Đức Lêô XIV kêu gọi gia tăng tính hiệp đoàn trong thư về thừa tác vụ linh mục

Tác giả: Antonella Palermo và Christopher Wells

Cao Trí (TGPSG) biên dịch từ Vatican News

TGPSG/Vatican News --Nhân dịp kỷ niệm 60 năm các sắc lệnh của Công đồng Vaticanô II về việc đào tạo linh mục cũng như về đời sống và thừa tác vụ linh mục, Thư Tông huấn mới của Đức Giáo hoàng Lêô XIV nhằm hướng tới sự hiểu biết sâu sắc hơn về thừa tác vụ và vai trò của các linh mục.

Sự trung thành được thể hiện qua việc phục vụ khiêm nhường đối với mọi người, qua cuộc đối thoại không ngừng với Thiên Chúa và với Dân của Người nhờ việc đào luyện liên lỉ, trong bối cảnh tình huynh đệ giữa các linh mục và với toàn thể Hội Thánh, trong tinh thần truyền giáo và hiệp hành vượt lên trên mọi cám dỗ của việc tự tôn vinh: đó là một số ưu tiên mà Đức Lêô XIV mong muốn được tăng cường trong đời sống linh mục, được trình bày trong Tông Thư Una fedeltà che genera futuro (“Một sự trung thành kiến tạo tương lai”), được ký vào lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội và được công bố hôm nay, ngày 22 tháng 12.

Thư được ban hành nhân dịp kỷ niệm 60 năm các sắc lệnh của Công đồng là Optatam totius và Presbyterorum ordinis: những văn kiện mà Đức Giáo hoàng cho biết “tạo thành một cột mốc trong suy tư thần học về bản chất và sứ mạng của thừa tác vụ mục tử cũng như việc chuẩn bị cho thừa tác vụ ấy”, và vẫn còn giữ được “tính mới mẻ và tính thời sự lớn lao” của mình.

Đức Giáo hoàng nói: “Vì thế, chúng ta phải giữ cho ký ức này [về những ý hướng của Công đồng] luôn sống động bằng cách đón nhận sứ mạng mà các sắc lệnh này đã trao phó cho toàn thể Hội Thánh”. Điều này bao hàm việc làm mới lại thừa tác vụ linh mục mỗi ngày, kín múc sức mạnh từ cội nguồn của nó, đó chính là mối dây liên kết giữa Đức Kitô và Hội Thánh.”

Việc đào tạo linh mục nhằm chống lại lạm dụng và việc từ bỏ thừa tác vụ

Theo Đức Giáo hoàng Lêô, điều đó trước hết và trên hết có nghĩa là biết lắng nghe tiếng nói của Chúa Thánh Thần, Đấng đã nuôi dưỡng từ ban đầu ước muốn đối với ơn gọi mục tử này, vốn luôn là “một ân ban nhưng không của Thiên Chúa.”

Đức Giáo hoàng mời gọi Hội Thánh thúc đẩy các sáng kiến về việc đào luyện thường huấn cho các linh mục, chẳng hạn như hội nghị được tổ chức vào tháng Hai năm ngoái, quy tụ hơn 800 tham dự viên đến từ khoảng 80 quốc gia.

Ngài tiếp tục nói rằng các chủng viện được thiết lập như những môi trường đào tạo “nhằm giúp chủng sinh biết quan tâm và chăm sóc chính cõi lòng mình.”

Đức Giáo hoàng nói: “Chỉ những linh mục và những người thánh hiến trưởng thành về nhân bản và vững vàng về đời sống thiêng liêng mới có thể đảm nhận cam kết sống độc thân và loan báo một cách đáng tin cậy Tin Mừng của Đấng Phục Sinh.”

Cách riêng, Đức Giáo hoàng không làm ngơ trước những vết thương đang còn hở, tiếp tục gây tổn thương cho Hội Thánh:

10. Trong những thập niên gần đây, cuộc khủng hoảng niềm tin trong Hội Thánh do những hành vi lạm dụng do một số thành viên hàng giáo sĩ gây ra đã khiến chúng ta tràn đầy hổ thẹn và được mời gọi bước vào con đường khiêm nhường. Điều đó cũng làm cho chúng ta ý thức rõ hơn về nhu cầu cấp bách của một việc đào tạo toàn diện, bảo đảm sự tăng trưởng và trưởng thành nhân bản của các ứng sinh linh mục, cùng với một đời sống thiêng liêng phong phú và vững chắc.

11. Vấn đề đào tạo cũng giữ vai trò trung tâm trong việc đối diện với hiện tượng những người, sau một vài năm hoặc thậm chí sau nhiều thập niên, rời bỏ thừa tác vụ linh mục. Thực tại đau buồn này không nên chỉ được giải thích thuần túy dưới khía cạnh pháp lý, nhưng đòi hỏi chúng ta phải nhìn lại một cách cẩn trọng và đầy cảm thông lịch sử của những người anh em ấy, cũng như nhiều lý do có thể đã dẫn họ đến quyết định như vậy. Cách đáp trả thích hợp, trước hết và trên hết, là một sự dấn thân mới mẻ cho việc đào tạo, với mục tiêu là “một hành trình tăng trưởng trong sự thân mật với Chúa.”

Không có vị mục tử nào tồn tại một mình!

Đức Giáo hoàng Lêô cảnh báo về cám dỗ quy chiếu vào chính mình, một cám dỗ cần phải tránh, bởi vì ơn gọi linh mục luôn mang tính tương quan: “Không có vị mục tử nào tồn tại một mình!” Ơn gọi, như ngài nói,

không bao giờ là một con đường hoàn toàn cá nhân, nhưng gắn kết chúng ta trong trách nhiệm chăm sóc lẫn nhau.

Động lực này luôn là một công trình của ân sủng, bao bọc lấy nhân tính mong manh của chúng ta và chữa lành nó khỏi chủ nghĩa tự yêu mình và tính ích kỷ.

Với đức tin, đức cậy và đức mến, chúng ta được mời gọi theo Chúa Kitô mỗi ngày, đặt trọn niềm tín thác nơi Chúa.

Sự hiệp thông, tính hiệp hành và sứ mạng sẽ không thể đạt được nếu trong tâm hồn các linh mục, cám dỗ quy chiếu vào chính mình không nhường chỗ cho não trạng của việc lắng nghe và phục vụ.

Văn kiện tiếp tục trình bày: Tình huynh đệ linh mục, không chỉ là một lý tưởng hay một khẩu hiệu, nhưng phải được coi là “một yếu tố cấu thành nên căn tính của các thừa tác viên… một khía cạnh cần được theo đuổi với sinh lực mới.”

Về điểm này, Đức Thánh Cha nói rằng, mặc dù đã có nhiều nỗ lực được thực hiện nhằm áp dụng các khuyến nghị của Presbyterorum ordinis, nhưng vẫn còn rất nhiều điều cần phải làm.

Ngài đi sâu vào một số vấn đề cụ thể, trong đó có “việc quân bình kinh tế giữa những người phục vụ tại các giáo xứ nghèo và những người thi hành thừa tác vụ của mình tại các cộng đoàn giàu có”, cũng như việc chăm sóc y tế và an sinh tuổi già, những điều mà tại một số giáo phận hoặc quốc gia vẫn chưa được bảo đảm.

Đức Giáo hoàng Lêô nói: “Việc chăm sóc lẫn nhau, đặc biệt là sự quan tâm dành cho những anh em cô đơn và bị cô lập nhất của chúng ta, cũng như những người đau yếu và cao tuổi, không thể bị coi là kém quan trọng hơn so với việc chăm sóc những người được trao phó cho chúng ta.”

Thúc đẩy các hình thức đời sống cộng đoàn

Tiếp đó, Đức Giáo hoàng đề cập đến một trong những “mối nguy” có thể ảnh hưởng đến đời sống linh mục, đó là sự cô đơn, “làm suy giảm lòng nhiệt thành tông đồ và có thể dẫn đến một sự khép kín buồn bã nơi chính bản thân mình.”

Cũng vì lý do này, Đức Giáo hoàng nói,

theo những chỉ dẫn của các vị tiền nhiệm của tôi, tôi hy vọng rằng trong tất cả các Giáo hội địa phương sẽ xuất hiện một sự dấn thân mới mẻ trong việc đầu tư và thúc đẩy các hình thức đời sống cộng đoàn khả dĩ, “nhằm giúp các linh mục tìm được sự nâng đỡ lẫn nhau trong việc vun trồng đời sống trí thức và thiêng liêng, thúc đẩy sự cộng tác tốt đẹp hơn giữa họ trong thừa tác vụ, và bảo vệ họ khỏi những nguy cơ có thể phát sinh từ sự cô đơn.”

Đức Giáo hoàng tiếp tục làm nổi bật thừa tác vụ phó tế vĩnh viễn:

Trong một thời đại đầy mong manh, tất cả các thừa tác viên có chức thánh được mời gọi sống hiệp thông bằng cách trở về với những điều cốt yếu và đến gần con người, để gìn giữ niềm hy vọng được hình thành trong việc phục vụ khiêm nhường và cụ thể.

Trong viễn tượng này, thừa tác vụ của phó tế vĩnh viễn, được đồng hình đồng dạng với Đức Kitô Tôi Tớ, là một dấu chỉ sống động của tình yêu không dừng lại ở bề mặt, nhưng biết cúi xuống, lắng nghe và hiến trao chính mình.

Vẻ đẹp của một Hội Thánh được cấu thành bởi các linh mục và phó tế cộng tác với nhau, hiệp nhất trong cùng một lòng nhiệt thành đối với Tin Mừng và quan tâm đến những người nghèo nhất, trở thành một chứng tá rạng ngời về sự hiệp thông.

Đề cao thừa tác vụ phó tế và vai trò của các tín hữu giáo dân

Đức Giáo hoàng Lêô nói: Thừa tác vụ phó tế, “một sự phục vụ âm thầm nhưng thiết yếu”, “đặc biệt khi được sống trong sự hiệp thông với gia đình của mình, là một hồng ân cần được hiểu biết, trân trọng và nâng đỡ”.

Tương tự như vậy, ngài tiếp tục trong Thư của mình: Vai trò của các tín hữu giáo dân cần phải được đề cao trong một viễn tượng hiệp hành trọn vẹn.

Về điểm này, ngài kêu gọi thực hiện “những sáng kiến thích hợp” “trong tất cả các Giáo hội địa phương… để các linh mục có thể làm quen với những nguyên tắc chỉ đạo” của Văn kiện Chung kết của Thượng Hội đồng.

Đức Giáo hoàng Lêô tiếp tục đưa ra những khuyến nghị cụ thể:

Để thực thi một cách ngày càng hiệu quả hơn giáo hội học về sự hiệp thông, thừa tác vụ linh mục phải vượt qua mô hình lãnh đạo độc quyền, vốn dẫn đến việc tập trung hóa các hoạt động mục vụ và gánh nặng của mọi trách nhiệm chỉ được trao phó cho một mình linh mục.

Thay vào đó, thừa tác vụ cần hướng đến một hình thức lãnh đạo ngày càng mang tính hiệp đoàn, trong đó sự cộng tác giữa các linh mục, phó tế và toàn thể Dân Thiên Chúa dẫn đến việc làm phong phú lẫn nhau, như hoa trái của các đặc sủng khác nhau do Chúa Thánh Thần ban tặng.

Như Evangelii Gaudium nhắc nhở chúng ta, chức linh mục thừa tác và việc được đồng hình đồng dạng với Đức Kitô Lang Quân không được dẫn chúng ta đến chỗ đồng hóa thẩm quyền bí tích với quyền lực…

Những cám dỗ làm suy yếu sự trung thành với sứ mạng

Ơn gọi linh mục, Đức Giáo hoàng Lêô kết luận, được triển nở trong niềm vui phục vụ anh chị em mình.

Tuy nhiên, khi quan sát một số khuynh hướng phổ biến trong các xã hội đương đại, đặc biệt là tình trạng siêu kết nối, Đức Giáo hoàng cảnh báo về hai cám dỗ có thể làm suy yếu thừa tác vụ linh mục: hiệu quả vì chính nó – điều thường đi kèm với việc phơi bày quá mức trên các phương tiện truyền thông – và “một dạng chủ nghĩa thụ động”.

Đức Giáo hoàng giải thích: Việc loan báo Tin Mừng không được đo lường bằng số lượng các dự án đã thực hiện, cũng không phải bằng số lượng các dịch vụ được cung cấp. Mặt khác, một thái độ “lười biếng và buông xuôi” cũng hoàn toàn không thích hợp. “Trong mọi hoàn cảnh, các linh mục được mời gọi đáp lại một cách hữu hiệu cơn đói khát lớn lao về những mối tương quan thực sự và chân thành đang hiện diện trong xã hội đương đại, qua chứng tá của một đời sống giản dị và khiết tịnh.”

Sự hài hòa giữa chiêm niệm và hành động không phải được tìm kiếm qua việc vội vã áp dụng các kế hoạch hoạt động, cũng không phải bằng cách đơn thuần cân đối các công việc, nhưng bằng việc đặt chiều kích Vượt Qua vào trung tâm của thừa tác vụ. Tuy nhiên, việc hiến dâng bản thân không do dự không đồng nghĩa và không thể là việc từ bỏ cầu nguyện, học hỏi hay tình huynh đệ linh mục. Trái lại, cầu nguyện trở thành chân trời trong đó mọi sự được bao hàm, để quy hướng về Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã chịu chết và đã sống lại để cứu độ thế gian.