Đức Thánh Cha: Giáo triều & 15 căn bệnh

VATICAN. Trong buổi tiếp kiến sáng ngày 22-12-2014 dành cho các vị lãnh đạo các cơ quan trung ương Tòa Thánh đến chúc mừng Giáng Sinh, Đức Thánh Cha Phanxicô (ĐTC) đã diễn tả niềm vui đặc biệt của thời gian huyền nhiệm này:

Trong ít ngày nữa, chúng ta sẽ có niềm vui cử hành ngày sinh của Chúa; sự kiện Thiên Chúa làm người để cứu con người; sự tỏ lộ tình yêu Thiên Chúa, Đấng không chỉ ban cho chúng ta một cái gì đó hoặc chỉ gửi cho chúng ta một số tin nhắn hoặc một số sứ giả nào đó, nhưng đã ban chính bản thân Ngài cho chúng ta; mầu nhiệm Thiên Chúa mang lấy thân phận và tội lỗi chúng ta để mặc khải sự sống thần linh của Ngài, hồng ân bao la và ơn tha thứ cho không của Ngài. Đó là cuộc gặp gỡ với Thiên Chúa, Đấng được sinh ra trong sự nghèo khó của hang Bêlem để dạy cho chúng ta sức mạnh của sự khiêm nhường. Thực ra, Giáng Sinh cũng là lễ của ánh sáng mà không phải "Dân được chọn" đã nhận được nhưng là những "người nghèo khó và đơn sơ," những người chờ đợi ơn cứu độ của Chúa…

Cùng với các bạn, tôi muốn dâng cao lên Chúa một lòng biết ơn chân thành và sâu sắc vì năm qua, vì các sự kiện và tất cả những điều tốt đẹp mà Ngài đã hào phóng thực hiện thông qua sự phục vụ của Tòa Thánh, đồng thời khiêm cung xin Ngài tha thứ cho những lỗi lầm đã phạm "trong tư tưởng, lời nói, việc làm và những điều thiếu sót."

Sau đó ĐTC nói về Giáo triều và liệt kê 15 thứ bệnh mà những người phục vụ tại đây có thể mắc phải:

Giáo triều là một cơ thể năng động, không thể sống mà không được nuôi dưỡng và không lo tự chăm sóc bản thân. Trong thực tế, giống như Giáo Hội, Giáo triều không thể sống mà không có một mối quan hệ sống còn, cá nhân, xác thực và mạnh mẽ với Chúa Kitô. Một thành viên của Giáo triều mà không nuôi dưỡng mình hằng ngày với thực phẩm đó sẽ trở thành một công chức: một chồi cây héo khô, chết dần và bị vứt bỏ. Cầu nguyện hằng ngày, siêng năng tham dự các Bí tích, đặc biệt là Bí tích Thánh Thể và Hòa Giải, tiếp xúc hằng ngày với Lời Chúa và linh đạo chuyển thành đức ái sống động: đấy là những chất dinh dưỡng quan trọng đối với mỗi người chúng ta. Ước gì tất cả chúng ta đều hiểu rõ rằng nếu không có Ngài, chúng ta chẳng có thể làm được gì. (x. Ga 15:8)

Từ đó, mối quan hệ sống động với Thiên Chúa cũng nuôi dưỡng và củng cố sự hiệp thông với người khác, nghĩa là, càng nối kết sâu sắc với Chúa, chúng ta càng hiệp nhất với nhau nhiều hơn bởi vì Thần Khí Thiên Chúa thì liên kết, còn thần dữ thì chia rẽ.

Giáo triều được kêu gọi cải tiến, luôn cải tiến và tăng trưởng trong tình hiệp thông, thánh thiện và khôn ngoan để chu toàn sứ mạng. Nhưng giáo triều, cũng như thân thể con người, cũng có thể bị bệnh, hoạt động không tốt, bị yếu liệt. Và ở đây tôi muốn liệt kê vài căn bệnh có thể có, những bệnh của giáo triều. Đó là những bệnh thường xảy ra trong đời sống của giáo triều chúng ta. Đó là những bệnh tật và cám dỗ làm suy yếu việc phục vụ của chúng ta đối với Chúa. Tôi nghĩ rằng “danh sách” các bệnh này sẽ giúp chúng ta, như các Giáo phụ trong sa mạc vẫn thường làm. Danh sách này giúp chúng ta chuẩn bị lãnh nhận bí tích Hòa Giải, là một bước tiến tốt cho tất cả chúng ta chuẩn bị lễ Giáng Sinh.

1. Trước tiên là bệnh tưởng mình là bất tử, miễn nhiễm, hoặc thậm chí là không thể thiếu được, và lơ là những kiểm điểm cần thiết thông thường. Một giáo triều không tự phê bình, không canh tân, không tìm cách cải tiến, thì đó là một cơ thể đau yếu. Một cuộc viếng thăm các nghĩa trang bình thường cũng có thể giúp chúng ta nhìn thấy tên của bao nhiêu người, trong đó có những người từng được cho là bất tử, miễn nhiễm, và không thể thay thế được! Đó là bệnh của người giàu có điên rồ trong Phúc Âm nghĩ rằng mình sống vĩnh viễn (x. Lc 12,13-21) và cả những người tự biến mình thành chủ nhân ông, cảm thấy mình cao trọng hơn mọi người, chứ không phải là người phục vụ tất cả mọi người.  Bệnh này thường xuất phát từ bệnh quyền bính, từ mặc cảm là những người ưu tuyển, từ thái độ tự yêu mình, say mê nhìn hình ảnh của mình mà không nhìn thấy hình ảnh của Thiên Chúa in nơi khuôn mặt của những người khác, đặc biệt là những người yếu đuối và túng thiếu nhất. Thuốc chữa bệnh dịch này là ơn thánh, ơn cảm thấy mình là người tội lỗi và thành tâm nói rằng: “Chúng tôi chỉ là những đầy tớ vô dụng. Chúng tôi đã chỉ làm những gì chúng tôi phải làm” (Lc 17,10).

2. Một bệnh khác là bệnh Marta (giống bà Marta), làm việc thái quá: tức là những người chìm đắm trong công việc, và lơ là với phần tốt hơn, là ngồi bên chân Chúa Giêsu (x. Lc 10,38). Vì thế Chúa Giêsu đã kêu gọi các môn đệ của Ngài “hãy nghỉ ngơi một chút” (x. Mc 6,31), vì lơ là việc nghỉ ngơi cần thiết sẽ đi tới tình trạng căng thẳng và giao động. Thời gian nghỉ ngơi, đối với những người đã thực hiện sứ mạng của mình, là điều cần thiết, chính đáng, và cần phải thực hiện: dành thời gian với thân nhân và tôn trọng các kỳ nghỉ như những lúc bồi dưỡng tinh thần và thể lý; chúng ta cần học điều mà sách Qohelet đã dạy: “Mọi sự đều có thời của nó” (3,1-15).

3. Cũng có thứ bệnh “chai cứng” tâm trí và tinh thần: nghĩa là bệnh của những người chai đá tâm hồn và “cứng cổ” (Cv 7,51-6); bệnh của những người, khi hoạt động, đánh mất sự thanh thản nội tâm, mất sức sinh động và táo bạo, ẩn nấp sau giấy tờ, trở thành máy móc chứ không còn là ”những người của Thiên Chúa” nữa (x. Dt 3,12). Họ có nguy cơ đánh mất sự nhạy cảm nhân bản cần thiết để khóc với những người khóc và vui với những người vui! Đó là bệnh của những người đánh mất “tâm tình của Chúa Giêsu” (x. Pl 2,5-11), vì con tim của họ, qua dòng thời gian, đã trở nên chai đá và không có khả năng yêu mến Cha trên trời và tha nhân vô điều kiện (x. Mt 22,34-40). Thực vậy, là Kitô hữu có nghĩa là “có cùng những tâm tình như Chúa Giêsu Kitô” (Pl 2,5), những tâm tình khiêm tốn, hiến thân, siêu thoát và quảng đại.

4. Bệnh kế hoạch hóa thái quá và duy chức năng: Khi người tông đồ lên kế hoạch cho mọi sự một cách tỉ mỉ và tưởng rằng khi có kế hoạch hoàn hảo thì mọi sự sẽ tiến triển hữu hiệu, và như thế họ đã trở thành một kế toán viên hay một doanh nhân. Cần phải chuẩn bị tốt mọi sự, nhưng không bao giờ được rơi vào cám dỗ muốn đóng khung và lèo lái tự do của Chúa Thánh Linh, Đấng luôn luôn lớn hơn, phong phú hơn mọi kế hoạch của con người (x. Ga 3,8). Người ta lâm vào căn bệnh này vì người ta luôn cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn khi cứ ở yên trong các vị thế tĩnh, không thay đổi. Trong thực tế, Giáo Hội biểu lộ sự trung thành với Chúa Thánh Linh theo mức độ Giáo Hội không tìm cách điều khiển và thuần hóa Chúa Thánh Linh. Thánh Linh là sự tươi mát, sáng tạo và mới mẻ!

5. Bệnh phối hợp kém: Khi các chi thể mất sự hiệp thông với nhau thì thân thể đánh mất hoạt động hài hòa và chừng mực của mình, trở thành một ban nhạc chỉ tạo ra những tiếng ồn, vì các thành phần của ban nhạc không cộng tác với nhau, không sống tinh thần hiệp thông và đồng đội. Khi chân nói với tay: ”Tôi không cần anh”, hoặc tay nói với đầu: ”Tôi ra lệnh”, thì sẽ gây ra tai hại và gương mù.

6. Cũng có thứ bệnh “suy thoái não bộ tinh thần”, đấy là quên đi “lịch sử cứu độ”, quên đi quá trình quan hệ bản thân với Chúa, quên đi mối tình đầu (Kh 2,4). Đó là sự suy thoái dần dần các khả năng tinh thần trong một khoảng thời gian dài ngắn hơn kém, tạo nên tình trạng tật nguyền trầm trọng cho con người, làm cho con người không còn khả năng hoạt động tự lập, sống trong tình trạng hoàn toàn tùy thuộc những quan điểm thường chỉ là tưởng tượng. Chúng ta thấy điều đó nơi những người không còn nhớ đến cuộc gặp gỡ giữa họ với Chúa, nơi những người hoàn toàn tùy thuộc vào cái hiện tại của họ, vào đam mê, tính thay đổi nhất thời và định kiến; nơi những người xây quanh mình những bức tường và những tập quán, ngày càng trở thành nô lệ cho các thần tượng do tay họ tạo nên.

7. Bệnh cạnh tranh và háo danh: Khi vẻ bề ngoài, những mầu áo và huy chương trở thành đối tượng ưu tiên của cuộc sống, quên đi lời thánh Phaolô: “Anh em đừng làm gì vì ích kỷ hoặc kiêu ngạo, nhưng với tất cả sự khiêm tốn, hãy coi người khác hơn mình. Đừng tìm tư lợi, nhưng hãy tìm lợi ích của người khác.” (Pl 2,1-4). Đó là căn bệnh khiến ta trở thành những con người giả dối, sống một thứ thần bí giả hiệu, một chủ thuyết yên tĩnh giả tạo. Chính Thánh Phaolô đã mô tả họ là “những kẻ thù của Thập Giá Chúa Kitô” vì họ “kiêu hãnh về những điều mà lẽ ra họ phải hổ thẹn và chỉ nghĩ đến những điều thuộc về trần thế này” (Pl 3,19)

8. Bệnh tâm thần phân liệt trong đời sống: Đó là bệnh của những người sống hai mặt, hậu quả của sự giả hình, tiêu biểu cho sự tầm thường và trống rỗng dần dần về tinh thần mà các văn bằng hoặc các bằng cấp trường lớp không thể lấp đầy được. Một thứ bệnh thường xảy ra nơi những người bỏ việc mục vụ, giới hạn bản thân trong những công việc bàn giấy, thiếu tiếp xúc với thực tại và những con người cụ thể. Như vậy họ đã tạo cho mình một thế giới khác song song, trong thế giới này họ gạt sang một bên tất cả những gì họ đã nghiêm khắc dạy người khác, và bắt đầu sống một cuộc sống kín đáo và thường là phóng túng. Sự hoán cải là điều rất cấp bách và không thể thiếu được đối với thứ bệnh rất nặng này. (x. Lc 15,11-32)

9. Bệnh 'ngồi lê đôi mách', lẩm bẩm và nói hành. Tôi đã nói nhiều về bệnh này nhưng sẽ không bao giờ nói cho đủ. Đó là một bệnh nặng nhưng khởi sự lại rất đơn giản bằng đôi ba chuyện phiếm, nhưng rồi làm cho con người thành kẻ gieo rắc cỏ dại (như Satan), và trong nhiều trường hợp, họ trở thành kẻ ”sát nhân máu lạnh”, huỷ hoại danh thơm tiếng tốt của đồng nghiệp và anh em mình. Đó là bệnh của những người hèn nhát, không có can đảm nói thẳng, mà chỉ nói sau lưng. Thánh Phaolô đã cảnh giác: ”Anh em hãy làm mọi sự mà đừng kêu ca, hay phản kháng, để không có gì đáng trách mà sống tinh tuyền” (Pl 2,14-18). Hỡi anh em, chúng ta hãy giữ mình khỏi tật khủng bố người khác bằng việc nói hành nói xấu!

10. Bệnh thần thánh hóa giới lãnh đạo. Đó là bệnh của những kẻ xu nịnh cấp trên, hy vọng được ân huệ của họ. Họ là nạn nhân của công danh sự nghiệp và của thái độ xu thời, tôn kính con người chứ không tôn kính Thiên Chúa (x. Mt 23,8-12). Đó là những người khi phục vụ chỉ nghĩ đến điều mà họ phải đạt được chứ không nghĩ tới điều mà họ phải làm. Họ bủn xỉn, bất hạnh, chỉ hành động vì ích kỷ (x. Gl 5,16-25). Bệnh này có thể xảy ra cho cả các cấp trên khi họ chiêu dụ vài cộng tác viên để được sự tuân phục, trung thành và bị lệ thuộc về tâm lý, nhưng kết quả cuối cùng là một sự đồng lõa thực sự.

11. Bệnh dửng dưng đối với người khác: Khi mỗi người chỉ nghĩ đến mình, đánh mất sự thành thực và nồng nhiệt trong tương quan với nhau. Khi người giỏi nhất không dùng kiến thức của mình để phục vụ đồng nghiệp yếu kém hơn. Khi người ta biết được điều gì thì giữ riêng cho mình thay vì tích cực chia sẻ với người khác. Khi vì ghen tương và tinh ranh, họ cảm thấy vui mừng khi thấy người khác ngã xuống, thay vì nâng người ấy dậy và khích lệ họ!

12. Bệnh có bộ mặt đưa đám: Tức là những người cộc cằn và hung tợn, cho rằng để tỏ ra là nghiêm minh, cần có bộ mặt âu sầu, nghiêm khắc và đối xử với người khác, nhất là những người cấp dưới, một cách cứng nhắc, cứng cỏi và kiêu hãnh. Trong thực tế, sự nghiêm khắc đóng kịch và thái độ bi quan vô ích thường là triệu chứng của sự sợ hãi và bất an về mình. Người tông đồ phải cố gắng là một người nhã nhặn, thanh thản, nhiệt thành và vui tươi, thông truyền niềm vui tại bất kỳ nơi nào. Một con tim đầy Thiên Chúa là một con tim hạnh phúc, chiếu tỏa và làm lan rộng niềm vui cho tất cả những người quanh mình: người ta nhận thấy ngay điều đó. Bởi vậy, chúng ta đừng đánh mất tinh thần vui tươi, đầy hài hước, thậm chí tự cười mình, khiến cho chúng ta trở thành những người dễ mến, ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn. Một chút tinh thần hài hước thật là điều tốt biết bao cho chúng ta! Thật là tốt nếu chúng ta thường đọc lời kinh của Thánh Thomas More (1): tôi vẫn đọc kinh đó hằng ngày và điều này mang nhiều ích lợi cho tôi.

13. Bệnh tích trữ: Khi người tông đồ tìm cách lấp đầy khoảng trống trong con tim của mình bằng cách tích trữ của cải vật chất, không phải vì cần thiết nhưng chỉ vì để cảm thấy an toàn. Thực ra, chúng ta không có thể mang bất kỳ thứ vật chất nào theo với mình vì “khăn liệm không có túi” và mọi kho tàng vật chất của chúng ta, dù có thực đi nữa, không bao giờ có thể lấp đầy khoảng trống trong tim, trái lại càng làm cho khoảng trống này xác thực và sâu đậm hơn. Chúa sẽ nói lại với những người ấy: “Ngươi bảo: nay tôi giầu có, của cải dồi dào rồi, tôi chẳng cần gì nữa. Nhưng ngươi không biết mình là kẻ bất hạnh, khốn nạn, nghèo nàn, mù lòa và trần trụi... Vậy hãy nhiệt thành và hoán cải” (Kh 3,17-19). Sự tích trữ của cải chỉ làm cho nặng nề và làm cho hành trình trở nên chậm hơn! Và tôi nghĩ đến một giai thoại: trước kia các tu sĩ dòng Tên Tây Ban Nha mô tả dòng mình như một đoàn “kỵ binh nhẹ nhàng của Giáo Hội”. Tôi nhớ cuộc dọn nhà của một tu sĩ dòng Tên trẻ, trong khi chất lên xe vận tải bao nhiêu đồ đạc: bao bị, sách vở, vật dụng, quà tặng, thì một tu sĩ dòng Tên cao niên quan sát rồi mỉm cười nói: “Đây có phải là kỵ binh nhẹ của Giáo Hội không?”. Những cuộc dọn nhà cho chúng ta dấu chỉ về căn bệnh này.

14. Bệnh những vòng tròn khép kín: trong đó sự thuộc về một nhóm nhỏ trở nên quan trọng hơn sự thuộc về cả Thân mình giáo hội, và trong một số trường hợp, quan trọng hơn cả sự thuộc về chính Chúa Kitô. Cả căn bệnh này cũng luôn bắt đầu bằng những ý hướng tốt, nhưng với thời gian nó trở nên xấu, thành bệnh ung thư đe dọa sự hài hòa của Thân mình giáo hội và tạo nên bao nhiêu điều xấu - những gương mù - nhất cho cho những anh em bé nhỏ nhất của chúng ta. Sự tự hủy diệt, hay “những viên đạn của đồng đội” chính là nguy hiểm tinh tế nhất. Đó là sự ác đánh từ bên trong, và như Chúa Kitô đã nói, “nước nào chia rẽ bên trong thì sẽ bị tàn lụi” (Lc 11,17).

15. Sau cùng là bệnh tìm kiếm lợi lộc trần tục và phô trương: Khi người tông đồ biến việc phục vụ của mình thành quyền lực, và biến quyền lực của mình thành hàng hóa để kiếm được những lợi lộc phàm tục và được nhiều quyền thế hơn. Đó là bệnh của những người tìm cách gia tăng vô độ quyền lực và để đạt được mục tiêu đó, họ có thể vu khống, mạ lỵ và làm mất thanh danh của người khác, thậm chí trên cả các nhật báo và tạp chí, dĩ nhiên để biểu dương và chứng tỏ mình có khả năng hơn người khác. Cả thứ bệnh này cũng gây hại rất nhiều cho Thân mình giáo hội, vì nó làm cho con người biện minh cho việc sử dụng bất kỳ phương thế nào để đạt mục đích, thường là nhân danh công lý và sự minh bạch! Và ở đây tôi nhớ đến một linh mục đã gọi các ký giả đến để kể cho họ (những điều bịa đặt) về những chuyện riêng tư của những linh mục khác và của giáo dân. Linh mục  ấy chỉ muốn được xuất hiện trên những trang nhất của báo chí, và như thế cảm thấy mình quyền năng và chiến thắng, nhưng tạo ra bao nhiêu đau khổ cho những người khác và cho Giáo Hội! Thật đáng thương!

ĐTC sau đó nhận xét rằng những căn bệnh và cám dỗ ấy cũng là nguy cơ của mỗi Kitô hữu, mỗi giáo xứ, cộng đoàn, dòng tu, phong trào... Ngài cầu xin Chúa Thánh Thần nâng đỡ mọi nỗ lực thanh tẩy và hoán cải. Ngài mời gọi mọi người chuẩn bị xưng tội và xin Mẹ Maria, Mẹ của Giáo Hội, chữa lành mọi vết thương tội lỗi...

Sau bài diễn văn, ĐTC đã đích thân đến bắt tay chúc mừng các Hồng y đứng thành hình vòng cung ở sảnh đường Clemente trong dinh Tông Tòa. Tiếp theo, các Giám mục cũng như các giám chức, các linh mục khác và các giáo dân ở vị trí lãnh đạo, đến trước ĐTC để chúc mừng và bắt tay ngài.

-------------
CHÚ THÍCH (1) Kinh cầu nguyện của Thánh Thomas More:

Lạy Chúa, xin cho con một bộ tiêu hóa tốt
và cũng cho con có cái gì đó để tiêu hóa!
Xin cho một thân thể khoẻ mạnh
và sự hài hước tốt lành cần thiết để duy trì sức khoẻ đó.
Xin cho con một linh hồn đơn giản
có thể tạo ra cả một kho báu những điều tốt lành
và không ngạc nhiên trước sự dữ
mà luôn tìm cách để đưa mọi thứ về đúng chỗ của nó.
Xin cho con một tâm hồn không biết chán ngán,
không cằn nhằn, không thở dài than vãn,
không cho phép con vướng bận với cái Tôi cồng kềnh.
Xin cho con một cảm thức hài hước tốt lành.
Xin ban cho con ơn hiểu biết những trò đùa
để khám phá trong cuộc sống một chút niềm vui
và làm cho người khác cũng trở thành niềm vui. Amen.

Linh Hữu chuyển dịch (dựa trên Zenit và VietVatican)