Bài 26 :

BIỂN CẢ GẦM VANG

SÓNG CỒN GÀO THÉT

­Tin Mừng Chúa nhật 19 Thường niên năm A kể chuyện Đức Giê-su đi trên mặt biển mà đến với các môn đệ đang gặp cơn sóng gió.

Trong bài học hỏi hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu qua về phép lạ hay dấu lạ, cách riêng là những phép lạ Đức Giê-su thực hiện trên biển cả mà qua đó Người mặc khải căn tính của Người là Con Thiên Chúa.

1. Phép lạ, dấu lạ

Khi nói về những việc kỳ diệu Thiên Chúa thực hiện nơi Đức Giê-su, các sách Tin Mừng thường dùng hai từ khác nhau để diễn tả hai chiều kích của cùng một hành động.

Thứ nhất là từ đuy-na-mis (δύναμις) nghĩa là quyền năng, sức mạnh, thường được dịch là phép lạ.

Thứ hai là từ se-mêi-on (σημεῖον) nghĩa là dấu chỉ thường được dịch là dấu lạ.

Đức Giê-su đi trên mặt biển được ghi nhận là một hành động bởi quyền năng Thiên Chúa, đồng thời là một dấu chỉ mang ý nghĩa dựa trên nền tảng Cựu Ước nhất là trong bối cảnh Ít-ra-en ra khỏi Ai-cập.

Các dấu chỉ hay dấu lạ nhằm mục đích cho ai chứng kiến thì tin vào Thiên Chúa và tin vào Con của Người là Đức Giê-su.

2. Phép lạ đi trên biển

Trong Kinh Thánh Cựu Ước, có hai hạn từ nói về biển cả. Từ thứ nhất là yam (יַם) ám chỉ nước đã vâng lệnh Thiên Chúa, tụ lại thành khối và được gọi là biển như trong trình thuật về việc sáng tạo : “Thiên Chúa phán : ‘Nước phía dưới trời phải tụ lại một nơi, để chỗ cạn lộ ra.’ Liền có như vậy. Thiên Chúa gọi chỗ cạn là ‘đất’, khối nước tụ lại là ‘biển’” (St 1,9-10). Và thuật ngữ thứ hai là tơ-hôm (תְה֑וֹם) nghĩa là “Vực thẳm”, ám chỉ khối nước nguyên thuỷ, vô hình vô dạng bao phủ toàn cõi đất (x. St 1,2). Danh từ tơ-hôm (תְה֑וֹם) có lẽ xuất phát bởi từ Ti-a-mát là nữ thần biển cả trong thần thoại Ba-by-lon.

Trong văn học Kinh Thánh, biển ám chỉ cả một truyền thống huyền thoại, biểu tượng của vũ trụ hỗn mang, đại diện cho một quyền lực đen tối, có khả năng huỷ diệt lớn và đe dọa sự tốt đẹp của trật tự sáng tạo. Sách Đa-ni-en có nói đến bốn con thú tượng trưng cho các đế quốc áp bức trên thế giới đều đi lên từ biển (x. Đn 7,2-3). Vì vậy, biển tượng trưng cho sự dữ, cho cái ác ẩn sau mỗi đế chế trần gian.

Trong cánh chung luận của sách Khải huyền, biển tượng trưng cho cái ác còn sót lại trên thế giới. Sách Khải huyền nói đến “một Con Thú từ dưới biển đi lên ; nó có mười sừng và bảy đầu ; trên mười sừng đều có vương miện, và trên các đầu có danh hiệu xúc phạm đến Thiên Chúa” (Kh 13,1).

Biển tượng trưng cho sự dữ, sự hỗn loạn, vì vậy, trong “trời mới đất mới”, biển sẽ không còn nữa, cũng có nghĩa là sẽ không còn nước mắt, sự chết, tang tóc, kêu than, và đau khổ (x. Kh 21,1-4). Nhưng trong “trời mới đất mới”, biển được biến đổi thành “trong vắt pha ánh lửa” (Kh 15,2) , sông sẽ “có nước trường sinh, sáng chói như pha lê, chảy ra từ ngai của Thiên Chúa và Con Chiên” (Kh 22,1).

Kinh Thánh Cựu Ước cho thấy những chiến thắng oai hùng của Thiên Chúa trên biển cả, và chỉ mình Chúa mới có thể “đến tận nguồn biển cả” (G 38,16), “chế ngự trùng dương ngạo nghễ, dẹp yên bao sóng cả sóng cồn” (Tv 89,10), “đạp lên trên ba đào biển cả” (G 9,8), “băng qua biển rộng, rẽ nước mênh mông” (Tv 77,20), “mở lối cho chiến mã vào biển cả, giữa ba đào cuồn cuộn nước mênh mông” (Kb 3,15).

Chính Đức Chúa đã “giày xéo thuỷ thần Ra-háp” (Tv 89,1), “xẻ đôi lòng biển, đập vỡ sọ thuồng luồng” (Tv 74,13) ; chính Người đã làm cạn khô biển cả, tát cạn nước đại dương, vạch dưới lòng biển sâu một con đường, cho đoàn người được chuộc về có lối băng qua (x. Xh 14,21-22 ; Is. 51,9-10 ; Tv 78,13 ; Cv 7,36 ; Hr 11,29).

Dân Ít-ra-en, sau khi chứng kiến việc Chúa làm nơi Biển Đỏ, đã chúc tụng Người là Đấng “lập chiến công khủng khiếp, làm nên việc diệu kỳ” (Xh 15,11), “là Vị Cứu Tinh từng làm việc lớn lao bên miền Ai-cập, việc diệu kỳ trong cõi đất Kham, việc khiếp kinh giữa lòng Biển Đỏ” (Tv 106,21-22).

Hành động uy quyền của Đức Chúa trên biển cả như Cựu Ước trình bày, nay được tác giả Mát-thêu thuật lại nơi Đức Giê-su với một sức mạnh tương tự khi Người dẹp yên biển động (Mt 8,23-27) và đi trên mặt nước (x. Mt 14,22-33).

3. Mặc khải căn tính Đức Giê-su

Các sách Tin Mừng ghi nhận 64 lần về hơn 30 phép lạ Đức Giê-su thực hiện, trong đó có 6 lần kể về các phép lạ trên biển. Tin Mừng Mát-thêu đã kể lại hai phép lạ Đức Giê-su thực hiện trên biển cả là dẹp yên biển động (x. Mt 8,23-27) và đi trên mặt biển (x. 14,22-33).

Ở phép lạ thứ nhất (x. Mt 8,23-27), Đức Giê-su ngăm đe gió và biển, khiến biển lặng như tờ, khiến những người chứng kiến kinh ngạc, sững sờ, vì đối với dân Do-thái, chỉ một mình Đức Chúa toàn năng của Ít-ra-en mới có thể : “Đổi phong ba thành gió thoảng nhẹ nhàng, sóng đang gầm, bỗng đâu im tiếng” (Tv 107,29 ; 64,8). Vì vậy, họ đã thắc mắc về căn tính của Đức Giê-su : “Ông này là người thế nào mà cả đến gió và biển cũng tuân lệnh ?” (Mt 8,27).

Trong phép lạ thứ hai (x. Mt 14,22-33), khi các môn đệ đang lênh đênh trên biển, bị sóng đánh vì ngược gió, Đức Giê-su đi trên mặt biển đến với họ “vào khoảng canh tư”. Theo cách tính thời gian của người Do-thái thì canh tư là quãng thời gian từ 3 giờ đến 6 giờ sáng. Đây là thời điểm được xem là đen tối nhất trong đêm.

Đức Giê-su đã tỏ mình ra cho các môn đệ khi các ông đang sợ hãi, và đã trấn an họ bằng cụm từ quen thuộc trong Sách Thánh : “Cứ yên tâm, chính Thầy đây, đừng sợ”. Kiểu nói “Chính Thầy đây” / ê-go êi-mi (ἐγώ εἰμι), gợi lại Danh Đức Chúa được mặc khải cho ông Mô-sê, và cụm từ này vang vọng lời Kinh Thánh Cựu Ước trấn an Ít-ra-en đừng sợ, vì chính Đức Chúa sẽ dẫn đầu dân băng qua sông tiến vào Đất Hứa : “Mạnh bạo lên, can đảm lên ! Đừng sợ, đừng run khiếp, vì chính Đức Chúa đi với anh em ; Người sẽ không để mặc, không bỏ rơi anh em.” (x. Xh 3,14 ; Đnl 31,3-6).

Trong cuộc đối thoại trên biển giữa ông Phê-rô và Đức Giê-su, ông đã xưng hô với Người là Kuy-ri-ê “Κύριε” - “Lạy Chúa !”. Từ Hy-lạp này cũng được dùng để xướng danh Đức Chúa của Ít-ra-en, “Lạy Chúa (Κύριε), nếu quả là Ngài, thì xin truyền cho con đi trên mặt nước mà đến với Ngài” (Mt 14,28). Hành động này của ông Phê-rô cung cấp một bối cảnh có tính quy chiếu về hành động của dân Ít-ra-en trong câu chuyện vượt qua Biển Đỏ. Nhờ đức tin, dân Ít-ra-en đã băng qua Biển Đỏ như đi trên đất khô cạn (x. Hr 11,29). Còn ông Phê-rô thì kém tin và hoài nghi nên ông đã bị chìm (x. Mt 14,30).

Cũng nên nhắc lại rằng, nhiều chỗ trong Tin Mừng Mát-thêu, Đức Giê-su đã than thở hoặc thốt ra lời tán thán “ôi”, “hỡi” vì nhiều người kém tin hoặc không tin (Mt 6,30 ; 8,26 ; 16,8 ; 17,20).

Đức Giê-su đã từng từ chối thực hiện phép lạ để chứng thực Người là ai theo đòi hỏi của người Do-thái, Người từ chối sự thách thức phải làm dấu lạ để người ta tin (x. Mc 8,11-13 ; 15,31-32). Vì người ta có thể lạc lối, thay vì tập trung vào Đức Giê-su, họ chỉ chăm chú vào dấu lạ điềm thiêng mà không quan tâm đến ý nghĩa và sứ điệp của phép lạ. Đấng thực hiện bao phép lạ mời gọi người ta tin tưởng và chú tâm vào Người, và để nhờ tin mà được sự sống nhờ danh Người (x. Ga 20,31 ; 1 Cr 1,23).

Không tin vào Đức Giê-su thì sẽ chẳng có phép lạ nào xảy ra (x. Mc 6,5). Do đó, phép lạ đòi hỏi phải tin vào Thiên Chúa và vào Đức Giê-su như Người đã quả quyết : “Mọi sự đều có thể đối với người tin” (Mc 9,23) ; “Ông tin thế nào thì được như vậy” (Mt 8,13) ; “Lòng tin của con đã cứu chữa con” (Mt 9,22) ; “Lòng tin của bà mạnh thật. Bà muốn sao thì sẽ được vậy !” (Mt 15,28).

Tin Mừng Mát-thêu cho thấy việc Đức Giê-su đi trên mặt biển hồ Ga-li-lê là một hành động của quyền năng Thiên Chúa, đồng thời cũng là một hành động cứu thoát con người như lời kêu cứu của ông Phê-rô : “Lạy Chúa (Κύριε), xin cứu con với !” (Mt 14,30).

Như những người đã chứng kiến hành động uy hùng của Đức Chúa nơi Biển Đỏ ngày xưa và họ đã tin vào Đức Chúa, thì ở đây cũng vậy, các môn đệ và dân chúng tin vào Con Một Thiên Chúa như tác giả Mát-thêu đã ghi lại : “Những kẻ ở trong thuyền bái lạy Người và nói : ‘Quả thật Ngài là Con Thiên Chúa!’” (Mt 14,33).

Kết

Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy rằng : “Các dấu lạ do Chúa Giê-su thực hiện minh chứng Chúa Cha đã sai Người đến. Chúng mời gọi ta hãy tin vào Người. Những ai đến với Người bằng đức tin, đức tin cho họ được điều họ thỉnh cầu. Lúc đó, các phép lạ củng cố lòng tin vào Người, Đấng thực hiện các công việc của Cha Người: chúng chứng tỏ Người là Con Thiên Chúa. Nhưng chúng cũng có thể là cớ vấp ngã. Quả vậy, chúng không nhằm thỏa mãn trí tò mò, và lòng ưa chuộng ma thuật. Bất chấp những phép lạ hết sức tỏ tường của Người, Chúa Giê-su vẫn bị một số người loại bỏ, thậm chí Người còn bị tố cáo là hành động nhờ ma quỷ.” (GLHTCG, 548)

Cầu nguyện

Lạy Chúa Trời, xin cứu vớt con,

vì nước đã dâng lên tới cổ.

Con bị lún sâu xuống chỗ sình lầy,

chẳng biết đứng vào đâu cho vững,

thân chìm ngập trong dòng nước thẳm,

sóng dạt dào đã cuốn trôi đi.

Xin Ngài kéo con lên

cho khỏi lún xuống chỗ sình lầy,

cho con thoát tay thù,

thoát dòng nước thẳm.

Xin đừng để sóng cồn cuốn con đi,

đừng để cho vực thẳm nuốt con vào,

và miệng hố sâu ngậm lại, chôn sống.

Lạy Chúa,

xin lấy lòng nhân hậu mà đáp lại lời con ;

xin mở lượng hải hà mà đoái thương nhìn đến.

 (Tv 69,2-3.15-17).

Nhóm Phiên dịch Các Giờ Kinh Phụng - Lm Gioan Nguyễn Thiên Minh, OP