Bài 141: Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi ban Con Một | Dưới ánh sáng Lời Chúa

TGPSG -- Chúa nhật ngày 14 tháng 9 tới đây, phụng vụ cử hành lễ Suy Tôn Thánh Giá để tôn vinh tình yêu lạ lùng Thiên Chúa tỏ bày cho nhân loại qua mầu nhiệm thập giá.

Trước hết, chúng ta hãy cùng lắng nghe bài Tin Mừng của lễ Suy Tôn Thánh Giá :

¹³ Khi ấy, Đức Giê-su nói với ông Ni-cô-đê-mô rằng : “Không ai đã lên trời, ngoại trừ Con Người, Đấng từ trời xuống. ¹⁴ Như ông Mô-sê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được giương cao như vậy, ¹⁵ để ai tin vào Người thì được sống muôn đời.

¹⁶ “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời. ¹⁷ Quả vậy, Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ”  (Ga 3,13-17).

Cách đây 20 năm khi bộ phim “Cuộc khổ nạn của Chúa” (The Passion of the Christ) của đạo diễn Mel Gibson được công chiếu, đã có cả một làn sóng phản đối vì cho rằng bộ phim có nhiều cảnh bạo lực quá đáng, gây tổn thương về mặt cảm xúc và tâm lý của nhiều người nhất là của trẻ em. Nhưng sự thật đã diễn ra như vậy và có thể còn hơn thế nữa lại cho thấy một tình yêu khó mà diễn đạt của Thiên Chúa dành cho nhân loại như chính lời của Đức Giê-su đã nói với ông Ni-cô-đê-mô : “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một” (Ga 3,16) và tình yêu ấy chứng tỏ cách tột đỉnh khi “Con Người cũng phải được giương cao, như ông Mô-sê đã giương cao con rắn trong sa mạc” (Ga 3,14).

Trong bài học hỏi này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ý nghĩa tôn vinh của mầu nhiệm thập giá Đức Giê-su.

1. Từ cây gỗ đến cây thập giá

Trước hết, Kinh Thánh nhắc đến “cây gỗ” - tiếng Híp-ri là ēṣ (עֵץ), tiếng Hy-lạp là kxu-lon (ξύλον), là nơi treo các tử tội khi bị hành quyết, kẻ bị xử tử bằng cách treo lên cây gỗ là đồ bị nguyền rủa, như lời sách Đệ nhị luật rằng :

“Khi một người có tội đáng phải án chết đã bị xử tử, và anh em đã treo nó lên cây, thì xác nó không được để qua đêm trên cây, nhưng anh em phải chôn ngay hôm ấy, vì người bị treo là đồ bị Thiên Chúa nguyền rủa.” (Đnl 21,22-23 ; x. Gs 8,29)

“Đức Giê-su đã bị các ông treo lên cây gỗ mà giết đi ; nhưng Thiên Chúa của cha ông chúng ta đã làm cho Người trỗi dậy” (Cv 5,30).

Nhưng, “cây gỗ” biểu tượng của sự nguyền rủa và nỗi ô nhục đã mặc lấy ý nghĩa và biểu tượng mới nơi Đức Giê-su Ki-tô - Đấng vô tội đã tự nguyện chịu đau khổ, bị đóng đinh, đã chết và đã sống lại vì con người và cho con người.

Tân Ước dùng từ thập giá / cây thập tự, tiếng Hy-lạp là stauros (σταυρός) để chỉ cây gỗ nơi các tử tội bị hành quyết bằng cách bị đóng đinh vào đó. Thập giá Đức Ki-tô trở thành biểu tượng của Ki-tô giáo, được suy tôn và được giương cao để thế gian nhận biết tình yêu cứu độ lạ lùng của Thiên Chúa (x. Ga 3,16), đồng thời khi nhìn lên thập giá Đức Ki-tô, thế gian cũng được mời gọi nhận biết thân phận và tình trạng của chính mình cần đến ơn cứu độ là Đức Giê-su - Con Một Thiên Chúa (x. Ga 3,17).

2. Thập giá Đức Ki-tô - tình yêu cứu độ lạ lùng của Thiên Chúa.

Khi nhìn lên thập giá Đức Ki-tô, thế gian được mời gọi nhận biết công trình cứu độ vì yêu thương của Thiên Chúa dành cho họ. Tv 77,7 trong lời đáp ca của lễ Suy Tôn Thánh Giá nhắc nhở rằng : “Anh em đừng lãng quên những việc Thiên Chúa làm”. Thật vậy, thập giá Đức Ki-tô được đặt nền trên bối cảnh lịch sử rất dài của tình yêu giao ước giữa Thiên Chúa và dân Người. Trong đó trọng tâm của lời giao ước được mặc khải trong toàn bộ Kinh Thánh là Thiên Chúa yêu thương dân Người (x. Đnl 7,8 ; Hs 2,3 ; Ga 13,1).

Tình yêu của Thiên Chúa đã đi vào lịch sử của nhân loại ngang qua một dân tộc cụ thể là Ít-ra-en. Trong lịch sử cứu độ này, Kinh Thánh cho thấy Thiên Chúa yêu con người một cách nhưng không và vô điều kiện, Thiên Chúa yêu con người cách lạ lùng và kỳ diệu, nhất là qua mầu nhiệm thập giá là “điều mà người Do-thái coi là ô nhục không thể chấp nhận, và dân ngoại cho là điên rồ” (1 Cr 1,23).

Điểm lại những hạn từ Cựu Ước dùng để diễn tả tình yêu, chúng ta thấy có ba hạn từ, đó là khe-xét (חֶסֶד), a-ha-va (אַהֲבָה) và ra-kha-mim (רַחֲמִים), trong đó khe-xét là từ được dùng nhiều nhất để nói về tình yêu thành tín và vô điều kiện của Thiên Chúa. Tình yêu gắn liền với lòng thành tín là từ được sử dụng để diễn tả phẩm tính chính yếu của Thiên Chúa bao hàm nhiều khía cạnh như “nhân hậu, từ bi, hay nén giận, giàu nhân nghĩa và thành tín” (Xh 34,6).

Thiên Chúa yêu đến mức mà mặc dù con người đầu tiên đã bất tuân và kiêu ngạo, dẫn đến hậu quả là phải chết, thì Thiên Chúa cũng không bỏ mặc nhưng ban cho họ lời hứa cứu độ ; trong hành trình của lịch sử cứu độ, cách riêng là lịch sử dân Thiên Chúa, cho dù con người có lãng quên Thiên Chúa là Đấng Sáng Tạo, Đấng đã dựng nên họ, thì Thiên Chúa vẫn nhớ, vẫn ấp ủ, dưỡng dục, gìn giữ họ như thể con ngươi trong mắt Chúa (x. Đnl 32,6-10) ; trong quá khứ, cho dù họ lãng quên những việc Chúa đã làm để giải thoát họ khỏi cảnh nô lệ, cho dù họ phản nghịch, nổi loạn chống lại Đức Chúa (x. Đnl 9,24), thì Thiên Chúa vẫn không bỏ mặc, không tiêu diệt, không quên giao ước của Người, vẫn xót thương, chữa lành và cứu sống (x. Đnl 4,31 ; Is 63,7-9).

Kinh Thánh Cựu Ước cho thấy dù tình yêu của con người dành cho Thiên Chúa “mau tan tựa sương mai”, hay “lòng dạ chẳng chút gì gắn bó, chẳng trung thành giữ giao ước của Người” thì Thiên Chúa vẫn “lấy tình thương và lòng thành tín mà đối xử với họ” (x. Hs 6,4 ; Tv 77,38 ; Hr 13,5-6).

Tình thương của Thiên Chúa cuối cùng được biểu lộ tuyệt đỉnh nơi thập giá Đức Ki-tô. Thập giá Đức Ki-tô cho thấy sự liên tục của tình yêu nhưng không và không mệt mỏi của Thiên Chúa dành cho con người. Tác giả Tin Mừng thứ tư làm chứng rằng Thiên Chúa đã trung tín, đã yêu thương con người cho đến cùng, đến hết mức qua chính lời Đức Giê-su rằng : “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết nhưng được sống muôn đời” (Ga 3,16).

Chúng ta cùng tìm hiểu một vài hạn từ trong bài Tin Mừng cho thấy mức độ yêu thương của Thiên Chúa đối với con người.

Con Một / Con Duy Nhất  (ὁ υἱός ὁ μονογενής) là hạn từ được Tin Mừng Gio-an dành riêng để nói về tư cách làm Con bắt nguồn từ căn tính thần linh của Đức Giê-su. Người vốn dĩ là Thiên Chúa, Người đến thế gian không chỉ với tư cách là “Con Thiên Chúa” được Cha sai đi, nhưng còn với tư cách là Chúa và là Thiên Chúa. (x. Pl 2,6 ; Ga 1,1.18 ; Ga 5,36-39). Chính vì vậy, ở nơi Người không có một chút bóng tối nào, hoàn toàn là ánh sáng, là sự sống và tình yêu. Người có quyền tối thượng trên muôn loài, trên tội lỗi, bệnh tật và sự chết (x. 1 Ga 1,1-5). Thiên Chúa đã ban tặng cho thế gian người Con Một quý giá nhất, không còn gì quý hơn, không có gì cao cả hơn. Chính vì vậy, có thể nói Thiên Chúa đã ban tặng chính Người cho thế gian qua người Con Một, để ai tin vào Con thì cũng tin vào Thiên Chúa Cha, ai thấy người Con thì cũng thấy Thiên Chúa Cha, để nhờ tin mà được sống (x. Ga 14,9).

Thế gian (κόσμος) là đối tượng để Thiên Chúa yêu thương và ban tặng người Con. Thế gian ở đây hiểu là tất cả mọi người ở mọi nơi và mọi thời. Thập giá Đức Ki-tô cho thấy Thiên Chúa đã yêu thế gian vô điều kiện đến mức cho dù thế gian chưa nhận biết Người, cho dù thế gian tội lỗi thì Thiên Chúa đã yêu thương họ trước và ban tặng cho thế gian ơn cứu độ là “Con Một” của Người như lời thánh Phao-lô : “Đức Ki-tô đã chết vì chúng ta, ngay khi chúng ta còn là những người tội lỗi, đó là bằng chứng Thiên Chúa yêu thương chúng ta” (Rm 5,8).

3. Thế gian nhận biết cần ơn cứu độ

Thế gian được mời gọi nhìn lên thập giá để nhận biết thân phận và tình trạng của chính mình cần đến ơn cứu độ là chính Đức Giê-su Ki-tô (x. Ga 3,17).

Trong bối cảnh của sách Dân Số với ký ức về con rắn đồng và hành trình nổi loạn, thách thức Chúa trong sa mạc, dân thừa nhận đó chính là tội dẫn họ đến cái chết như họ đã thú nhận với ông Mô-sê : “Chúng tôi đã phạm tội” (Ds 21,7).

Phạm tội trong tiếng Híp-ri là động từ kha-ta (חָטָא) có nghĩa là thất bại, đi lạc, đi chệch đường, đi không đúng mục đích. Theo Tin Mừng Gio-an, tội lỗi dẫn đến cái chết là sự thất bại trong việc nhận biết và đón nhận Con Một Thiên Chúa là Đức Giê-su Ki-tô : “Sự sống đời đời là nhận biết Cha, là Thiên Chúa duy nhất và chân thật, và nhận biết Đấng Cha đã sai đến, là Giê-su Ki-tô” (Ga 17,3).

Sau khi nhìn nhận tội đã không tin tưởng vào Chúa, dân Ít-ra-en được tha thứ và chữa lành nhờ nhìn lên con rắn đồng được treo trên một cây cột. Hình ảnh này tiên trưng cho Đức Ki-tô được giương cao trên thập giá làm Đấng  cứu độ nhân loại.

“Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ” (Ga 3,17). Con Một Thiên Chúa không lên án thế gian tội lỗi, nhưng thế gian phải nhận biết tình trạng phải chết của mình và nhận ra tình thương cứu độ của Thiên Chúa nơi Đức Ki-tô chịu đóng đinh vào thập giá.

Thế gian không có sự sống tự nơi mình “vì mọi người đã phạm tội” (Rm 5,12). Thế nên thánh Gio-an tông đồ nói : “Nếu chúng ta nói là chúng ta không có tội, chúng ta tự lừa dối mình, và sự thật không ở trong chúng ta” (1 Ga 1,8). Còn đây là lời tha thiết của Đức Giê-su : “Giả như Thầy không đến và không nói với họ, họ đã chẳng có tội” ; “Giả như Thầy không làm giữa họ những việc không một ai khác đã làm, họ đã không có tội. Nhưng nay họ thấy rồi mà vẫn ghét cả Thầy lẫn Cha Thầy” (Ga 15,22-24). Thật vậy, ai ghét sự sống tức là yêu cái chết.

Vì vậy, để có được sự sống đời đời, và để chấm dứt tình trang bị tội lỗi thống trị và làm nô lệ cho tội, mỗi người trong thế gian được mời gọi nhìn lên thập giá Đức Ki-tô để nhận biết công trình cứu độ yêu thương của Thiên Chúa vì “trong Đức Ki-tô, Thiên Chúa đã cho thế gian được hòa giải với Người. Người không còn chấp tội nhân loại nữa” (2 Cr 5,19).

Cầu nguyện

Chúng ta hãy cùng chiêm nghiệm lời ca nguyện của ngày lễ Suy Tôn Thánh Giá : “Chúng ta phải hãnh diện về thập giá Đức Giê-su Ki-tô, Chúa chúng ta. Nơi Người, ta được giải thoát, được sống và được sống lại ; chính Người giải thoát và cứu độ ta”.