Bài hát “Hang Belem” & Nhạc sư Hải Linh

WGPSG -- Cứ mỗi khi tiết trời bắt đầu se lạnh, báo hiệu mùa Giáng sinh tới, thì từ thành thị đến thôn quê, từ đồng bằng đến vùng núi đồi miền sơn cước, lòng người như nở rộ một niềm vui với những bản thánh ca Giáng sinh quen thuộc. Thật vậy, dù lương hay giáo, những câu ca Giáng sinh như Đêm Thánh Vô cùng, Cao Cung Lên và nhất là bản Hang Belem: “Đêm Đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời…” đã thấm đậm trong lòng mọi người.

Hầu như ai cũng biết: Đêm Đông lạnh lẽo Chúa sinh ra đời do Nhạc sĩ Hải Linh sáng tác vào mùa Giáng sinh năm 1945. Hải Linh cho biết đại ý như sau: Tháng 11 năm 1945, Hải Linh đang dạy Nhạc tại Trường Thầy Giảng ở Nam Định, một hôm đi ngang qua toà soạn báo Đường Sống (Nam Định), ông Minh Châu Đỗ Viết Phúc - chủ nhiệm - thấy Hải Linh hay sáng tác những bài về Đức Mẹ, Thánh Giuse… nên đố Hải Linh sáng tác một ca khúc Giáng sinh để ông đăng trên báo Đường Sống, số đặc biệt Giáng sinh. Hải Linh nhận lời và chỉ mấy ngày sau, đã cầm nhạc bản HANG BELEM tới toà soạn báo Đường Sống, tập cho anh em trong Toà soạn hát thử. Mọi người thích quá, ông Minh Châu cho người cầm bản nhạc lên Hà Nội, nhờ Họa sĩ Mạnh Quỳnh khắc vào bản gỗ và phổ biến trên báo Đường Sống. Hải Linh gởi lên Hà Nội mấy bản.

Theo như nhạc sư Hải Linh kể cho tôi (Nhị Long) thì chính Hải Linh cầm một số bản Hang Belem về Phát Diệm, biếu tặng cha Phạm Ngọc Chi, Giám đốc Đại Chủng viện Thượng Kiệm, Phát Diệm (sau này là Giám mục Bùi Chu, Qui Nhơn, Đà Nẵng). Hải Linh gặp cụ Hội Phan Ngọc Hoan - bác của Hải Linh - đang giữ chức Chánh Hội Ca Vịnh Nhà thờ Chính toà Phát Diệm - biếu cụ bản nhạc mới sáng tác, còn nóng hổi. Cả hai bác cháu cùng tập cho Hội Ca vịnh.

Lễ đêm Giáng sinh 24.12.1945 tại Nhà thờ Chính toà Phát Diệm do Đức cha Lê Hữu Từ chủ tế. Cha Phạm Ngọc Chi điều khiển các thày Đại Chủng viện Phát Diệm hợp xướng bài TÌM HANG ĐÁ do Linh mục Phương Linh mới sáng tác, Linh mục Mai Văn Điệu hoà âm. Hải Linh điều khiển Hội Ca vịnh Nhà thờ Chính toà hợp xướng bài HANG BELEM.

Sau Thánh lễ, cha Phạm Ngọc Chi khen ngợi và khích lệ Hải Linh rất nhiều. Kể từ đó, ngài bắt đầu lưu ý đến tác giả bản nhạc bất hủ này. Và 5 năm sau, khi Tòa Thánh bổ nhiệm cai quản Giáo phận Bùi Chu, ngài đã tuyển chọn Hải Linh qua Roma học hỏi về Âm nhạc.