Thứ Bảy tuần 29 Thường niên năm I - Thay đổi cái nhìn (Lc 13,1-9)

“Nếu các ông không chịu sám hối,
thì các ông cũng sẽ chết hết y như vậy”.
(Lc 13, 5)

BÀI ĐỌC I (năm I): Rm 8, 1-11

“Thánh Thần của Ðấng đã làm cho Ðức Giêsu Kitô từ cõi chết sống lại ở trong anh em”.

Trích thư Thánh Phaolô Tông đồ gửi tín hữu Rôma.

Anh em thân mến, giờ đây không còn gì là án phạt dành cho những ai ở trong Ðức Giêsu Kitô: vì những kẻ ấy không còn sống theo xác thịt. Bởi chưng lề luật của Thánh Thần ban sự sống trong Ðức Giêsu Kitô, đã giải thoát tôi khỏi lề luật sự tội và sự chết. Ðiều mà lề luật không thể làm được, vì bị xác thịt làm cho ra yếu đi, thì Thiên Chúa sai Con của Người đến trong xác thịt giống như xác thịt tội lỗi, và để phản đối sự tội, Người đã luận phạt tội lỗi, và phản đối sự tội, Người đã luận phạt tội lỗi trong xác thịt, khiến cho ơn công chính của lề luật thành tựu đầy đủ trong chúng ta, là những người không còn sống theo xác thịt, nhưng theo tinh thần. Vì những ai sống theo xác thịt, thì tưởng ước những sự thuộc về xác thịt: còn những ai sống theo tinh thần, thì tưởng ước những sự thuộc về tinh thần. Mà tưởng ước của xác thịt là sự chết, còn tưởng ước của tâm thần là sự sống và bình an. Vì chưng sự khôn ngoan của xác thịt là thù nghịch với Thiên Chúa: bởi nó không tùng phục lề luật của Thiên Chúa: vả lại nó cũng không thể tùng phục được. Những kẻ sống theo xác thịt, thì không thể đẹp lòng Chúa. Còn anh em, anh em không sống theo xác thịt, nhưng sống theo tinh thần, nếu thật sự Thánh Thần Chúa ở trong anh em. Nếu ai không có Thánh Thần của Ðức Kitô, thì kẻ ấy không thuộc về Người. Nhưng nếu Ðức Kitô ở trong anh em, cho dù thân xác đã chết vì tội, nhưng tinh thần vẫn sống vì đức công chính. Và nếu Thánh Thần của Ðấng đã làm cho Ðức Giêsu Kitô từ cõi chết sống lại ở trong anh em, thì Ðấng đã làm cho Ðức Giêsu Kitô từ cõi chết sống lại cũng cho xác phàm hay chết của anh em được sống, nhờ Thánh Thần Người ngự trong anh em.

Ðó là lời Chúa.

ĐÁP CA: Tv 23, 1-2. 3-4ab. 5-6

Ðáp: Lạy Chúa, đó là dòng dõi người tìm kiếm long nhan Chúa (c. 6).

Xướng: Chúa là chủ trái đất và mọi vật làm sung mãn nó, chủ địa cầu và muôn loài cư trú ở trong. Vì chính Người xây dựng nó trên biển cả, và Người giữ vững nó trên chỗ nước nguồn. 

Xướng: Ai khá trèo lên cao sơn của Chúa, ai được đứng trong nơi thánh của Người? Người tay vô tội và lòng thanh khiết, người không để lòng xu hướng bả phù hoa. 

Xướng: Người đó sẽ được Chúa chúc phúc cho, và được Thiên Chúa là Ðấng cứu độ ban ân thưởng. Ðó là dòng dõi người tìm kiếm Chúa, người tìm long nhan Thiên Chúa nhà Giacóp. 

Tin mừng: Lc 13, 1-9

¹ Cùng lúc ấy, có mấy người đến kể lại cho Đức Giêsu nghe chuyện những người Galilê bị tổng trấn Philatô giết, khiến máu đổ ra hoà lẫn với máu tế vật họ đang dâng.

² Đức Giêsu đáp lại rằng: “Các ông tưởng mấy người Galilê này phải chịu số phận đó vì họ tội lỗi hơn mọi người Galilê khác sao? ³ Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu; nhưng nếu các ông không sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết như vậy. ⁴ Cũng như mười tám người kia bị tháp Silôác đổ xuống đè chết, các ông tưởng họ là những người mắc tội nặng hơn tất cả mọi người ở thành Giêrusalem sao? ⁵ Tôi nói cho các ông biết: không phải thế đâu; nhưng nếu các ông không chịu sám hối, thì các ông cũng sẽ chết hết y như vậy.”

⁶ Rồi Đức Giêsu kể dụ ngôn này: “Người kia có một cây vả trồng trong vườn nho mình. Bác ta ra cây tìm trái mà không thấy, ⁷ nên bảo người làm vườn: “Anh coi, đã ba năm nay tôi ra cây vả này tìm trái, mà không thấy. Vậy anh chặt nó đi, để làm gì cho hại đất? ⁸ Nhưng người làm vườn đáp: “Thưa ông, xin cứ để nó lại năm nay nữa. Tôi sẽ vun xới chung quanh, và bón phân cho nó. ⁹ May ra sang năm nó có trái, nếu không thì ông sẽ chặt nó đi.”

1. Suy niệm (TGM Giuse Nguyễn Năng)

Sứ điệp: Thử thách, đổ vỡ và cả những sa ngã…, tất cả như là những dấu chỉ mời gọi chúng ta ý thức đến thân phận mỏng manh yếu đuối của con người. Vì thế, mỗi người luôn phải biết sám hối để canh tân cuộc sống của mình.

Cầu nguyện: Lạy Chúa, dù chỉ là một phút hồi tâm và đặt mình trước mặt Chúa, con đã có thể cảm nghiệm được những cay đắng, thất bại, tội lỗi của con trong cuộc đời. Không chỉ là một lần mà biết bao lần con đã ăn năn, quyết tâm chừa bỏ những sai lỗi, để rồi với thời gian, con lại bất lực trước những cám dỗ của tiền tài, danh vọng, lạc thú. Con bị cuốn hút vào đó mà sức con vô phương cưỡng lại.

Lạy Chúa, dù vậy, Chúa vẫn ban ơn cho con lớn lên, Chúa vẫn dẫn con đi thêm một đoạn đường mới. Con nhận ra rằng những biến cố đời con là những lời mời gọi âm thầm của Chúa, để thức tỉnh con và dẫn đưa con đến với Chúa là Đấng đầy lòng thương xót.

Lạy Chúa, xin tha thứ cho con về tất cả những vong ân bội nghĩa trước tình yêu của Chúa. Xin Chúa đừng để con bao giờ chán nản thất vọng và đóng kín mình trong tội lỗi, nhưng biết sám hối, biết mở lòng hướng nhìn lên Chúa. Xin cho con biết thường xuyên điều chỉnh cách nghĩ và lối sống, để con biết loại ra khỏi cuộc đời những kiểu sống vô tâm, vô trách nhiệm trong cuộc sống cộng đoàn gia đình, giáo xứ và xã hội.

Lạy Chúa, ước gì con biết hy sinh sống cho Chúa, ước gì con biết nhận ra Thánh Ý Chúa nơi những gì xảy đến cho con, để cuộc sống con được sinh hoa kết trái, hoa trái cho tình yêu Thiên Chúa. Amen.

Ghi nhớ: “Nếu các ngươi không ăn năn hối cải, thì tất cả các ngươi cũng sẽ bị huỷ diệt như vậy”.

2. Suy niệm (Lm. Carôlô Hồ Bạc Xái)

Cùng một biến cố, nhưng người ta có thể nhìn dưới nhiều góc cạnh khác nhau. Bệnh AIDS (SIDA) chẳng hạn, các nhà Y học coi đó như một thách đố cho việc tìm tòi, một số kỹ nghệ gia coi đó là dịp để tung ra các sản phẩm phòng ngừa, các nhà đạo đức thì coi đó như là chiếc roi của Thiên Chúa trừng phạt nhân loại, còn người có đức tin thực sự lại nhận ra ở đó khởi điểm của tình yêu của Thiên Chúa đối với con người.

Chúa Giêsu đã nhắc đến phản ứng rất thông thường của người Do thái và có lẽ cũng là của nhiều Kitô hữu, đó là qui trách nhiệm cho Thiên Chúa về mọi sự trừng phạt. Khi Philatô ra lệnh xử tử một số người Galilê nổi loạn, thì người Do thái cho rằng những người này đáng bị trừng phạt vì là những kẻ tội lỗi. Khi tháp Silôê đổ xuống làm một số người chết, người ta cũng bảo là họ bị Chúa phạt.

“Chúa phạt”, đó có thể là phản ứng của chúng ta khi đứng trước một tai họa của người khác. Chúng ta vừa gán cho Chúa một hình ảnh không mấy đúng đắn về công bình, vừa vô tình kết án người khác mà quên đi thân phận yếu hèn của mình.

Chúa Giêsu mời gọi chúng ta nhìn vào các biến cố với niềm tin tưởng vào tình yêu Thiên Chúa. Dù con người tội lỗi đến đâu, Thiên Chúa vẫn luôn yêu thương, tha thứ cho họ. Ý thức về tình yêu ấy, con người cũng được mời gọi hoán cải. Càng nhận ra tình yêu Thiên Chúa, càng ý thức về thân phận yếu hèn của mình thì càng phải cảm thông và yêu thương người khác nhiều hơn. Sám hối trước tiên phải là sám hối trong cái nhìn về Thiên Chúa nhân từ, đồng thời thay đổi cái nhìn đối với người khác.

Ước gì hoa trái của yêu thương, phó thác, tha thứ trổ bông trong tâm hồn và tràn ngập trong ánh mắt chúng ta.

3. Suy niệm (Lm. Giuse Đinh Lập Liễm)

Hãy mau mắn hối cải (Lc 13,1-9)

1. Đoạn Tin mừng hôm nay có ý kêu gọi mọi người hãy ăn năn hối cải. Lời giảng và dụ ngôn của Đức Giêsu chứng tỏ Thiên Chúa khoan dung, kiên nhẫn chờ đợi con người sám hối và hoán cải. Trước hai tai nạn đột ngột làm chết nhiều người, họ kết luận ngay rằng: những nạn nhân ấy là “ác giả” cho nên bị “ác báo”. Đức Giêsu khuyên đừng hồ đồ suy đoán về người khác, nhưng mỗi người hãy coi các tai nạn đó là tiếng nhắc nhở hãy xét lại lương tâm của mình để lo sám hối.

Sám hối là điều kiện cần thiết để chúng ta được Thiên Chúa tha thứ. Và cũng qua dụ ngôn cây vả, chúng ta phải biết nhận ra giới hạn của mình và tích cực sửa đổi, để được Thiên Chúa đón nhận và yêu thương.

2. Người Do thái thường quan niệm rằng: mọi tai hoạ là hậu quả của tội lỗi. Những người được kể lại trong bài Tin mừng hôm nay bị chết như thế là do tội lỗi của họ. Nhưng Đức Giêsu không nghĩ như vậy. Ngài giải thích kiểu khác: những tai họa, thảm nạn không phải là hình phạt của Thiên Chúa mà là dấu chỉ cho một lời mời gọi, để kêu gọi mọi người hoán cải. Như vậy, việc những người bị giết chết do bàn tay của Philatô hay bị tháp Siloe đổ xuống đè chết không được coi là cớ để ta xét đoán và kết án người khác, mà phải được coi là dịp để “duyệt xét lại đời sống” của chính mình bằng tâm tình sám hối, để trở về với đường ngay nẻo chính. Chỉ có cách đó con người mới xứng đáng với diễm phúc làm con cái Chúa.
3. “Chúa phạt”, đó có thể là phản ứng của chúng ta khi đứng trước một tai hoạ cho người khác. Chúng ta vừa gán cho Chúa một hình ảnh không mấy đúng đắn về công bình, vừa vô tình kết án người khác mà quên đi thân phận yếu hèn của mình.

Đức Giêsu mời gọi chúng ta nhìn vào các biến cố với niềm tin tưởng vào tình yêu Thiên Chúa. Dù con người tội lỗi đến đâu, Thiên Chúa vẫn luôn yêu thương, tha thứ cho họ. Ý thức về tình yêu ấy, con người cũng được mời gọi hoán cải. Càng nhận ra tình yêu Thiên Chúa, càng ý thức về thân phận yếu hèn của mình và càng phải cảm thông và yêu mến người khác nhiều hơn. Sám hối trước tiên phải là sám hối trong cái nhìn về Thiên Chúa nhân từ, đồng thời thay đổi cái nhìn đối với người khác (Mỗi ngày một tin vui).

4. Nhân hai sự kiện thời sự - những người nổi loạn bị tống trấn Philatô giết và mười tám người bị tháp Siloe đè chết - Đức Giêsu cảnh báo người đương thời phải sám hối. Điều lạ lùng là một đàng, Chúa dạy phải mau mau sám hối; đàng khác, Chúa lại kiên trì chờ đợi con người sám hối qua dụ ngôn “người làm vườn và cây vả”. Hoãn binh chi kế thông thường là thủ thuật của kẻ dưới nhằm có thời giờ đối phó với người trên. Còn Thiên Chúa, luôn luôn là người trên, đồng thời là Đấng “chậm giận và giàu tình thương”, lại chấp nhận “phương án” hoãn binh, không phải như cơ hội cho con người mưu tính, song là để chúng ta nhận ra lòng thương xót của Ngài. Thay vì trừng phạt ta “ở đây và ngay lúc này”, Ngài lại kiên nhẫn đợi chờ. Ngài dành cho chúng ta thời gian sửa đổi, nhận ra lỗi lầm của mình, cũng như cảm nghiệm được ý muốn nhân từ của Ngài. Một khi nhận thức được thâm ý của Chúa, sự hoán cải đổi đời của ta sẽ có giá trị bền vững (5 phút Lời Chúa).
5. Qua hai sự kiện - quan Philatô ra lệnh giết và tháp Siloe đè chết người - dù muốn hay không, chúng ta phải công nhận cái chết là một thực tại mà chúng ta chứng kiến mỗi ngày. Cái chết là một biến cố không ngừng tra vấn con người. Khi nói đến cái chết và kêu gọi sám hối, Đức Giêsu không chỉ kêu gọi con người chuẩn bị để đón cái chết vốn đến một cách bất ngờ, Ngài còn muốn nhắc nhở con người về một điều cơ bản hơn, đó là thân phận mỏng manh bất toàn của con người. Chấp nhận thực tại của cái chết là chấp nhận cái thân phận bất toàn ấy, có nghĩa là chấp nhận sự lệ thuộc hoàn toàn vào Thiên Chúa (R.Veritas).
6. Sự kiên trì trong yêu thương của Thiên Chúa phải làm cho chúng ta nhận ra mình bất toàn, yếu đuối. Vì thế, ngay lúc này, phải lo sám hối để trở nên con cái Chúa thực sự. Khi nhận ra điều đó, chúng ta nên có cái nhìn cứu độ của Đức Giêsu, đến để cứu những gì đã mất. Ngài luôn yêu thương những người tội lỗi cách đặc biệt. Dụ ngôn đồng bạc đánh mất, hay dụ ngôn người Cha nhân hậu, hoặc con chiên thất lạc cho thấy bản chất của Thiên Chúa là tình yêu.
7. Truyện: Hãy kịp thời thống hối

Sau khi đánh tan một cuộc nổi loạn, nhà vua bắt những kẻ phản loạn về. Ông ra lệnh thắp lên một cây nến, rồi nói với họ: “Ai chịu đầu hàng và thề trung thành với ta thì sẽ được tha, bằng không sẽ bị giết. Các ngươi hãy suy nghĩ. Khi cây nến tắt thì cuộc hành quyết sẽ bắt đầu”.

Thiên Chúa cũng đối xử với tội nhân như vậy. Ngài cho họ một thời gian gia hạn. Tuy nhiên có một khác biệt quan trọng: không ai biết cây nến của đời mình còn dài hay ngắn.

4. Suy niệm (Lm. Nguyễn Vinh Sơn SCJ)

Câu chuyện

Khi còn ở Bruxelles - Bỉ, tôi có một cây phong lan để bên cửa sổ, cây chỉ còn một hoa. Mỗi lần ngắm hoa, tôi hơi tiếc cái hoa duy nhất sắp tàn. Một lần ngắm hoa, tôi phát hiện dưới hoa sắp tàn ấy hình như có chồi non mới xuất hiện, tôi liền cắt tỉa những lá dư thừa để nó có sức nuôi phần chồi non mới. Dù chỉ cần tưới lan một tuần một lần là đủ, nhưng hằng ngày tôi đều ngắm nghía chồi non. Tôi thấy rõ ràng từ lúc tôi cắt tỉa cho lan, mỗi ngày chồi non ấy lớn nhanh hơn và xuất hiện thêm hai chồi non mới, có lẽ sẽ ra hoa mới, tôi nghĩ và hy vọng như thế. Tôi cảm thấy rất vui vì lan sắp trổ thêm hoa, tôi hài lòng với công sức của mình khi chăm sóc cắt tỉa, góp phần làm thêm xanh và kết tinh những nụ hoa mới.

Suy niệm

Chúa Giêsu dùng dụ ngôn cây vả để truyền đạt cho chúng ta một sứ điệp: Con người sống ở đời phải ra hoa kết trái bằng đời sống của mình.

Người chủ đến thăm vườn khi thấy cây vả không kết trái: “Kìa, ba năm nay ta đến tìm quả cây vả này mà không thấy có. Anh hãy chặt nó đi, còn để nó choán đất làm gì!” (Lc 13, 7). Lời của chủ vườn xem ra lạnh lùng, không gắn bó với những thành quả công sức mà mình và các cộng sự đã bỏ ra để vun trồng, chăm sóc. Nhưng xét theo chuyên canh, lời ông thật có lý: Để cây vả lại trong tình trạng “điếc” thì chỉ làm hại đất, và tốn sức lao động. Nhưng người thợ đã can thiệp: “Thưa ông, xin để cho nó một năm nay nữa, tôi sẽ đào đất chung quanh và bón phân; may ra nó có quả chăng, bằng không năm tới ông sẽ chặt nó đi!” (Lc 13,8-9). Lòng thương xót kiên nhẫn của Thiên Chúa qua hình ảnh người chủ vườn nho, vẫn chờ đợi để có ngày cây vả ra trái. Còn tình yêu dành cho con người qua Đức Giêsu ẩn dụ dưới người làm vườn luôn cuốc xới, nhổ cỏ và bón phân, làm tất cả để chăm sóc với ước mong con người đều sinh hoa quả tốt, ngay cả nơi mỗi tội nhân. Ngài vẫn luôn chờ đợi sự trở lại của những tâm hồn khiếm khuyết, những tâm hồn sống vô vọng chưa sinh hoa trái. Thiên Chúa, luôn mong mỏi con người sống cho tròn trịa với kiếp người, phải đơm bông kết trái. Kiên nhẫn, hy vọng, chăm bón, nhưng Thiên Chúa luôn cương quyết đòi hỏi phải có hoa trái.

Cây muốn ra trái, trước hết phải được chăm sóc vun trồng, phải nhổ những cụm cỏ dại bên cạnh chiếm đất hay những cây dại leo lên thân cây làm đời tầm gửi ăn bám hút hết nhựa sống của cây. Chính những cây dại đó làm cho cây mất hết sức sống. Cho nên, trước khi tưới nước bón cây, chúng ta phải chú ý nhổ cỏ và những cây dại chung quanh. Chúng tuy nhỏ bé nhưng đầy tai hại cho sự sống của cây, chính chúng làm chậm tiến trình đơm bông kết trái của cây, làm cho cây bị “điếc” không thể kết trái ra bông.

Cây vả dù ở trong tình trạng an toàn: Cây vẫn xanh tươi, không làm hại các cây khác nhưng yếu tố kết thành bản án đó là cây “không sinh trái”. Thế nên, sám hối không chỉ là sửa chữa những lối sống tiêu cực, những lầm lỗi khiếm khuyết nhưng còn là tích cực tô điểm tâm hồn những hoa trái thiêng liêng bằng những hành động đẹp, những việc làm phục vụ yêu thương chia sẻ với anh em, hàng xóm, đồng nghiệp… Như người chủ vườn nho đến thăm vườn đòi hỏi hoa trái từ cây, Thiên Chúa không đến để nhìn một cây vả cuộc đời ta với những trơn tru, không gai góc, nhưng Ngài đến là để tìm hoa quả đó chính là cách sống tích cực trên đời sống mình.

Chúng ta khiêm nhường thú nhận tội lỗi sám hối ăn năn trở về với Chúa để được hưởng nhờ lòng Chúa xót thương. Tâm hồn tràn đầy sự thống hối, nhổ bỏ những cụm cỏ dại của cách sống tiêu cực, của lỗi lầm, lúc đó sẽ mang một con tim quay trở lại từ lỗi lầm và được cứu độ. Con tim trở lại là con tim đã được nhổ bỏ những cụm cỏ dại, được chăm sóc để đời sống tích cực sinh hoa kết trái, người mới, người tràn đầy yêu thương.

Ý lực sống

“Nếu các ngươi không ăn năn hối cải, thì tất cả các ngươi cũng sẽ bị hủy diệt!” (Lc 13,5).