Giáo hội Tây Ban Nha hy vọng nơi Ngày Quốc tế Giới trẻ

MADRID. Giáo hội Công giáo tại Tây Ban Nha hy vọng Ngày Quốc tế Giới trẻ tới đây sẽ khơi dậy niềm tin nơi nhiều tín hữu Công giáo “nguội lạnh” tại nước này.

Trưa thứ Năm, 18-8 tới đây, ĐTC Biển Đức 16 sẽ đến Madrid, thủ đô Tây Ban Nha, để viếng thăm và gặp gỡ trong vòng 4 ngày, nhân dịp Ngày Quốc tế Giới trẻ lần thứ 26 tiến hành tại đây. Theo nhiều nhà phân tích, biến cố này không những là một niềm hy vọng lớn cho các bạn trẻ Công giáo thế giới, nhưng đặc biệt cho cả Giáo hội Công giáo tại Tây Ban Nha nữa.

Thống kê

Thực vậy, theo thống kê chính thức do Phòng Báo Chí Tòa Thánh công bố hồi trung tuần tháng 7 năm nay, Tây Ban nha hiện có 46 triệu dân cư sống trên lãnh thổ rộng gần 506 ngàn cây số vuông, trong đó số tín hữu Công giáo gần 42 triệu 500 ngàn người, tương đương với hơn 92% dân số toàn quốc. Họ thuộc 70 giáo phận dưới sự coi sóc của 126 Giám mục với sự cộng tác của hơn 16.680 LM giáo phận và 8 ngàn linh mục dòng. Tổng cộng là 24.778 vị. Số tu huynh trong Giáo hội Công giáo tại Tây Ban Nha hơn 3.800 thầy và hơn 50.300 nữ tu. Toàn nước này có 1.860 đại chủng sinh và 1.260 tiểu chủng sinh. Giáo hội Công giáo Tây Ban Nha tiếp tục có số thừa sai thuộc hàng đầu trên thế giới với hơn 15 ngàn người, trong đó có 109 GM gốc Tây Ban Nha tại hơn 30 nước, 2500 linh mục dòng, 9 ngàn nữ tu và hơn 2 ngàn tu huynh, 1.500 thừa sai giáo dân.

Giáo hội Công giáo tại Tây Ban Nha cũng đảm trách rất nhiều 77 nhà thương, 54 bệnh xá, 1 viện phong cùi, hơn 800 nhà dưỡng lão, gần 4.500 trung tâm bác ái, trợ giúp hơn 2 triệu 764 ngàn người. Trong năm 2009, số thành viên và ân nhân của tổ chức Caritas Tây Ban Nha tăng 12,69% so với năm trước đó.

Trào lưu tục hóa

Nếu chỉ nhìn các con số thống kê, người ta không thấy được những thách đố lớn mà Giáo hội tại Tây Ban Nha phải đương đầu.

Thực vậy, trong những thập niên gần đây, trào lưu tục hóa lan tràn tại Tây Ban Nha, kể cả trào lưu bài tôn giáo. Đảng xã hội do thủ tướng José Zapatero lãnh đạo, nắm chính quyền tại Tây Ban Nha, trong những năm qua đã thông qua những đạo luật đi ngược luân lý Công giáo, bất chấp sự chống đối mạnh mẽ của hàng giáo phẩm và các tín hữu Công giáo, như luật nới rộng luật cho phá thai, ly dị dễ dàng, giúp kết liễu sinh mạng bệnh nhân nan y và thụ thai trong ống nghiệm, công nhận các cặp đồng phái là hôn phối.

Số ơn gọi LM và tu sĩ tại Tây Ban Nha giảm sút trầm trọng và một cuộc thăm dò mới đây nơi giới trẻ nước này cho thấy chỉ có 10% cho biết mình là tín hữu Công giáo thực hành đạo, và 50% không hành đạo.

Hồi tháng 4 năm nay (2011), khi tiếp kiến tân đại sứ Tây Ban Nha cạnh Tòa Thánh, ĐTC Biển Đức 16 đã bày tỏ quan tâm vì trong một số lãnh vực của xã hội Tây Ban Nha, tôn giáo bị coi như vô ý nghĩa về phương diện xã hội, và thậm chí bị coi là điều gây xáo trộn, với kết quả là đức tin bị gạt ra ngoài lề, qua những hành động mạ lỵ, chế nhạo, dửng dưng và cả những hành động xúc phạm các đền đài và đồ đạo.

Để thẩm định khách quan về sự ”sa sút” của Giáo hội Công giáo tại Tây Ban Nha, cũng cần để ý đến những dữ kiện lịch sử, đặc biệt là cuộc nội chiến tại nước này, bùng nổ cách đây đúng 75 năm. Cuộc nội chiến này ngày nay ít được người trẻ biết tới nhưng nó có ảnh hưởng rất sâu đậm trên Giáo hội tại Tây Ban Nha.

Nội chiến và ảnh hưởng kéo dài

Trong 3 năm trời, từ 1936 đến 1939, phe quốc gia do trung tướng Francisco Franco lãnh đạo, đã chiến đấu với chính phủ cộng hòa tả phái tại đây khiến cho gần nửa triệu người Tây Ban Nha bị giết vì những khác biệt ý thức hệ ngày càng phân rẽ đất nước.

Ông José Sanchez, một chuyên gia về nội chiến tại Tây Ban Nha và là giáo sư hồi hưu tại Đại học St. Louis ở Hoa Kỳ nói: “Trong cuộc nội chiến đó, mỗi người đều phải đứng về một phe, dù họ có biết rõ về những nguyên nhân của chiến tranh hay không. Hàng giáo phẩm phải đương đầu với cuộc khủng hoảng gay go nhất trong lịch sử Tây Ban Nha và phần lớn đã ủng hộ chính nghĩa của phe quốc gia, nguyên nhân chính vì làn sóng bài giáo sĩ rất mạnh mẽ xảy ra khi chiến tranh mới bùng nổ”.

Sau khi đệ nhị cộng hòa tả phái được thành lập hồi năm 1931, nhà cầm quyền Tây Ban Nha ban hành những đạo luật kỳ thị chống các tín hữu Công giáo, ví dụ luật quốc hữu hóa các tài sản của Giáo hội, thiết lập hệ thống cưỡng bách giáo dục công cộng, cấm các tu sĩ nam nữ không được dạy học, kể từ năm 1933 trở đi, cấm trưng bày các biểu tượng Công giáo tại các nơi công cộng, các tu viện bị đốt phá tại thủ đô Madrid, tại Malaga, và nhiều nơi khác hồi đầu thập niên 1930, sau khi dòng Tên bị nhà nước giải tán và thỉnh thoảng xảy ra những vụ sát hại các tu sĩ.

Trong 3 năm nội chiến, hàng ngàn cơ sở Công giáo, gồm nhà thờ, đan viện, tu viện và trường học, bị đốt phá. Gần 7 ngàn người gồm các GM, LM và nữ tu bị sát hại cùng với hàng ngàn giáo dân khác, chỉ vì họ là Công giáo. Trong thời kỳ đó, ai mang đồ đạo như đeo ảnh đạo ở cổ, mang thánh giá hoặc xâu chuỗi mân côi, đều có thể bị giết dễ dàng.

Dưới thời Đức Gioan Phaolô 2, và cả trong triều đại của Đức Đương kim Giáo Hoàng, đã có gần 1 ngàn vị tử đạo trong thời nội chiến Tây Ban Nha, được phong chân phước.

Đức cha Tutilio J. Del Riego, GM phụ tá giáo phận San Bernadino, bang California, Hoa Kỳ sinh năm 1940 một tỉnh nhỏ ở miền Bắc Tây Ban Nha, tức là 1 năm sau khi nội chiến chấm dứt. Trong cuộc phỏng vấn dành cho hãng tin Công giáo Hoa Kỳ, truyền đi hôm 28-7 vừa qua, ngài nói về những thách đố gia tăng trong thời hậu chiến tại Tây Ban Nha và cho biết: “Cả sau chiến tranh, người ta vẫn biết rõ ai thuộc phe nào. Tôi có 2 người bác ruột đã tham chiến trong thời nội chiến, cả hai đều theo phe quốc gia, vì đó là phe ở nơi họ sinh sống. Một người bác tôi tử trận và cha tôi lấy tên bác ấy đặt cho tôi”.

Theo Đức cha Del Riego, Tây Ban Nha đã mất một thời gian dài để chữa lành và tái thống nhất đất nước bị chia rẽ vì các ý thức hệ trái ngược nhau. Tuy nhiên, một trào lưu tục hóa mạnh mẽ và bài giáo sĩ vẫn lan tràn tại nước này. Theo một phúc trình mới đây của Trung tâm nghiên cứu Tông đồ ứng dụng, thì hiện nay chỉ có 19% tín hữu Công giáo Tây Ban Nha, tham dự thánh lễ hằng tuần. Con số này đặc biệt giảm sút trong khoảng 15, 20 năm qua. Đức cha Del Riego nói: “Tôi đã chứng kiến tiến trình đó và cảm thấy đau lòng. Tôi nhận thấy điều đó mỗi khi tôi về thăm gia đình ở Tây Ban Nha, thật là một thế giới khác biệt”.

ĐTC Biển Đức 16 đã bình luận về cuộc khủng hoảng trào lưu tục hóa ở Tây Ban Nha trong cuộc viếng thăm nước này hồi tháng 11 năm ngoái (2010) tại Đền thánh Santiago de Compostela và Barcelona. Thực vậy, trong cuộc họp báo trên máy bay, ngài nói: “Một đàng Tây Ban Nha vẫn luôn là một quốc gia có căn cội đức tin, nhưng đàng khác chính tại nước này mà trào lưu duy đời nảy sinh, một thứ trào lưu bài giáo sĩ, trào lưu tục hóa mạnh mẽ và có tính chất hung hăng, như chúng ta đã thấy trong thập niên 1930, và cuộc tranh luận, cuộc xung đột sôi nổi giữa tín ngưỡng và trào lưu tân tiến, đều xảy ra ngày nay tại Tây Ban Nha”.

Tiếp tục hy vọng

Tuy có những thách đố như thế, Đức cha Del Riego cho biết ngài vẫn hy vọng nơi Giáo hội tại Tây Ban Nha: “Dù biết rằng chúng ta cần phải làm hết sức, nhưng tôi không lo lắng, sợ hãi. Xét cho cùng, vị trách nhiệm duy nhất chính là Thiên Chúa, là Chúa Tể của lịch sử”.

Một dấu chỉ hy vọng có thể thấy tại một dòng nữ tu viện Tây Ban Nha, đó là dòng Iesu Communio, một dòng nữ đã được chính thức liên kết với các nữ tu thánh Clara khó nghèo ở Lerma, cách thủ đô Madrid 2 giờ xe. Dòng này có ơn gọi gia tăng liên tục từ thập niên 1980 đến nay. Phần lớn các nữ tu gia nhập dòng này ở lứa tuổi 20, 30 có bằng cấp đại học, một số là bác sĩ, luật sư, kỹ sư, v.v. Một số lớn các chị cho biết đã cảm thấy ơn gọi đi tu nhờ Ngày Quốc tế Giới trẻ. 75 năm sau cuộc nội chiến bùng nổ tại Tây Ban Nha, Ngày Quốc tế Giới trẻ sắp được khai mạc trên các đường phố tại Madrid nơi mà ít nhất có 4 ngàn giáo sĩ bị sát hại trong thời nội chiến, chắc hẳn đó là một dấu chỉ hy vọng cho Giáo hội tại Tây Ban Nha.

Ban tổ chức Ngày Quốc tế Giới trẻ hiện nay cũng hy vọng với hàng ngũ đông đảo người trẻ Công giáo tràn ngập các đường phố Madrid không những kích thích niềm tin của người khác, nhưng còn hun nóng đức tin nguội lạnh của nhiều người Công giáo Tây Ban Nha nữa.

ông Yago de la Cierva, Giám đốc điều hành ban tổ chức Ngày Quốc tế Giới trẻ Madrid nói: “Tôi nghĩ ảnh hưởng của ngày này sẽ rất lớn, ít nhất tôi hy vọng như vậy. Tây Ban Nha đang đau khổ vì tiến trình tục hóa rất sâu đậm và mau lẹ. Nhiều người trẻ Tây Ban Nha không hề được huấn luyện về tôn giáo và chúng tôi cần đảo lộn tình trạng này. Ngoài ra, tại Tây Ban Nha báo chí cũng rất hung hăng và bài Công giáo. Chúng tôi hy vọng Ngày Quốc tế Giới trẻ sẽ hữu hiệu trong việc trình bày Chúa Giêsu Kitô và Giáo hội một cách chính xác hơn, dưới một ánh sáng chứng tỏ niềm vui của chúng tôi. Chúng tôi không phải là những người điên rồ hay buồn sầu, hoặc bị bóp méo và chúng tôi muốn dân chúng đến và xem”.

Cả Đức cha Del Riego cũng sẽ đến Tây Ban Nha với hơn 250 bạn trẻ và gia đình họ từ giáo phận San Bernardino. Đức cha xác tín rằng ĐGH cũng như các GM Tây Ban Nha hy vọng Đại hội Giới trẻ này sẽ giúp khơi dậy đức tin nơi nhiều người trẻ Tây Ban Nha và đây là cơ hội rất tốt (CNS 28-7-2011)