Hồng y Parolin: Đức Giáo hoàng là sứ giả của hòa hợp, đối thoại và hòa bình ở Trung Đông

Tác giả: Massimiliano Menichetti

Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Vatican News

TGPSG/Vatican News -- Khi Đức Giáo hoàng Lêô XIV chuẩn bị thăm Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon, Đức Hồng y Quốc vụ khanh Pietro Parolin nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyến Tông du đối với đối thoại liên tôn và liên giáo, cũng như vai trò của ngài như một dấu hiệu hy vọng và hòa bình.

Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon sẵn sàng chào đón Đức Giáo hoàng Lêô XIV trong chuyến Tông du quốc tế đầu tiên của ngài, tập trung vào chứng tá và gặp gỡ. Đức Giáo hoàng đi Trung Đông để củng cố đức tin và chia sẻ thông điệp của Chúa Kitô.

Ở cả hai quốc gia này, các cộng đồng Công giáo và các cộng đồng địa phương khác tại những vùng bị chiến tranh tàn phá đang nóng lòng chờ đón chuyến thăm của ngài. Dù chịu nhiều đau khổ, các quốc gia này đã xây dựng được con đường đối thoại, hiếu khách và hòa bình.

Hai khẩu hiệu được chọn cho chuyến thăm là “Một Chúa, một đức tin, một phép rửa” và “Phúc thay ai xây dựng hòa bình” làm nổi bật các chủ đề hy vọng, hiệp nhất và huynh đệ.

Chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ sẽ tập trung vào lễ kỷ niệm đại kết đánh dấu 1.700 năm Công đồng Nicea. Ở Lebanon, một khoảnh khắc đặc biệt sẽ là cầu nguyện thinh lặng tại cảng Beirut, nơi xảy ra vụ nổ cách đây 5 năm khiến hơn 200 người chết và 7.000 người bị thương.

Trong cuộc phỏng vấn với Vatican News, Đức Hồng y Pietro Parolin, Quốc vụ khanh Tòa Thánh, nói rằng chuyến thăm của Đức Giáo hoàng sẽ mang lại hy vọng, hòa bình và động lực mới cho các Kitô hữu ở Trung Đông.

H: Đây là chuyến Tông du đầu tiên của Đức Giáo hoàng Lêô XIV. Ngài chuẩn bị thế nào cho các chuyến thăm mục vụ tới Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon?

Đức Giáo hoàng cầm lấy gậy hành hương. Trước Ngài, đã có Đức Giáo hoàng Phaolô VI, rồi Đức Gioan Phaolô II, Đức Bênêđictô XVI và Đức Phanxicô. Theo một nghĩa nào đó, ngài đi theo bước chân của các vị tiền nhiệm. Tôi hình dung đây sẽ là một chuyến đi được mong đợi rất nhiều, là chuyến đầu tiên của triều giáo hoàng này.

Ngài lên đường với tâm tình luôn đồng hành cùng các vị Giáo hoàng tối cao trong việc thi hành sứ vụ Phêrô: gặp gỡ các cộng đồng Kitô tại những miền đất này và củng cố họ trong đức tin, đây là bổn phận của người kế vị Thánh Phêrô, đồng thời gặp gỡ các dân tộc, chính quyền và cộng đồng dân sự, phục vụ như một sứ giả của hòa bình, hòa hợp và đối thoại.

Tôi hình dung sẽ có niềm vui, cũng như ý thức trách nhiệm trong việc hoàn thành các nhiệm vụ được giao phó.

H: Kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicea là trung tâm của chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ. Kỷ niệm này có ý nghĩa gì đối với Giáo hội hôm nay và sự hiện diện của Đức Giáo hoàng tượng trưng cho điều gì?

Đây là một dịp kỷ niệm rất quan trọng, và công tác chuẩn bị đã diễn ra từ lâu, nhằm làm nổi bật tầm quan trọng của nó. Sự hiện diện của Đức Giáo hoàng tự nó nhấn mạnh ý nghĩa của dịp này.

Công đồng Nicea - 1.700 năm trước - đặt nền tảng cho đức tin của chúng ta: niềm tin vào Đức Giêsu Kitô là Thiên Chúa và là người cách trọn vẹn. Đức Kitô là Thiên Chúa thật và là người thật. Đây là nền tảng của tất cả đức tin Kitô giáo, mặc dù vẫn còn nhiều chia rẽ đáng tiếc giữa chúng ta.

Tất cả các Kitô hữu đều tin vào thần tính và nhân tính của Đức Kitô; đây là nền tảng đức tin của chúng ta. Sau đó, Công đồng Constantinople đã triển khai thêm điều này, đặc biệt về Chúa Thánh Thần.

Hình ảnh từ máy bay không người lái cho thấy tàn tích của Vương cung Thánh đường Byzantine Thánh Neophytos dưới nước bên hồ Iznik, nơi dự kiến Đức Giáo hoàng Lêô XIV sẽ tới thăm vào cuối tuần này để tham dự lễ kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nicea lần thứ nhất

Chúng ta cũng nên lưu ý rằng đây là vùng đất từng là cái nôi của Kitô giáo, nơi các cộng đồng đầu tiên xuất hiện, những cộng đồng mà các Tông thư, như của Thánh Phaolô, được gửi tới, và là nơi đã diễn ra 8 công đồng đầu tiên trong lịch sử Giáo hội.

Tôi muốn nhấn mạnh cả trọng tâm Kitô học, vốn nằm ở trung tâm đức tin Kitô, và chiều kích đại kết, vốn đưa chúng ta đến cùng tuyên xưng đức tin chung nơi Chúa Giêsu, Thiên Chúa thật và Con người thật.

H: Ở Thổ Nhĩ Kỳ, Đức Giáo hoàng cũng sẽ thăm Đền thờ Xanh (Blue Mosque). Trong thời điểm chịu ảnh hưởng mạnh của chủ nghĩa cực đoan, chuyến đi này có thể giúp củng cố tình huynh đệ và đối thoại, đồng thời khẳng định rằng danh Chúa không bao giờ được dùng để giết hoặc chia rẽ?

Vâng, chắc chắn là thế. Tôi vừa nhớ lại chiều kích đại kết của chuyến thăm, vốn cũng bao gồm đối thoại liên tôn. Chúng ta gần đây kỷ niệm 60 năm văn kiện Nostra Aetate, nhấn mạnh không chỉ mối liên kết đặc biệt giữa Kitô hữu và Do Thái giáo mà còn những gì Kitô hữu và Hồi giáo chia sẻ với nhau.

Tôi tin rằng đây là một cử chỉ đối thoại, một dấu hiệu của sự tôn trọng liên tôn, cho thấy rằng Kitô hữu và Hồi giáo có thể hợp tác vì một thế giới công bằng, hỗ trợ lẫn nhau và huynh đệ hơn.

Du khách tham quan Đền thờ Sultan Ahmed, còn được gọi là Đền thờ Xanh (Blue Mosque), trước chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ của Đức Giáo hoàng Lêô XIV (AFP hoặc các bên cấp phép)

Gần đây, Đức Giáo hoàng phát biểu tại Colosseum, nói rằng những ai cầu nguyện sẽ không khuất phục trước chủ nghĩa cực đoan. Vì vậy, đây vừa là sự bác bỏ chủ nghĩa cực đoan, vừa là lời mời củng cố hợp tác vì những mục tiêu chung.

H: Lebanon là một quốc gia đa dạng đã nhiều lần tự tái thiết trong 50 năm qua. Đức Giáo hoàng sẽ mang thông điệp gì đến cho người dân nơi đây?

Trên hết, tôi nghĩ đó sẽ là thông điệp hy vọng, vì Lebanon cần hy vọng. Gần đây, Lebanon đã đạt được một số tiến bộ trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng đã ảnh hưởng đến đất nước trong những năm gần đây.

Hiện nay, Lebanon có tổng thống, chính phủ và các cải cách đang tiến hành. Nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, chậm trễ và trở ngại, có thể làm chậm hoặc làm thất vọng kỳ vọng của người dân.

Thông điệp của Đức Giáo hoàng là lời cổ vũ: “Hãy tiếp tục, can đảm lên, đi tiếp con đường bạn đã bắt đầu.” Đồng thời, nó thể hiện sự gần gũi của Giáo hội.

Tòa Thánh luôn quan tâm đến Lebanon chính bởi vì - theo một câu nói thường được nhắc đến - ‘đó là một thông điệp hơn là một quốc gia’, nghĩa là sự hòa hợp giữa các tôn giáo và các nhóm dân tộc đã được thực hiện, và điều này phải được tiếp tục.

Tòa Thánh luôn đứng cận kề vì lý do này và sẽ tiếp tục làm như vậy. Tôi tin rằng sự hiện diện của Đức Giáo hoàng trước hết là để truyền đạt thông điệp này.

H: Ngài đã đề cập trước đó về nhiều chuyến tông du, theo sau những chuyến đi đầu tiên của Đức Phaolô VI và 61 năm sau chuyến thăm Thánh Địa đầu tiên của ngài trong thời gian Công đồng Vatican II. Ý nghĩa của các chuyến Tông du đó là gì?

Các chuyến tông du, bắt đầu từ Đức Phaolô VI, được coi là công cụ hiện đại để thực hiện sứ vụ của các ngài. Chúng chính là một phần của sứ mạng Chúa Giêsu giao cho Thánh Phêrô: nâng đỡ anh em và phục vụ sự hiệp nhất của Giáo hội.

Trong suốt lịch sử, có nhiều cách để thực hiện điều này, nhưng các vị Giáo hoàng nhận thấy rằng việc đi lại là phương pháp đặc biệt thích hợp.

Đức Giáo hoàng Phaolô VI đã tới Thánh Địa trong thời gian Công đồng Vatican II vào năm 1964

Theo lời Đức Phanxicô, đây là sự thể hiện Giáo hội “ra đi.” Giáo hội không chờ mọi người đến Rôma mà đi ra gặp gỡ tất cả các dân tộc, các nền văn hóa và các thực tại. Vượt ra ngoài nội dung cụ thể của mỗi chuyến đi, đây là ý nghĩa toàn cầu: người chăn chiên phổ quát làm cho Giáo hội hiện diện với tất cả mọi người.

H: Đây là một chuyến đi hướng về châu Âu và Trung Đông, những khu vực chịu ảnh hưởng của chiến tranh, chia rẽ, khủng hoảng và di cư. Kitô hữu có thể đóng góp gì trong bối cảnh này?

Ngay từ đầu, Kitô hữu luôn là một hiện diện nền tảng ở Trung Đông, đóng góp rất nhiều vào đời sống xã hội, kinh tế, văn hóa và chính trị. Họ mong muốn tiếp tục vai trò này. Tôi tin rằng, cuối cùng, vai trò cân bằng này giúp tạo điều kiện cho đối thoại và thúc đẩy các cuộc gặp gỡ giữa các bên khác nhau.

Vấn đề hiện nay là dân số Kitô giáo ở Trung Đông đang giảm dần - một vấn đề rất được Tòa Thánh quan tâm. Chúng ta hy vọng các Kitô hữu có thể ở lại khu vực này và tiếp tục đóng góp cho xã hội nơi họ sống.

Họ là công dân của các quốc gia này và là thành viên không thể tách rời của các xã hội này, và họ phải có khả năng tiếp tục thực hiện vai trò và đóng góp của mình.

H: Ngài thường nhấn mạnh vai trò độc đáo của Tòa Thánh trong các vấn đề quốc tế. Từ góc độ đức tin và ngoại giao, Ngài nhìn nhận ý nghĩa chuyến thăm Thổ Nhĩ Kỳ và Lebanon của Giáo hoàng ra sao?

Tôi đã nói trước đây rằng: những chuyến đi như thế, giống nhiều sáng kiến của Tòa Thánh, có thể được ví như gieo hạt; Chúa biết hoa trái là gì và thời điểm nào sẽ gặt hái.

Tuy nhiên, tôi tin rằng, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu chịu ảnh hưởng bởi nhiều khó khăn, Tòa Thánh phải tiếp tục công bố chủ đề gặp gỡ thay vì đối đầu.

Nói cách khác, vượt lên trên các đối lập và tìm những lĩnh vực chung để làm việc vì lợi ích của xã hội và gia đình nhân loại - đó là chủ đề lợi ích chung.

Giáo hội tiếp tục rao giảng những giá trị Tin Mừng nền tảng này. Tôi tin rằng đây là vai trò của Giáo hội, và hy vọng rằng từ thông điệp này - mà Đức Giáo hoàng đã nhiều lần chia sẻ, ‘Opportune et importune’ (thuận tiên hay không thuận tiện), như Thánh Phaolô nói - những thực tại mới sẽ xuất hiện, nơi các dân tộc có thể hiểu nhau, sống trong hòa bình và hòa hợp, và cùng xây dựng gia đình nhân loại.