Phủ.

Phân Bộ này cũng phụ trách xử lý tất cả các văn kiện liên quan đến các bổ nhiệm do Đức Giáo Hoàng thực hiện hoặc phê chuẩn, cũng như phối hợp và công bố các thống kê về Giáo Hội trên toàn thế giới.

Phân Bộ Quan Hệ Với Các Quốc Gia và Các Tổ Chức Quốc Tế

Phân Bộ Quan Hệ Với Các Quốc Gia và Các Tổ Chức Quốc Tế—do Đức Tổng Giám Mục Paul Richard Gallagher, Thư ký của Phân Bộ, đứng đầu—chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề liên quan đến các chính quyền dân sự.

Phân Bộ này chịu trách nhiệm về quan hệ ngoại giao và chính trị của Tòa Thánh với các quốc gia hoặc các chủ thể khác của luật pháp quốc tế, cũng như đại diện cho Tòa Thánh tại các tổ chức liên chính phủ quốc tế và các hội nghị đa phương.

Phân Bộ này cũng có trách nhiệm cấp phép khi một Bộ hoặc một cơ quan của Giáo triều Rôma muốn công bố một tuyên bố hoặc văn kiện liên quan đến các quan hệ quốc tế hoặc quan hệ với các chính quyền dân sự.

Hơn nữa, trong những trường hợp đặc biệt, thay mặt Đức Thánh Cha và sau khi tham khảo ý kiến các Bộ hữu trách trong Giáo triều, Phân Bộ này thực hiện tất cả các vấn đề liên quan đến việc bổ nhiệm các Giáo Hội địa phương cũng như việc thiết lập hoặc điều chỉnh các đơn vị Giáo Hội.

Phân Bộ Nhân viên Ngoại giao của Tòa Thánh

Phân Bộ này, dưới sự hướng dẫn của Đức Tổng Giám Mục Luciano Russo, Thư ký Phân Bộ, phụ trách các vấn đề liên quan đến các nhân sự đang phục vụ trong ngành ngoại giao của Tòa Thánh, đặc biệt quan tâm đến điều kiện sinh hoạt, công việc và chương trình đào tạo thường xuyên của họ.

Phân Bộ này cũng cộng tác với Học viện Giáo Hoàng về Ngoại Giao trong việc tuyển chọn và đào tạo các ứng viên cho ngành ngoại giao của Tòa Thánh.

Phân Bộ Nhân Viên Ngoại Giao của Tòa Thánh được Đức Giáo hoàng Phanxicô thiết lập vào ngày 21-11-2017.

Chia sẻ những thách đố và hy vọng của Dân Chúa

Khi gặp gỡ các thành viên của tổ chức lâu đời này vào ngày 5-6-2025, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã nói lời tri ân: “Tôi được an ủi khi biết rằng tôi không đơn độc, tôi có thể cùng anh chị em chia sẻ trách nhiệm của sứ vụ hoàn vũ.”

Quốc Vụ Khanh Tòa Thánh là một cộng đồng đa dạng, hiến thân “phục vụ cách quý giá cho đời sống của Giáo Hội.”

Đức Giáo Hoàng Lêô nói thêm: “Chúng ta cùng nhau chia sẻ những vấn nạn, khó khăn, thách đố và hy vọng của Dân Chúa trên khắp thế giới.”

Tác giả: Amedeo Lomonaco

Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Vatican News