Buổi họp báo về Thượng Hội đồng – Ngày 15/10: Một cơ hội trong sự đa dạng

TGPSG / VATICAN NEWS – Việc bao gồm cả người khuyết tật, vai trò của phụ nữ trong các cộng đồng, và tình hình khí hậu khắc nghiệt ở Brazil là những chủ đề được đề cập trong buổi họp báo thường kỳ với các nhà báo. Tham dự buổi họp có Bề trên Tổng quyền của Dòng Cát Minh Tông đồ ở Ấn Độ, nữ tu Nirmala Alex Maria Nazareth, Hồng y Dòng Phanxicô Leonardo Ulrich Steiner, Tổng Giám mục Manaus, Brazil, và Hồng y tân cử Roberto Repole, Tổng Giám mục Torino và Giám mục Susa.

Tưởng nhớ José Carlos de Sousa ­– một nhà thơ Brazil sống trong cảnh nghèo khó dưới hàng cột của Quảng trường Thánh Phêrô, qua đời vào tháng 8 và được cử hành thánh lễ an táng vào sáng nay - công việc của Thượng Hội đồng đã bắt đầu vào buổi sáng nay tại Hội trường Phaolô VI. Thông tin này được ông Paolo Ruffini, Bộ trưởng Bộ Truyền thông và Chủ tịch Ủy ban Thông tin, thông báo trong cuộc họp báo bắt đầu lúc 13g30 tại Văn phòng Báo chí Tòa Thánh và được phó giám đốc Cristiane Murray điều phối. Ông Ruffini cũng cho biết vào lúc 18g30 chiều sẽ có buổi chiếu phim Io Capitano do Matteo Garrone đạo diễn – cùng với sự hiện diện của một số diễn viên chính – được Bộ Văn hóa và Giáo dục Tòa Thánh tổ chức. Ông cũng cho biết rằng cả chiều hôm qua, thứ Hai ngày 14, lẫn sáng nay, thứ Ba ngày 15, trong Hội trường có 347 người tham dự, luôn bận rộn với công việc trong các nhóm nhỏ.

Những không gian tương giao như là nơi gặp gỡ

Đặc biệt, bà Sheila Pires, Thư ký Ủy ban Thông tin, cho biết "sáng nay có những lời cầu nguyện và suy niệm của Mẹ Maria Ignazia Angelini và bài trình bày của Hồng y Hollerich." Liên quan đến bài suy niệm của nữ tu dòng Biển Đức, bà Pires đã nêu bật một số điểm quan trọng. Trước hết là "những cội rễ của Giáo hội," tức là "Giáo hội phải nhập thể trong một bối cảnh cụ thể." Tiếp theo là "tính năng động của Tin Mừng," với "những không gian tương giao, là những nơi gặp gỡ giữa con người, và cũng là nơi mà Tin Mừng có thể được sống và loan báo."

Tầm nhìn năng động

Bà Pires tiếp tục: "Hồng y Hollerich trong bài trình bày của ngài đã nhấn mạnh tầm quan trọng của Phần III trong Tài liệu Làm việc, dành cho Các nơi chốn". Và ông Ruffini bổ sung rằng đây là một cuộc thảo luận về tính cụ thể của các địa điểm truyền giáo, với một cái nhìn hướng tới các thành phố và siêu đô thị, trong một tầm nhìn không tĩnh tại mà năng động, bao gồm cả các vấn đề di cư. Cũng có suy tư về "các lãnh thổ mà chúng ta cùng bước đi," "những mối dây liên kết hình thành nên sự hiệp nhất Giáo hội," và "phục vụ cho sự hiệp nhất của Giám mục Rôma." Trong bài phát biểu của mình, vị Hồng y Tổng tường trình nhấn mạnh "chúng ta được mời gọi suy xét về tính cụ thể của bối cảnh nơi các mối tương giao được thể hiện, chống lại quan niệm về một chủ nghĩa phổ quát trừu tượng." Bà Pires cũng nói thêm rằng "Giáo hội không thể được hiểu nếu không bén rễ vào một địa điểm và một văn hóa." Một điểm quan trọng khác là sự công nhận mối liên kết giữa các nơi chốn và văn hóa, bởi chúng không phải là những thực thể riêng biệt mà gắn kết với nhau. Cuối cùng, Thư ký Ủy ban Thông tin thông báo rằng "Hồng y Hollerich đã mời gọi mọi người suy tư về những trải nghiệm đã chia sẻ, nhấn mạnh rằng sự phát triển các mối tương quan trong Hội trường Phaolô VI đã làm phong phú tất cả chúng ta," và cũng "nhắc nhở các tham dự viên Thượng Hội đồng không giữ cho riêng mình trải nghiệm này mà hãy làm sao để sự phong phú của cuộc gặp gỡ Thượng Hội đồng này trở nên dễ tiếp cận cho toàn thể dân Chúa."

Nhìn về phía trước và tiếp tục hành trình

Đó là một "sự phong phú ngày càng đa dạng" mà Thượng Hội đồng đang trải nghiệm và cảm nhận: "một trải nghiệm độc đáo". Nữ tu Nirmala Alex Maria Nazareth, Bề trên Tổng quyền Dòng Cát Minh Tông đồ, đã khẳng định điều này. Được Phó Giám đốc Cristiane Murray gợi ý, nữ tu người Ấn Độ đã chia sẻ về "cơ hội tuyệt vời" mà các tham dự viên Thượng Hội đồng nhận được khi có thể gặp gỡ với nhiều đại diện và thành viên từ các Giáo hội địa phương trên khắp thế giới. "Chúng tôi được thúc đẩy trong tinh thần hiệp hành qua những lời mà chúng ta đã nghe trong buổi tĩnh tâm và những suy niệm của Cha Timothy Radcliffe và Mẹ Maria Ignazia Angelini. Bây giờ – nữ tu nói tiếp – điều quan trọng đối với chúng tôi là hiểu cách chúng tôi tương quan với các Giáo hội tại quốc gia của mình khi trở về nhà, mặc dù chúng tôi đã được an ủi từ những lời của Mẹ Têrêsa Calcutta, rằng chúng tôi được kêu gọi cộng tác trong ân sủng của Thiên Chúa". Tuy nhiên, ngay lúc này, nữ tu Nirmala kết luận, "chúng tôi cảm nhận được niềm hy vọng lớn lao: chúng tôi đã bắt đầu một hành trình và không thể quay lại, chỉ có thể nhìn về phía trước và tiếp tục hành trình. Với việc phân định, thử thách thực sẽ là hiểu cách nào để thực hiện điều đó một cách tốt nhất".

Giáo hội phải được bén rễ

Hồng y Dòng Phanxicô Leonardo Ulrich Steiner, Tổng Giám mục Manaus, Brazil, đã nói về "những con đường mới đang mở ra và giúp chúng ta hiểu rõ hơn tính hiệp hành là gì". Điều đang hình thành là "một cách thức mới để trở thành Giáo hội nhằm loan báo Nước Thiên Chúa và Tin Mừng". Ngài bổ sung, đây là một "tiến trình mà chúng ta sẽ được kêu gọi thực hiện, đặc biệt là sau Thượng Hội đồng". Tại Brazil, chẳng hạn, "tiến trình này đã được bắt đầu: nhiều phụ nữ ở vùng Amazon đã là những người lãnh đạo các cộng đồng của họ, có nhiều phó tế vĩnh viễn, và tất cả đều tham gia tích cực vào đời sống của các cộng đồng. Điều chúng tôi trải nghiệm ở đây giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về tính hiệp hành trong Giáo hội địa phương của mình". Kết luận, ngài nhấn mạnh, "tôi tin rằng chúng ta được kêu gọi sống ngày càng nhiều hơn tính liên văn hóa và liên tôn giáo, vì Giáo hội phải được bén rễ". Các "nơi chốn, là chủ đề của phần 4 trong các công việc của Thượng Hội đồng", là những nơi "chúng ta sống cuộc sống hàng ngày và giúp chúng ta hiểu rõ hơn vai trò của mình" trong Giáo hội: chẳng hạn, "chúng ta hãy tự hỏi vai trò của các Hội đồng Giám mục là gì, vai trò của những người di cư là gì... và nhiều điều khác nữa," vị Hồng y kết luận.

Tái khởi động Tin Mừng

Hiểu cách tái khởi động thông điệp Tin Mừng một cách cụ thể là một trong những thách đố lớn nhất "đang nổi lên và sẽ tiếp tục xuất hiện trong quá trình làm việc những ngày này," điều mà sau đó "chúng ta sẽ mang theo đến các Giáo hội địa phương của mình." Hồng y tân cử Roberto Repole, Tổng Giám mục Torino và Giám mục Susa, đã chia sẻ sự đồng tình với điều này. Ngài bày tỏ rằng trong Giáo hội của mình, "đang trải qua những bước ngoặt cần được đọc hiểu dưới ánh sáng của tính hiệp hành mà chúng tôi đã trải nghiệm tại Rôma, và ngược lại," điều đó đang giúp ngài "hiểu rõ hơn những gì đang diễn ra trong Hội trường Phaolô VI."

Trong kinh nghiệm của mình, Hồng y Repole đã bị ấn tượng bởi một số yếu tố: "Trước hết, là chiều kích thiêng liêng của các tham dự viên: rõ ràng chúng tôi đang cùng tìm kiếm tiếng nói của Chúa Thánh Thần, ngay cả trong tiếng nói của anh chị em bên cạnh." Thứ hai, "sự quen thuộc ngày càng tăng giữa các thành viên, điều này giúp chúng tôi hiểu rằng lời của mỗi người thực sự đều có điều gì đó độc đáo, trong sự khác biệt của họ với người khác." Cuối cùng, "ta nhận ra tính phổ quát của Giáo hội đang được thể hiện qua hành động, một Giáo hội thổi hơi thở vào mọi nền văn hóa và sẵn sàng trao tặng Tin Mừng ngay cả cho các nền văn hóa khác biệt," ngài kết luận.

Tình hình khí hậu tại Brazil

Sau đó, các nhà báo đã đặt câu hỏi cho các khách mời, đặc biệt xoay quanh các vấn đề về môi trường, mối liên hệ với Thượng Hội đồng về Amazon, vai trò của phụ nữ trong Giáo hội và việc bao gồm cả người khuyết tật. Liên quan đến tình trạng khẩn cấp về khí hậu, Hồng y Steiner đã thông báo về tình trạng nghiêm trọng hiện nay mà vùng Amazon đang trải qua do thiếu mưa: "Chúng tôi đã không có nước trong suốt một tháng, các con sông lớn không còn có thể lưu thông, và không có mạng lưới sông ngòi hoạt động, nhiều cộng đồng trở nên khó tiếp cận. Tình trạng thiếu nước cũng ảnh hưởng đến các khu vực khác của Brazil." Việc đánh bắt cá trái phép và ô nhiễm nước do thủy ngân cũng làm trầm trọng thêm bức tranh về tình trạng dễ bị tổn thương của môi trường, gây áp lực lên hệ sinh thái mong manh cần được bảo vệ. "Mặc dù chúng tôi không xử lý vấn đề này một cách cụ thể — Tổng Giám mục Manaus chia sẻ — chúng tôi biết rằng môi trường là một phần của tính hiệp hành theo quan điểm của Đức Thánh Cha Phanxicô, người đã vạch ra một cách giải thích rõ ràng về điều này trong Querida Amazonia. Ngay cả ở cấp giáo phận, chúng tôi cũng chú trọng đến vấn đề này."

Khi trả lời một câu hỏi về tính liên tục với Thượng Hội đồng về Amazon, vị Hồng y cho biết Thượng Hội đồng đó đã đặt nền tảng cho cuộc gặp gỡ hiện tại: "Tính hiệp hành không có điểm quay lại, chúng ta đang bước vào một phong trào vốn là bản chất của Giáo hội chúng ta, được mời gọi tham gia vào một cách trở thành Giáo hội nhờ phép rửa, nơi tất cả mọi người phải cảm thấy có trách nhiệm đối với sứ mệnh truyền giáo. Tôi đã sống ở Amazon năm năm và đã trải qua tiến trình này trong 50 năm: chúng tôi đã tham vấn hơn một nghìn cộng đồng để hiểu cách trở nên truyền giáo hơn, nhờ đặc biệt vào sự dấn thân của người giáo dân."

Hoạt động của phụ nữ trong Giáo hội Brazil

Về vai trò “thiết yếu” của phụ nữ trong Giáo hội, Hồng y Steiner đã nhấn mạnh rằng tại khu vực Brazil nơi ngài đến — nơi đã hơn 100 năm không có linh mục — "các cộng đoàn đã tự tổ chức và tiếp tục cầu nguyện. Phụ nữ đã đóng vai trò quan trọng trong tiến trình này." Nhiều người trong tổng giáo phận rộng lớn hơn 90.000 km², "được giao phó trách nhiệm cho cộng đoàn, đảm nhận thừa tác vụ liên quan đến Bí tích Thánh Thể và Lời Chúa, hoạt động trong Caritas, mục vụ nhà tù, và với những người vô gia cư." Trước số lượng tín hữu khổng lồ — riêng tại thành phố Manaus có 2 triệu 300 nghìn người, trong đó có 30 nghìn người Venezuela và 75 nghìn người bản địa — và nhu cầu lớn để gặp gỡ nhiều nền văn hóa khác nhau, vai trò của phụ nữ không phải là thứ yếu. Phụ nữ "đại diện cho Giáo hội của chúng ta, và Giáo hội sẽ không thể tồn tại nếu không có họ." Về vấn đề được bàn luận nhiều liên quan đến chức phó tế nữ, ngài chia sẻ: "Chúng tôi mong rằng các cộng đoàn xa xôi cũng có thể cử hành một số bí tích, chẳng hạn như Bí tích Thánh Tẩy. Nhiều phụ nữ của chúng tôi trên thực tế đã đảm nhận vai trò của phó tế, với chúng tôi, họ thực sự là phó tế dù chưa chính thức. Chúng tôi không có từ ngữ phù hợp với vai trò này, nhưng họ đang làm và điều đó thật đáng ngưỡng mộ. Tại sao không khôi phục chức phó tế cho nữ? Chúng ta đã từng có một Giáo hội có khuôn mặt như vậy, chức phó tế nữ có thể song hành với chức phó tế nam. Tôi không nghĩ rằng vấn đề là về giới tính, mà đúng hơn là về ơn gọi."

Khi được hỏi về khả năng phụ nữ giảng dạy, Tổng Giám mục Steiner đã trả lời rằng "trong buổi cử hành Lời Chúa, việc suy tư luôn đến từ Thiên Chúa, không phải từ một người nam hay người nữ, họ chỉ giúp dẫn dắt." Đức cha Repole cũng đồng tình với quan điểm này: "Khi Công đồng Vatican II bàn về Bí tích Thánh Thể, Công đồng định nghĩa đây là “đỉnh cao của đời sống Kitô hữu”. Nếu chúng ta nói về một đỉnh cao, có nghĩa là có một cái gì đó hỗ trợ bên dưới. Rất nhiều nhà thần học nữ, và giáo lý chủ yếu được phụ nữ đảm nhận: điều cần thiết không phải là không gian mà là sự đồng trách nhiệm giữa tất cả mọi người."

Sự phong phú của những hình thức thừa tác vụ

Trả lời một câu hỏi về tình trạng độc thân của linh mục — một trong những chủ đề được bàn luận nhiều nhất tại Thượng Hội đồng đặc biệt về khu vực Pan-Amazon năm 2019 — Tổng Giám mục Brazil thừa nhận khó khăn trong việc làm mục vụ với chỉ 172 linh mục cho hơn 1.000 cộng đoàn, và nhu cầu đào sâu mối quan hệ giữa cộng đoàn và thừa tác vụ. Về điểm này, Hồng y tân cử Repole đã cho biết thêm rằng trong kỳ họp thượng hội đồng, nhờ có sự hiện diện của các giám mục thuộc Giáo hội Đông phương, vốn có các linh mục được phép lập gia đình, "chúng ta đã thấy sự phong phú của những hình thức thừa tác vụ." Trong khi đó, nữ tu người Ấn Độ đã gợi ý rằng một số chủ đề ở đất nước của bà có thể cần thêm thời gian để giải quyết.

Ông Ruffini đã đề cập đến câu hỏi liên quan đến việc bao gồm cả người khuyết tật: "Ít nhất là trong nhóm của tôi, chủ đề này đang được thảo luận, và chúng ta sẽ xem xét trong những ngày tới liệu nó có được bàn đến trong phiên họp khoáng đại không. Chắc chắn rằng đây là một vấn đề quan trọng đối với tất cả mọi người. Chúng ta có thể làm được nhiều hơn khi chúng ta nói về những người bé mọn nhất, những người bị gạt ra ngoài lề, chúng ta cũng nói về những người khuyết tật."

Cuối cùng, một câu hỏi của phóng viên liên quan đến lễ tang của nhà thơ vô gia cư José Carlos de Sousa đã được đặt ra cho Hồng y Steiner, người đã đồng tế lễ tang sáng nay. "Khi tôi nghe về cuộc sống của ông ấy, tôi không thể không đến. Tôi đã rất xúc động khi nhìn thấy những người bạn của José Carlos, những người cùng cảnh ngộ, mỗi người trao tặng một bông hoa khi quan tài được đưa vào xe." Trong cảnh nghèo khó, hầu như không có gì, "vẫn tồn tại một tình huynh đệ đậm chất Tin Mừng. Sự sống của Thiên Chúa trổ hoa ngay cả trong cái chết," ngài kết luận.

____________________
Tâm Bùi (TGPSG) chuyển ngữ
Nguồn: VATICAN NEWS