Hạnh ngộ với quý Đạo hữu Minh Lý Thánh Hội

Cảm giác đầu tiên của tôi là niềm vui được tái ngộ Đạo trưởng Tường Định, Tổng lý của Minh Lý Thánh Hội, là vị chức sắc chúng tôi đã có nhân duyên gặp tại Thánh Thất Bàu Sen, khi dự buổi “Họp mặt chung tay ấn tống lần thứ 13, đồng thời kỷ niệm mùa Khai Minh Đại Đạo năm Canh Dần, mừng đạo Cao Đài bước sang tuổi 86” [1].

Về nhà, mới được biết Minh Lý Thánh Hội có từ 1924, có thể xem như một hệ phái tu thiền của Cao Đài. Ít lâu sau, Ban MVĐTLT nhận được thiệp của Ban Cai quản mời đến dự lễ “Kỷ niệm ngày Đăng Tiên của cố Định Pháp Tổng Lý Minh Thiện và lễ phát hành sách “Ngài Minh Thiện cuộc đời và Đạo Nghiệp” (vào ngày 15 tháng 11 Canh Dần) tại Tam Tông Miếu, số 82 Cao Thắng, Quận 3: Duyên dẫn duyên sao không tùy duyên!

Chỉ có linh mục trưởng ban đã tiếp xúc với các môn sanh Minh Lý nơi đây, còn anh chị em chúng tôi thì đây mới là lần tiếp cận đầu tiên. Vì thế, các thành viên đều háo hức đi tham dự. Chúng tôi đến bàn tiếp đón để báo danh và tặng lẳng hoa quả chúc mừng. Trước khi vào an tọa trong nhà hội, mỗi người được tặng hai quyển sách: “Minh Thiện-cuộc đời và Đạo nghiệp” của nữ văn sỹ Đại Cơ Hườn và “Tinh hoa Cao Đài Giáo” của Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ. Người dẫn chương trình mời: Đạo trưởng Tường Định, Tổng Lý Minh Lý Thánh Hội lên tuyên bố khai mạc. Tiếp theo là phần đọc sắc phong…

Ngài Minh thiện sinh năm 1897 tại làng Lợi Bình Nhơn, tổng Hưng long, tỉnh Tân An (nay thuộc tỉnh Long An) trong một gia đình Nho giáo, tên trong giấy tờ khai sinh là Nguyễn Văn Miết, ngài lập gia đình năm 1917 với bà Lâm Thị Hộ. Sau này, vì ông bà không có con, nên nhận bà Nguyễn Thị Kim Tuyết (là con của cô em tên Toàn Lạc) làm con. Từ năm 1916 đến năm 1942: đậu bằng Thành Chung rồi làm thơ ký, công chức hành chánh dân sự đến khi xin nghỉ hưu được phong phẩm Phủ Hàm. 1950 Ngài đảm nhận thêm hai chức vụ trong chính quyền thời đó. Ngài cùng với 11 Vị khác lập Minh Lý Đạo (Đạo này có gốc từ Minh Sư) năm 1927 Tam Tông Miếu được nhìn nhận như một hiệp hội. Đến năm 1939 Tam Tông Miếu nhận được tư cách pháp nhân. Ngày 27.02.1951, Ngài Minh Thiện làm Chánh Hội trưởng. Ngài Minh Thiện quy tiên vào giờ tý ngày 16.11 Nhâm Tý (21.12.1972 DL), trùng ngày vía Đức Phật A Di Đà, hưởng thọ 76 tuổi. Ngài Minh Thiện theo niềm tin trong Đạo Minh Lý được trời phong Bác Nhã Thiền sư Nguyên Quân Bồ Tát…

Thú thật, chúng tôi chưa hề biết Ngài Minh Thiện là ai đâu, ngoài những thông tin trong sách như vừa tóm trên, nên chưa bắt nhịp được với bầu không khí quá trang nghiêm và long trọng lúc này. Có người trong nhóm thầm bảo: “công nhận ở đây họ ngồi nghiêm trang và thành kính thật!” Tôi lại nghĩ khác: “Mình đang được ngắm tư thái của những thiền nhân đấy, thật đáng mong, đáng phục!”. Dường như Ban Tổ Chức hiểu được tâm trạng lạ lẫm của chúng tôi, ngay sau đó là phần phát biểu cảm tưởng của hai học trò của Ngài Minh Thiện.

Đầu tiên là Đạo tỷ Ngọc Sứ: Rất may mắn cho các môn sanh được thọ giáo với Ngài Minh Thiện vì Ngài tận tâm giảng dạy những huyền cơ của Đạo bằng phương pháp sư phạm tốt và phương pháp đối thoại nên rất dễ hiểu và cũng rất cặn kẽ, lại còn phải nói đến cái tâm hỉ xả của Thầy khi truyền dạy rất tận tụy và chân tình. Đạo tỷ còn luôn nhớ lời Thầy dạy: “kinh là lời châu ngọc của Thánh truyền nên không được sai một từ, ngoài việc tôn kính và học Đạo còn phải biết vâng lời”. Ấn tượng về Ngài còn đọng lại nơi chị là đức tính khiêm cung và hòa ái. Chị nói tiếp, Thầy dạy Đạo Minh Lý bằng ngôn ngữ Việt Nam với bao nhiêu tâm huyết như sau: giảng dạy bằng tiếng Việt, dịch sách Pháp văn, Anh văn, Hán văn ra tiếng Việt, viết sách và soạn tài liệu bằng tiếng Việt. Tóm lại học trò của Ngài chỉ cần là người Việt Nam biết chữ Quốc ngữ là đủ điều kiện theo học. Thầm nghĩ, chúng tôi cũng được học Thông thiên học (thần học) đây đó tí chút và biết thế nào khó, thế nào là dễ nên đồng cảm với cảm xúc biết ơn và kính phục Thầy của Đạo tỷ Ngọc Sứ lắm lắm.

Đạo huynh Đại Minh lên tiếp lời: Huynh ấy có duyên sống với Ngài Minh Thiện từ nhỏ đến khoảng năm mươi năm. Chính nếp sống bình dị và duyên sáng của Ngài đã cảm hóa ông, khiến ông được biến đổi nên tốt hơn: thủa nhỏ, ông được giới thiệu để chăm sóc Ngài Minh Thiện bị bịnh, sau khi Ngài hết bịnh, ông nhập Đạo, theo hầu Ngài, luôn được Ngài lấy đức bao dung để cảm hóa, được Ngài đặt tên là Thanh Hỷ và giữ môi trường thinh lặng cho Ngài những lúc Ngài nhập thất tịnh thiền … Hãy tưởng tượng, một ông già tuổi cỡ thất tuần đứng nói mà ngập ngừng .. ngập ngừng .. thì đủ biết là hồi ức đang cuồn cuộn ùa về trong tim óc ông và “Bác-Trò” họ thương nhau lắm. Qua lời tự sự về Thầy của hai vị môn sanh, chúng tôi bắt đầu cảm mến Ngài Minh Thiện rồi.

Nhân tiện, tôi cũng xin giới thiệu thêm về Minh lý Thánh Hội một chút. Minh Lý Thánh Hội có xuất xứ từ phái Minh Sư Bên trung Quốc, ở đây họ chủ trương chuyên tâm thiền định để khám phá Đạo trời dựa trên tinh thần cốt lõi của Khổng-Thích-Lão. Mục đích của Đạo là thờ Trời, tôn chỉ là quy nguyên Tam giáo với học thuyết “Thiên Nhơn hiệp nhất” và phương pháp là học kinh sách Tam Giáo. Minh Lý Thánh Hội được thành lập năm 1924, với 12 Vị sáng lập Đạo, trong đó có Ngài Minh Thiện. Tên đạo của môn sanh được gọi theo quy định thứ tự như sau: MINH, KHAI, TƯỜNG, ĐẠI, ĐẠO. Có nghĩa là tên của các vị thế hệ thứ nhất có từ “Minh”, đời thứ hai có từ “Khai” cứ thế đời thứ ba có từ “Tường” rồi đến “Đại” và “Đạo”. Vậy Đại tỷ Ngọc Sứ và Đạo huynh Đại Minh thuộc tịch thứ ba (tịch là đời thứ), Ngài Tường Định thuộc tịch thứ hai.

Đến phần Đạo huynh Huệ Khải phát biểu, trong đó đề cập đến quá trình làm sách, nhờ vậy chúng tôi mới biết thêm về những hạnh duyên Bạn nhận được khi làm sách: nào là nội dung sách do chính cháu gái của Ngài Minh Thiện khảo cứu và chấp bút (tài liệu được tập trung từ các nơi gom về). Câu văn gãy gọn, bố cục mạch lạc rõ ràng … Nhờ Ơn Trời, việc xin phép xuất bản chỉ mất có bảy ngày, không phải sửa một chỗ nào, sách đã được Nhà Xuất Bản Tôn Giáo thực hiện với thời gian nhanh nhất cho kịp phát hành trong ngày đại lễ hôm nay. Minh Lý Thánh Hội ở hải ngoại cũng xuất bản và phát hành đồng thời tác phẩm này. Nữ đạo hữu Đại Cơ Hườn hẳn phải là người vui nhất: việc Đạo tỷ làm, vừa đẹp nhà (viết sách lưu gương tiên tổ) vừa đẹp Đạo (giới thiệu cuộc đời và đạo nghiệp của một bậc đắc đạo để cầu nguyện, để học tu tập và để soi mình)… Chúng tôi xin chúc mừng Đạo tỷ Đại Cơ Hườn!

Đạo huynh Thiện Chí, Tổng thư ký Cơ quan Phổ thông giáo lý Đại Đạo chúc mừng Minh Lý Thánh Hội về hai lý do nêu trên. Ông cũng ghi nhận đây là một cuộc hội ngộ rất đặc biệt trong Đạo vì chúng ta là ba anh em song sinh mà … Tôi chẳng kịp hiểu nghĩa là gì! Không sao, vì còn câu đố của Đạo huynh dành cho mọi người còn khó hiểu hơn nữa! Tôi xin kể để quý bạn đọc góp ý: “Ngài Minh Thiện (hay người học Đạo) có sáu cái “vô”: vô tư, vô kỷ, vô danh, vô công. Xin hỏi quý vị còn hai cái vô nữa là gì?”

Ngài lại nói tiếp: “Hôm nay Cha Bảo Lộc có dự đây, Cha giống môn sanh Minh Lý (có lẽ về trang phục màu đen), …, mà Minh Lý thực ra có nghĩa là Đạo... Mọi người xôn xao một chút như chờ cha đáp từ… Nhưng cha không phát ngôn! Tôi thì không biết gì để nói rồi! Đến giờ giải lao, tôi bèn hỏi Giáo Sư Thượng Văn Thanh về hai cái “vô” còn lại, ngài đáp: “Đạo huynh ấy đặt vấn đề ra cho mình nghĩ, chứ đâu có trả lời đâu. “Vô” thì có nhiều cái vô, tùy duyên mỗi người thôi”. Thôi thì để tùy duyên của tôi vậy.

Trên đường về, tôi hỏi linh mục trưởng ban: “Sao Cha không trả lời?” - “… tôi đã góp vào câu trả lời cho hai cái vô còn lại: (1) vô chấp và (2) vô ngôn”, cha đáp.

A! ... hiểu ý Cha một chút!

Tiếp đến là phần phát biểu của Giáo Sư Thượng Văn Thanh, đại diện Cơ quan phổ tế Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài có nội dung: bày tỏ tấm lòng thành kính với bậc chân tu đáng kính ngưỡng, vui mừng vì đây là dịp chúng ta càng hiểu biết và thân nhau hơn. Việc phát hành sách này giúp cho việc hiểu biết Đạo để tu tâm tập tánh được kết quả. Những điều Ngài Minh Thiện dạy như những phương thuốc thần hiệu để chữa những căn bịnh suy đồi đạo đức thời xưa và thời nay, thuốc vẫn công hiệu, cần phát dương hơn nữa.

Giáo Sư quay sang nói với chúng tôi: “Tôi cũng đã đọc một tập sách nhỏ của quý vị, trong đó có bài nói về “Bức hình quý vị tặng Thánh Thất Sài Gòn và hỏi tên những người trong hình [2] Tôi biết những người đó, để bữa nào tôi đến với quý vị. Chúng tôi cảm thấy vui, vì cái duyên hôm trước gặp cái duyên hôm nay [3].

Trở lại với buổi lễ, cha trưởng ban MVĐTLT phát biểu: “Hôm nay, nhân sự một nửa Ban chúng tôi đi dự, ...”. Sau đó, cha nhắc đến lời Đông Phương Lão Tổ dạy cho Ngài Minh Thiện

“Thiên đạo tùng tâm, chánh đạo tầm,
Chơn nhơn trợ nhữ lạc duyên cầm…” (trang 28)

Tạm dịch: Đạo Trời nương theo lòng, hãy tìm chánh đạo,/ chơn nhơn giúp ngươi vui giữ cái duyên này,

Đây là lời giáo đạo cho Ngài Minh Thiện xưa, ngài đã sống đạo, hành đạo và đạt đạo. Người đạt đạo mang Tâm Đạo, mà Tâm Đạo này do Thượng Đế ban cho tất cả chúng ta…

Là người Kitô hữu, nên khi nghe cha nói thế, tôi thầm nghĩ “Tâm Đạo = Chúa Hài Đồng”. Không biết có ai hiểu như mình không?

Trên đường về, chúng tôi rút kinh nghiệm về cách tổ chức của các môn sanh Minh Lý: công nhận Bạn sắp xếp chương trình hay, đặc biệt là lời tâm sự của hai Môn sanh. Quý Đạo hữu thể hiện phong thái thiền trong cách đón tiếp trân trọng lẫn thái độ chuyện trò nhẹ nhàng, kiệm tiếng….

Hôm nay mới chỉ là bước đầu tương ngộ làm quen – hi vọng sẽ có quả duyên đẹp cho hai bên cùng hưởng.

Kính chúc Quý Đạo hữu hưởng một mùa Giáng Sinh an lành và Tâm Đạo hiển linh giữa tất cả chúng ta …!

Xem thêm: Lời Phát biểu của Ban Mục vụ Đối thoại Liên tôn tại Tam Tông Miếu

--------------------------------------------
[1] Xin tham khảo bài "Hữu Duyên"

[2] Xem thêm bài “Câu chuyện từ cuộc viếng thăm Thánh thất Sàigòn”

[3] Ngày 21.12.2010 vừa qua, chúng tôi đã được hân hạnh đón tiếp Giáo Sư Thượng Văn Thanh tại văn phòng Mục vụ ĐTLT: hai bên trao đổi về hoạt động của hai đạo, chúng tôi đã ghi nhận được những thông tin về các nhân vật trên bức ảnh lịch sử mà Đức cố TGM Phaolô Nguyễn Văn Bình chụp chung với các đạo hữu của Hội Thánh Truyền giáo Cao Đài. Giáo Sư đã chụp hình lưu niệm tại hang đá Trung Tâm Mục Vụ, Cha Bảo Lộc cũng giới thiệu sơ về hoạt động của TTMV. Hai bên chúc sức khỏe nhau và chia tay. Xin chân thành cảm ơn Giáo Sư Thượng Văn Thanh.