Đức Lêô XIV nói với sinh viên: Đừng để công nghệ điều khiển con người

Tác giả: Kielce Gussie

Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Vatican News

TGPSG/Vatican News -- Đức Giáo hoàng Lêô kêu gọi các sinh viên tham dự Năm Thánh Thế giới Giáo dục hãy góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn qua con đường giáo dục - vốn là “một trong những phương thế tuyệt vời và mạnh mẽ nhất để thay đổi thế giới.”

Tiếp nối chuỗi sự kiện kéo dài suốt tuần trong khuôn khổ Năm Thánh Thế giới Giáo dục, vào thứ Năm, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã gặp gỡ các sinh viên tại Đại thính đường Phaolô VI.

Ngài mở đầu bài huấn từ bằng cách bày tỏ niềm vui và háo hức được gặp gỡ, vì dịp này gợi lại cho ngài quãng thời gian từng dạy toán cho các học sinh trẻ.

Đức Thánh Cha trước hết nhắc đến tấm gương của chân phước người Ý vừa được phong thánh gần đây - Pier Giorgio Frassati - cùng hai châm ngôn sống của ngài: “Sống mà không có đức tin… không phải là sống, mà chỉ là tồn tại,” và “Hướng tới đỉnh cao.”

Sau đó, Đức Giáo hoàng Lêô gửi đến các bạn trẻ lời khích lệ: “Hãy can đảm sống trọn vẹn cuộc đời mình.”

Ngài nhấn mạnh rằng các bạn không nên bằng lòng với những trào lưu nhất thời.

“Thật tuyệt vời biết bao nếu một ngày nào đó, thế hệ của các con được nhớ đến như là ‘thế hệ cộng thêm’ - được ghi khắc vì nguồn năng lượng và nhiệt huyết mà các con đã mang đến cho Giáo hội và thế giới,” Đức Giáo hoàng Lêô nói. (@Vatican Media)

Tuy nhiên, ngài cũng cảnh báo rằng đừng để khát vọng ấy chỉ dừng lại ở ước mơ.

Đức Thánh Cha giải thích rằng con đường để biến ước mơ ấy thành hiện thực chính là qua giáo dục - “một trong những phương thế tuyệt vời và mạnh mẽ nhất để thay đổi thế giới.”

Một mùa giáo dục mới

Đức Thánh Cha nhắc lại rằng vị tiền nhiệm của ngài, Đức Giáo hoàng Phanxicô, đã khởi xướng dự án “Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục” vào năm 2020, nhằm khơi dậy nơi các thế hệ trẻ tinh thần huynh đệ toàn cầu.

Ngài nhắc các sinh viên hiện diện rằng họ không chỉ là những người thụ hưởng nền giáo dục, mà còn là “nhân vật chính” của nó.

Vì thế, Đức Giáo hoàng mời gọi họ cùng nhau khởi đầu “một mùa giáo dục mới”, nơi mọi người trở nên chứng nhân của sự thật và bình an.

Tuy nhiên, họ không thể làm điều đó một mình. Ngài khuyến khích họ mời gọi bạn bè cùng tham gia vào hành trình tìm kiếm sự thật và xây dựng hòa bình.

Để giúp các sinh viên thực hiện sứ mạng ấy, Đức Giáo hoàng Lêô nhắc đến tư tưởng của Thánh John Henry Newman, người từng nói: “Kiến thức lớn lên khi được sẻ chia, và chính qua sự đối thoại của các tâm trí mà ngọn lửa sự thật được nhen nhóm.”

Đức Thánh Cha giải thích rằng, giống như những vì sao, hòa bình đích thực được hình thành khi nhiều người cùng nhau quy tụ và dệt nên một bức tranh chung.

Ngài tiếp tục: “Khi cùng nhau cộng tác, chúng ta có thể tạo nên những chòm sao giáo dục - soi sáng con đường tiến bước phía trước.”

Hãy ngước nhìn lên các vì sao

Suy niệm về các vì sao, Đức Giáo hoàng nhắc rằng trong suốt lịch sử, con người đã luôn dùng chúng như kim chỉ nam - từ các thủy thủ, người Polynesia, đến những nông dân vùng Andes, và cả các đạo sĩ trong câu chuyện Giáng Sinh.

Giống như cha ông chúng ta, ngài nói, chúng ta cũng có những ngôi sao soi đường: đó là cha mẹ, thầy cô, linh mục và bạn bè.

Họ giúp chúng ta giữ vững hướng đi giữa những thử thách của cuộc sống.

Đồng thời, mỗi người chúng ta cũng được mời gọi trở nên “những chứng nhân tỏa sáng” cho những người chung quanh.

Khi đơn lẻ, ta chỉ là một vì sao; nhưng khi cùng nhau, ta trở thành cả một chòm sao.

Giáo dục là con đường quy tụ con người lại với nhau.

Nó mời gọi ta ngước nhìn lên trời cao, hướng đến những điều cao cả hơn.

Giáo dục là khí cụ giúp ta vượt lên trên những giới hạn của mình và nhận ra những điều mà nếu không, ta sẽ chẳng thể thấy.

Thay vì cúi đầu nhìn vào điện thoại, Đức Thánh Cha mời gọi các sinh viên hãy “ngước nhìn lên bầu trời, hướng tới những đỉnh cao.”

Con người được dựng nên cho những điều cao cả hơn nhiều

Trở lại với dự án “Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục”, Đức Giáo hoàng Lêô nhắc rằng chính các bạn trẻ đã đề xuất thách đố đầu tiên trong dự án này: “Xin hãy giúp chúng con được giáo dục đời sống nội tâm.”

Ngài chia sẻ rằng, dù có hiểu biết sâu rộng đến đâu, điều ấy vẫn chưa đủ nếu chúng ta không biết mình là ai và ý nghĩa của cuộc đời là gì.

Ngài giải thích: “Không có thinh lặng, không có lắng nghe, không có cầu nguyện - thì ngay cả ánh sáng của các vì sao cũng sẽ tắt lịm.”

Nhiều người có thể đã từng trải qua cảm giác trống rỗng hoặc bất an dưới nhiều hình thức khác nhau - như bạo lực, bắt nạt hay áp bức.

Nhưng ẩn sau những điều ấy, Đức Giáo hoàng nhấn mạnh, là “một khoảng trống do xã hội tạo ra - xã hội đã quên mất cách nuôi dưỡng chiều kích thiêng liêng nơi con người, chỉ chú tâm đến khía cạnh kỹ thuật, xã hội hay luân lý của cuộc sống.”

Tác phẩm tự thuật Tự thú của Thánh Âu-tinh có thể giúp chúng ta học cách giáo dục chính mình về đời sống nội tâm.

Chúng ta cần lắng nghe sự bất an nơi mình, đừng trốn tránh nó, cũng đừng tìm cách lấp đầy khoảng trống ấy bằng những điều phù du.

Đức Giáo hoàng Lêô nhấn mạnh rằng chúng ta không được phép bằng lòng với hiện tại, vì con người được dựng nên cho những điều cao cả hơn nhiều.

Giáo dục trong thế giới kỹ thuật số

Thách đố giáo dục thứ hai là một dấn thân hằng ngày, trong đó chính các bạn trẻ lại trở thành những người thầy: đó là giáo dục kỹ thuật số.

Ở điểm này, Đức Thánh Cha kêu gọi mọi người hãy thận trọng.

Chúng ta đang sống trong một thế giới kỹ thuật số, nhưng đừng để công nghệ viết nên câu chuyện đời mình hay điều khiển chúng ta.

Trước khi bước vào Đại thính đường Phaolô VI, Đức Giáo hoàng cũng đã dành thời gian chào thăm những người đang tụ họp bên ngoài. (@Vatican Media)

Đề cập đến một thách đố khác của thế giới hiện đại, Đức Giáo hoàng Lêô nói về trí tuệ nhân tạo, nhấn mạnh rằng tuy nó “thông minh”, nhưng chúng ta vẫn phải biết sử dụng nó theo cách nhân bản.

Ngài nói: “Chúng ta cần học cách nhân bản hóa thế giới kỹ thuật số, biến nó thành không gian của tình huynh đệ và sáng tạo - chứ không phải nơi con người tự giam mình, nghiện ngập hay trốn tránh thực tại.”

Tại đây, Đức Thánh Cha nhắc đến cuộc đời Thánh Carlo Acutis như một mẫu gương thánh thiện trong thời đại công nghệ.

Hòa bình và giáo dục

Thách đố thứ ba trong dự án của Đức Giáo hoàng Phanxicô là giáo dục cho hòa bình - “thách đố nằm ở trung tâm của Hiệp ước Toàn cầu về Giáo dục mới.”

Chúng ta có khả năng thay đổi tương lai đang bị đe dọa bởi chiến tranh, hận thù và chia rẽ.

Giải pháp là gì? Đó là “một nền giáo dục cho hòa bình - hiền hòa và có sức giải giới.”

Nhưng, Đức Giáo hoàng giải thích, điều đó không chỉ là làm cho vũ khí im tiếng. “Chúng ta cần giải giới cả con tim, từ bỏ mọi hình thức bạo lực và thô tục.”

Một nền giáo dục hiền hòa và biết giải giới giúp kiến tạo sự bình đẳng và phát triển cho mọi người, đồng thời tôn trọng phẩm giá của mỗi con người và tránh gây chia rẽ giữa họ.

Đức Giáo hoàng Lêô mời gọi tất cả những người hiện diện hãy trước hết trở nên người kiến tạo hòa bình trong đời sống hằng ngày.

Ngài khuyên họ đừng tìm kiếm những ngôi sao băng, nhưng hãy “ngước nhìn cao hơn nữa, hướng về Đức Giêsu Kitô - ‘Mặt Trời Công Chính’ - Đấng sẽ luôn dẫn dắt các con trên mọi nẻo đường của cuộc sống.”