Kỷ niệm 10 năm Tòa Thánh công nhận Nhà nước Palestine

TGPSG / VATICAN NEWS (28.6.2025) – Mười năm sau khi Tòa Thánh chính thức công nhận Nhà nước Palestine, tân Ngoại trưởng Palestine, bà Varsen Aghabekian, cho biết thỏa thuận năm 2015 mang đến một viễn cảnh hy vọng cho tương lai của Đất Thánh, khởi đi từ việc duy trì sự hiện diện liên tục của các Kitô hữu trên chính quê hương của họ.

Mười năm trước, “Hiệp ước Toàn diện” mang tính lịch sử giữa Tòa Thánh và Nhà nước Palestine đã được ký kết, đánh dấu việc Tòa Thánh công nhận Nhà nước Palestine.

Hiệp ước này được ký vào ngày 26 tháng 6 năm 2015 bởi Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher, Bộ trưởng Ngoại giao Tòa Thánh, và ông Riad al-Malki, cựu Ngoại trưởng Palestine.

Tòa Thánh là một trong những quốc gia đầu tiên tại Châu Âu công nhận tư cách “nhà nước” cho thực thể mà, theo Hiệp định Oslo năm 1993, được xác định là Chính quyền Quốc gia Palestine, do Tổng thống Mahmoud Abbas lãnh đạo.

Hiệp ước gồm phần mở đầu và 8 chương với tổng cộng 32 điều khoản. Nội dung chính của hiệp ước đề cập đến những khía cạnh thiết yếu trong đời sống và hoạt động của các Kitô hữu tại Palestine, đặc biệt nhấn mạnh đến quyền tự do tôn giáo và lương tâm — những quyền mà Nhà nước Palestine cam kết bảo vệ. Bên cạnh việc bảo đảm quyền cử hành phụng tự tại các thánh địa Kitô giáo, văn kiện còn công nhận quyền của Giáo hội Công giáo địa phương trong việc thực hiện các hoạt động xã hội, bác ái và giáo dục, đồng thời dành quy chế thuế ưu đãi cho các tài sản thuộc quyền sở hữu của Giáo hội.

Không nghi ngờ gì, yếu tố quan trọng nhất — bên cạnh việc chính thức công nhận Nhà nước Palestine — chính là việc Tòa Thánh tái khẳng định sự ủng hộ đối với một giải pháp đàm phán cho cuộc xung đột Israel – Palestine.

Hiệp ước hướng đến một giải pháp chung cuộc, trong đó hai quốc gia Israel và Palestine cùng tồn tại trong hòa bình bên cạnh nhau với phẩm giá bình đẳng. Hiệp ước này là kết quả của một quá trình ngoại giao căng thẳng và công phu kéo dài suốt nhiều năm, do phía Tòa Thánh đảm trách không chỉ bởi Đức Tổng Giám mục Paul Richard Gallagher mà còn bởi Đức ông Antoine Camilleri, khi ấy là Thứ trưởng, và Đức Tổng Giám mục Antonio Franco, khi ấy là Sứ Thần Tòa Thánh.

Điểm khởi đầu của tiến trình này là “Hiệp ước Căn bản” mà Tòa Thánh đã ký kết mười lăm năm trước đó (vào ngày 15 tháng 2 năm 2000, dưới triều đại Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II) với một thực thể chính trị khác của Palestine — Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) — tổ chức này đã công nhận quyền tự do tôn giáo và phẩm giá bình đẳng của ba tôn giáo độc thần hiện diện tại Giêrusalem.

Hiệp ước Toàn diện được ký kết cách đây mười năm diễn ra chỉ một năm sau cuộc gặp lịch sử giữa Đức Giáo hoàng Phanxicô, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas và Tổng thống Israel Shimon Peres, trong đó ba vị đã cùng nhau trồng một cây ôliu, biểu tượng của hòa bình, tại Vườn Vatican.

Ý nghĩa lâu dài của hiệp ước được Đức Tổng Giám mục Adolfo Tito Yllana, Đại diện Tòa Thánh tại Giêrusalem, nhấn mạnh.

“Hiệp ước năm 2015 tái khẳng định thiện chí của Tòa Thánh trong việc cộng tác với mọi người để tìm ra những giải pháp cụ thể và công bằng cho những đau khổ của nhân loại,” ngài chia sẻ với tờ L’Osservatore Romano. “Cùng nhau, chúng ta phải làm việc để hai dân tộc — Israel và Palestine — có thể sống trong hòa bình và thanh thản, với hai quốc gia độc lập và thịnh vượng trên mảnh đất mà Đấng Quan phòng đã quy tụ họ lại.”

Những tâm tình tương tự cũng được Đại sứ Palestine cạnh Tòa Thánh, ông Issa Kassissieh, bày tỏ nhân dịp này.

“Việc hiệp ước bao gồm sự công nhận chính thức Nhà nước Palestine, cùng với việc khẳng định rằng không có giải pháp nào cho cuộc xung đột ngoài giải pháp ‘hai nhà nước’, trao cho Tòa Thánh một vai trò lãnh đạo và ngôn sứ trong hành trình kiến tạo hòa bình,” ông nói.

Giá trị của hiệp ước cũng được khẳng định qua lời của tân Ngoại trưởng Palestine, bà Varsen Aghabekian (vừa được bổ nhiệm cách đây vài ngày).

“Hiệp ước năm 2015 vạch ra viễn cảnh mà chúng tôi hy vọng sẽ là tương lai của Giêrusalem và Đất Thánh, khởi đi từ việc duy trì sự hiện diện liên tục của các Kitô hữu trên chính quê hương của họ và việc bảo vệ nguyên trạng của các đền thờ và thánh tích,” bà chia sẻ với L’Osservatore Romano. “Hiệp ước ấy đánh dấu một bước tiến lịch sử đối với cả Giáo hội lẫn dân tộc Palestine. Tôi tin chắc rằng việc theo đuổi hòa bình và công lý cũng sẽ truyền cảm hứng cho Đức Giáo hoàng Lêô. Chúng tôi hy vọng tiếng kêu than của dân tộc chúng tôi sẽ được lắng nghe trên toàn thế giới, rằng đau khổ sẽ chấm dứt, và tiếng chuông các nhà thờ Kitô giáo sẽ lại vang lên trong niềm hân hoan.”

Tâm Bùi chuyển ngữ
từ Vatican News