Lá Thư Mùa Chay (6): Méo mó của lòng bác ái

Em thân mến,

Cảm ơn em đã chia sẻ về chuyến đi từ thiện vừa rồi. Hy vọng đó cũng là một trong những cơ hội để em sống Mùa Chay. Tình yêu và lòng bác ái là những món quà quý giá mà Thiên Chúa ban tặng cho mỗi chúng ta. Qua tình yêu, Chúa mời gọi ta hiến dâng chính mình, không toan tính, không mong đợi trả công. Nhưng em biết không, Kẻ cám dỗ rất giỏi trong việc bóp méo món quà ấy. Nó biến lòng bác ái thành gánh nặng, sự oán giận, hoặc tệ hơn, một hình thức ích kỷ trá hình.

Cụ thể là gì? Hôm nay, anh muốn chia sẻ với em những cách mà kẻ cám dỗ len lỏi vào lòng bác ái của chúng ta. Từ đó, hy vọng em có thể tỉnh táo vượt qua những cạm bẫy của Hắn.

Lòng bác ái không phải là sự mệt mỏi

Có bao giờ em cảm thấy mình làm rất nhiều việc tốt, nhưng đổi lại chỉ nhận lấy sự kiệt sức và bực bội? Thậm chí em còn trong hoàn cảnh bị người ta “ăn cháo đá bát”, hoặc “qua cầu rút ván”. Lúc đó em thế nào? Bực tức, muốn trả thù, oán hận hoặc nguyền rủa người ta? Nếu có, thì đó là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy lòng bác ái của em đang bị bóp méo. Kẻ cám dỗ sẽ cố gắng làm em nghĩ rằng, để trở thành một Kitô hữu tốt, em phải hy sinh quá mức, thậm chí quên cả bản thân.

Lòng bác ái không phải là gánh nặng. Đó là niềm vui. Nếu em làm việc lành phúc đức với cái tâm thiện lành, em sẽ được bình an trong mọi hoàn cảnh. Hoặc nói như ngôn ngữ của thánh Phaolô: “Đức mến thì nhẫn nhục, hiền hậu, không ghen tương, không vênh vang, không tự đắc, không làm điều bất chính, không tìm tư lợi, không nóng giận, không nuôi hận thù, không mừng khi thấy sự gian ác, nhưng vui khi thấy điều chân thật. Đức mến tha thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả.” (1Cr 13,4-8)

Tình yêu không phải là sự kiểm soát

Rất nhiều lần em đong đếm tình yêu bằng những lần đi làm từ thiện. Không! Chúng ta không thể định lượng được tình yêu. Có thể Kẻ cám dỗ rất thích biến tình yêu của em thành một công cụ để kiểm soát hoặc làm hài lòng người khác. Nó sẽ thầm thì vào tai em rằng: “Nếu em thực sự yêu ai đó, em phải làm mọi điều họ mong muốn.” Nếu em làm theo tình yêu mù quáng, em sẽ cảm thấy mệt mỏi khi phải làm quá nhiều thứ. Và khi điều đó không thể thực hiện, em sẽ cảm thấy thất vọng hoặc xung đột.

Tình yêu thật sự không ép buộc, không đòi hỏi sự hoàn hảo từ cả hai phía. Nếu em thấy mình đang cố gắng làm hài lòng người khác đến mức đánh mất chính mình, hãy dừng lại và hỏi: “Liệu điều này có thực sự đến từ tình yêu?” Có khi chúng đến từ lòng ích kỷ hoặc một dạng thứ nào khác của lòng kiêu ngạo.

Đừng để sự ích kỷ đánh bóng lòng bác ái

Như anh đã nói, một cạm bẫy tinh vi của Kẻ thù, đó là mong đợi sự đáp trả từ tình yêu. Kẻ cám dỗ muốn em nghĩ rằng, nếu em không nhận được sự biết ơn, tình cảm hay sự công nhận, tình yêu của em là vô nghĩa. Trong khi đó, giả như người ta không đáp trả tình yêu của em, thì Thiên Chúa vẫn nhìn thấy tấm lòng nhân ái của em mà. Nếu thế, em đâu mất phần thưởng, đúng không?

Chúng ta phải nhấn mạnh điều này: tình yêu chân thật không mong đợi điều gì. Chính Chúa Giêsu đã yêu chúng ta đến mức chịu chết trên thập giá. Thậm chí dưới chân Ngài lúc đó, nhiều người nguyền rủa, thách thức Chúa, Chúa đâu oán hận hoặc trả thù họ. Thậm chí ngay cả khi Ngài biết có những người sẽ từ chối tình yêu này, Chúa Giêsu vẫn sẵn lòng chịu chết. Khi em yêu mà không mong chờ sự đáp trả, đó là lúc em phản chiếu tình yêu của Chúa rõ ràng nhất.

Kiêu ngạo – Kẻ thù giấu mặt của lòng bác ái

Như trên anh đã nhắc, em hãy cẩn thận với lòng kiêu ngạo, em nhé. Để làm rõ điều này, anh trích nguyên văn cách thánh I-nhã chiến thắng Kẻ cám dỗ (sách Linh thao, từ số 136 đến 148). Ngài nói trong cuộc chiến thiêng liêng: một bên là lá cờ của Đức Kitô, vị chỉ huy tối cao và Chúa chúng ta, bên kia là cờ của Luxiphe, Kẻ tử thù của bản tính loài người chúng ta.

Nếu theo lá cờ của Kẻ thù, người ta thường bị cám dỗ về sự ham muốn của cải, như phần nhiều trường hợp thường xảy ra, để người ta dễ đi đến hư danh thế gian hơn. Và sau đó, họ đi đến kiêu ngạo cả thể; như thế, bậc thang thứ nhất là của cải, bậc thứ hai là danh vọng, bậc thứ ba là kiêu ngạo. Từ ba bậc thang này Kẻ thù đưa vào mọi nết xấu khác.

Ngược lại, Chúa Giêsu Kitô giúp chúng ta đến sự khó nghèo trong lòng tột bực, và đến cả sự khó nghèo thực. Nếu bởi đó Thiên Chúa được phụng sự và nếu Ngài muốn chọn họ. Thứ hai đến lòng ao ước chịu sỉ nhục và khinh chê, vì bởi hai điều ấy mà có đức khiêm nhường. Như thế có ba bậc thang, bậc thứ nhất là sự khó nghèo đối lại với sự giàu sang, bậc thứ hai là những sự sỉ nhục hoặc khinh chê đối lại với danh vọng thế gian, bậc thứ ba là khiêm nhường đối lại với kiêu ngạo. Từ ba bậc thang ấy chúng ta được dẫn tới mọi nhân đức khác.

Như vậy, nếu em chọn chiến đấu dưới cờ của Chúa Giêsu, nghĩa là em cần có lòng bác ái thật sự, không so sánh, không coi thường, cũng không tìm kiếm sự tôn vinh. Nó chỉ đơn giản là yêu – yêu trong khiêm nhường, yêu với cả tấm lòng.

Làm sao để giữ lòng bác ái tinh tuyền?

- Cầu nguyện: Hãy nhờ Chúa Thánh Thần thanh tẩy ý định của em mỗi khi em yêu thương hoặc giúp đỡ ai đó. Hãy để tình yêu em trao đi xuất phát từ chính tình yêu Ngài.

- Tỉnh thức: Khi em cảm thấy mệt mỏi, oán giận, hoặc thất vọng trong tình yêu, hãy tự hỏi: “Động cơ của mình có đang bị lệch lạc? Mình có đang yêu vì mình, thay vì đang yêu vì người khác không?”

- Biết ơn: Đừng quên rằng khả năng yêu thương của em cũng là món quà từ Chúa. Hãy biết ơn vì em có cơ hội để yêu và được yêu.

- Tin tưởng: Đừng mong chờ người khác sẽ đáp lại tình yêu của em theo cách em muốn. Hãy tin tưởng rằng Chúa sẽ dùng tình yêu của em để thực hiện những điều tốt lành mà em không thể nhìn thấy ngay lập tức.

Kết luận

Em thân mến, tình yêu và lòng bác ái, nếu được thực hành đúng cách, sẽ là con đường thẳng dẫn em đến gần Chúa hơn. Nhưng nếu bị bóp méo, chúng có thể trở thành công cụ của Kẻ cám dỗ. Bác ái giả hình dễ dẫn người ta đến lòng kiêu ngạo lớn lao. Hãy cẩn thận với những cạm bẫy nhỏ nhặt – sự mệt mỏi, oán giận, hay lòng kiêu ngạo.

Anh tin rằng với ơn Chúa, em sẽ giữ được trái tim của mình trong sạch và tràn đầy yêu thương. Hãy luôn nhớ rằng tình yêu thật sự là món quà cao quý nhất mà chúng ta có thể trao cho nhau. Và mỗi lần em yêu thương ai đó, em đang làm rạng ngời hình ảnh Thiên Chúa trong thế giới này.

Hãy tin tưởng rằng mỗi bước chân cố gắng của em, dù nhỏ bé, đều dẫn em gần hơn đến với Thiên Chúa. Đừng quên Chúa đã yêu em từ thuở tạo thành và sẽ không ngừng yêu em cho đến muôn đời.

Có lẽ anh phải kết thúc chuỗi thư này với lời chúc mừng em đã cố gắng rất nhiều trong hành trình Mùa Chay. Có gì còn thắc mắc, em cứ chia sẻ với anh hoặc cho ai đó mà em tin tưởng. Đừng quên câu nói này của nhà thần học người Đức Karl Rahner: “Nguyện xin Chúa giúp con bắt đầu và lại bắt đầu. Dù khi thất bại, dù khi mỏi mòn con vẫn cậy trông”. Amen.

Thân mến trong Chúa,

Lm. Giuse Phạm Đình Ngọc SJ