Vatican công bố chủ đề cho Ngày Thế Giới Truyền Thông Xã Hội lần thứ 60

Tác giả: Christopher Wells và Isabella de Carvalho
Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Vatican News

TGPSG/Vatican News -- “Gìn giữ tiếng nói và khuôn mặt con người” là chủ đề của Ngày Thế Giới Truyền Thông Xã Hội lần thứ 60, sẽ được cử hành vào ngày 17-5-2026, Chúa Nhật trước lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã chọn “Gìn giữ tiếng nói và khuôn mặt con người” làm chủ đề cho Ngày Thế Giới Truyền Thông Xã Hội lần thứ 60, sẽ được cử hành vào ngày 17- 5-2026.

Trong thông cáo công bố chủ đề, Bộ Truyền Thông - cơ quan phụ trách Ngày Thế Giới này - cho biết:

“Trong hệ sinh thái truyền thông ngày nay, công nghệ ảnh hưởng đến sự tương tác nhiều hơn bao giờ hết - từ các thuật toán quản lý nguồn cung cấp tin tức, đến trí tuệ nhân tạo biên soạn trọn vẹn các văn bản và các cuộc trò chuyện.”

Khi thừa nhận những tiến bộ công nghệ đang mang lại “những khả năng vốn không thể tưởng tượng được chỉ vài năm trước đây,” Bộ Truyền Thông cũng cảnh báo rằng: những công cụ này “không thể thay thế khả năng độc đáo của con người về sự cảm thông, đạo đức và trách nhiệm luân lý.”

Bộ Truyền Thông cho biết, truyền thông công cộng “đòi hỏi sự phán đoán của con người, chứ không chỉ là các mô hình dữ liệu.” Do đó, “điều thách đố đó là phải bảo đảm rằng chính con người mới là tác nhân dẫn dắt. Tương lai của truyền thông phải là nơi các máy móc đóng vai trò công cụ kết nối và hỗ trợ đời sống con người, chứ không làm phai mờ tiếng nói con người.”

Quan ngại về những rủi ro liên quan đến AI

Thông cáo này cảnh báo về những rủi ro thực sự gắn liền với công nghệ hiện đại:

“AI có thể tạo ra những thông tin hấp dẫn nhưng sai lệch, mang tính thao túng và gây hại; lặp lại những thiên kiến và định kiến từ dữ liệu huấn luyện của nó; và khuếch đại thông tin sai lệch bằng cách mô phỏng tiếng nói và khuôn mặt con người. Nó cũng có thể xâm phạm sự riêng tư và đời sống cá nhân của con người mà không được sự đồng ý của họ.”

Bộ Truyền Thông cảnh báo rằng:

“Quá phụ thuộc vào AI sẽ làm suy yếu tư duy phản biện và kỹ năng sáng tạo, trong khi việc kiểm soát độc quyền các hệ thống này làm dấy lên lo ngại về sự tập trung quyền lực và bất bình đẳng.”

Những lo ngại đó nhấn mạnh tính cấp thiết của việc đưa “Giáo dục Truyền thông” hay thậm chí là “Giáo dục Truyền thông và Trí tuệ Nhân tạo (MAIL)” vào hệ thống giáo dục chính quy, bản tuyên bố cho biết.

Bộ Truyền Thông kết luận:

“Với tư cách là người Công giáo, chúng ta có thể và nên đóng góp phần mình, để mọi người – đặc biệt là giới trẻ – có được khả năng tư duy phản biện và lớn lên trong tự do của tinh thần.”

Một vị Giáo hoàng quan tâm đến những vấn đề này

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng đối với Giáo Hội trong việc đối diện với những thách đố do trí tuệ nhân tạo và sự phát triển của các công nghệ mới đặt ra.

Trong cuộc gặp gỡ với các hồng y chỉ vài ngày sau khi được bầu chọn vào ngày 8-5-2025, Đức Giáo Hoàng giải thích rằng: ngài chọn tông hiệu Giáo Hoàng lấy cảm hứng từ Đức Lêô XIII, vị Giáo Hoàng - “trong Thông điệp lịch sử Rerum Novarum - đã bàn về vấn đề xã hội trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lớn đầu tiên.”

Ngài nói tiếp:

“Trong thời đại chúng ta, Giáo Hội trao ban cho mọi người kho tàng huấn quyền xã hội của mình như một câu trả lời trước một cuộc cách mạng công nghiệp khác và trước những phát triển trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, vốn đang đặt ra những thách đố mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động.”

Sau đó - trong sứ điệp gửi đến những người tham dự Hội nghị Thường niên lần thứ hai về Trí tuệ Nhân tạo, Đạo đức và Quản trị Kinh doanh - Đức Giáo Hoàng Lêô nhấn mạnh rằng “những lợi ích hay rủi ro của AI phải được đánh giá chính xác dựa trên tiêu chuẩn đạo đức cao cả này” là: “bảo vệ phẩm giá bất khả xâm phạm của mỗi con người và tôn trọng sự phong phú cũng như sự đa dạng văn hóa, tinh thần của các dân tộc trên thế giới.”