Tìm hiểu từ: Chất vấn

Chất vấn, tuân vấn

1.Trên trang Giáo Dục Công Giáo, cha Giuse Nguyễn Ngọc Bích, DCCT, khi giải đáp thắc mắc về người tân tòng được hưởng đặc ân Thánh Phaolô có kèm theo điều kiện “Chất vấn người không chịu phép rửa tội”. Có người hỏi tôi: Thuật từ chất vấn có nghĩa là tra hỏi, có ý hỏi tội, hàm ý khinh bỉ, chê bai, chỉ trích. Trong khi việc hỏi người không chịu phép rửa tội ở đây chẳng qua là hỏi ý kiến thôi. Đã là hỏi ý kiến, làm sao có thể gọi là chất vấn người ta được? Gọi như thế không những không đúng nghĩa, mà còn tỏ ra không tôn trọng người khác. Nếu có thể xin đề nghị dùng thuật từ tuân vấn. Thuật từ này không có nhiều nghĩa, cũng rất đơn giản, đơn thuần chỉ là hỏi cho biết.

_______________________________________________________

Ghi chú:

[1] http://www.babylon.com/define/112/Latin-Dictionary.html.
[2] http://www.websters-dictionary-online.com.
[3] Lê Văn Đức, Lê Ngọc Trụ, TỰ ĐIỂN VIỆT NAM, nxb. Khai Trí, Sài Gòn, 1970.
[4] Bộ Giáo Dục Đào Tạo, Nguyễn Như Ý (chủ biên), ĐẠI TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT, nxb. Văn Hóa Thông Tin, Hà Nội, 1999.
[5] Nguyễn Lân, TỪ ĐIỂN TỪ VÀ NGỮ VIỆT NAM, nxb. TP.HCM, TP.HCM, 2000.
[6] Giáo Luật 1917: “Hae interpellationes fieri semper debent, nisi Sedes Apostolica aliud declaraverit: Việc chất vấn này luôn luôn phải được thực hiện, trừ khi Toà Thánh quyết định cách khác” (Điều 1121§2).
[7] Việc xác định qua một thủ tục ít là đơn giản và ngoài toà án hay ngoại tố tụng, theo Cha Bùi Đức Tiến: “chỉ là một cách hỏi thông thường, xem ý đương sự thế nào, không với tính cách điều tra theo thể thức qui định” (Lm. Jos. Bùi Đức Tiến, CẨM NANG GIÁO LUẬT THỰC DỤNG, Rex Printing Co., Inc., Quezon, Phiippines, 1991, tr. 268).
[8] Cần phân biệt chất vấn với hỏi đáp (question time). Hình thức hỏi đáp đóng vai trò rất lớn ở Anh và Úc, các nghị sỹ hỏi chính phủ về mọi vấn đề trong một phiên họp. Mục đích là để kiểm tra xem vị bộ trưởng có nắm chắc công việc không, hoặc để cảnh báo về những vấn đề đang phát sinh trong cuộc sống. Khác với chất vấn, hình thức hỏi đáp chỉ yêu cầu cung cấp thông tin về một sự việc cụ thể nào đó và không được bao hàm sự buộc tội và không đi đến một cuộc biểu quyết thoả mãn hay không thoả mãn về trả lời của chính phủ. Nếu đối chiếu với thực tiễn của Việt Nam, chất vấn mà quốc hội ta vẫn tiến hành bao hàm cả hai nghĩa nói trên, tức là chất vấn và hỏi đáp.
[9] Lê Văn Đức, Lê Ngọc Trụ, Sđd.
[10] Nguyễn Như Ý (chủ biên), Sđd.
[11] Nguyễn Lân, Sđd.
[12] ĐẠI TỪ ĐIỂN HÁN VIỆT (http://rongmotamhon.net ).
[13] James A. Coriden và ntg., THE CODE OF CANON LAW - A TEXT AND COMMENTARY, Paulist Press, New York, 1985, tr.815.
[14] John P. Beal và ntg., NEW COMMENTARY ON THE CODE OF CANON LAW, Paulist Press, New Jersey, 2002, tr.1366.