Tranh về Thánh Matthêô Tông đồ, tác giả Tin Mừng

 

Đặt hai tác phẩm này bên nhau, chúng ta dễ nhận thấy, sự khác nhau trong cách nhìn nhận sự kiện Thánh Matthêô viết "Tin mừng" (và cả sự khác nhau trong quan niệm về cái đẹp, về nghệ thuật). Ở bức tranh đầu, Caravaggio muốn đặt một cách nhìn "hiện thực". Theo ông, Thánh Matthêô là một người cục mịch, vụng về trong chữ nghĩa. Ông không thể tự mình viết "Tin mừng". Ông đã viết "Tin mừng" dưới sự cầm tay - cũng không kém phần chật vật - của Thiên thần. Bức tranh bị cho là đã tước đoạt mất "thần tính" của vị Thánh. Thậm chí bị cho là báng bổ, và đã bị từ chối. (Bức tranh, sau đó, được một chủ ngân hàng giàu có tên Vincenzo Giustiniani mua lại và đưa về bảo tàng Kaiser Friedrich ở Berlin, Đức. Đến cuối chiến tranh thế giới lần thứ II, nó đã bị phá hủy hoàn toàn. Bởi vậy mà ngày nay, chúng ta chỉ còn được nhìn thấy qua tấm ảnh đen trắng này...).

Caravaggio đã miễn cưỡng vẽ bức tranh thứ hai. Vẽ theo cách truyền thống - thể hiện Thánh Matthêô như một bậc cao minh đang ngẩng cao đầu đón nhận thông điệp từ Thiên sứ đến từ trời cao. Tuy được vẽ một cách miễn cưỡng, nhưng bức tranh này, dù sao cũng là tác phẩm của một thiên tài hội họa. Bởi vậy, mà ngay từ khi mới hoàn thành, tác phẩm đã được tán thưởng nhiệt liệt. Peter Robb, người viết tiểu sử Caravaggio, đã viết: "Đức Hồng Y Del Monte đã vô cùng hài lòng".

Trong sử sách nghệ thuật về sau, các nhà nghiên cứu cũng đã nói nhiều về hai tác phẩm này. Theo E.H. Gombrich, người đã nhìn thấy cả hai tác phẩm gốc cho rằng: "Cả hai, tuy đặt ở hai cách nhìn khác nhau, nhưng cả hai, đều là những tuyệt tác. Nó khiến người xem phải tự hiểu, trước tác phẩm nghệ thuật, cần hơn hết là một cái nhìn cởi mở. Bởi, chỉ với sự cởi mở, mới có thể nhận thấy và có được niềm vui trước những cái đẹp khác nhau...”


3. "Thánh Matthêô tử vì đạo"