Đức Lêô XIV - Vị Giáo hoàng hết lòng vì gia đình

TGPSG/Aleteia -- Trong những bài diễn văn và giảng lễ đầu tiên của triều đại giáo hoàng, Đức Thánh Cha Lêô XIV nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình và bổn phận nâng đỡ các gia đình gặp khó khăn.

Cuối tuần này tại Rôma, Đức Thánh Cha Lêô XIV sẽ cử hành Thánh lễ Năm Thánh của các gia đình.

Ngay từ đầu triều đại giáo hoàng, trong một bài diễn văn công khai, ngài khẳng định gia đình được “xây dựng trên sự kết hợp bền vững giữa một người nam và một người nữ”, đồng thời nhấn mạnh phẩm giá của thai nhi và người cao niên, cho thấy ngài là một nhà bảo vệ kiên quyết giáo huấn truyền thống của Hội Thánh.

Chỉ trong vài ngày qua, ngài cũng nhiều lần bày tỏ lòng cảm thương trước những đau khổ của các gia đình, dù do “bất ổn tình cảm” hay xung đột gây nên.

Gia đình: nền tảng của xã hội

Ngày 16-5, một tuần sau khi được tuyển chọn, Đức Tân Giáo hoàng đã - theo thông lệ - tiếp các vị đại sứ của 184 quốc gia có quan hệ với Tòa Thánh. Trước họ, ngài kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới “xây dựng những xã hội dân sự hài hòa và hòa bình.”

Tiếp nối các vị tiền nhiệm, ngài lập tức xác định nền tảng của xã hội ấy: gia đình, “một xã hội nhỏ nhưng đích thực, chắc chắn, và có trước mọi xã hội dân sự.”

Những lời này trực tiếp gợi lại thông điệp Rerum novarum, được Đức Lêô XIII ban hành cách đây 134 năm - cũng là vị giáo hoàng mà Đức Tân Giáo hoàng lấy cùng tông hiệu. Trong văn kiện ấy, vị khai sinh Học thuyết Xã hội của Hội Thánh khẳng định gia đình có “những quyền lợi và bổn phận riêng biệt, hoàn toàn độc lập với nhà nước.”

Ngài công nhận gia đình là “có trước xã hội dân sự, cả trong ý niệm lẫn thực tế”, và lên án mọi can thiệp của quyền lực dân sự vào nơi thánh thiêng là gia đình.

Đó là nền tảng cho dòng tư tưởng được phát triển tại Công đồng Vaticanô II (Gaudium et Spes), rồi Đức Gioan Phaolô II (Familiaris consortio) và các giáo hoàng kế tục.

Một viễn tượng truyền thống

Khi mạnh mẽ bảo vệ cái nhìn truyền thống của Hội Thánh Công giáo trước các vị đại sứ, Đức Lêô XIV kêu gọi các chính trị gia đầu tư “vào gia đình, được thiết lập trên sự kết hợp bền vững giữa một người nam và một người nữ.” Lời khẳng định này đã thu hút sự chú ý.

Một số tít báo tiếng Anh sau phát biểu ấy đã viết:

“Đức Giáo hoàng Lêô XIV bảo vệ gia đình và hôn nhân truyền thống.”

Cũng trong bài diễn văn gửi đến các nhà ngoại giao - vốn được xem là định hướng lớn cho một triều đại giáo hoàng - Đức Lêô XIV kêu gọi bảo vệ “phẩm giá của mọi con người,” đặc biệt là “những ai yếu đuối và dễ bị tổn thương nhất, từ thai nhi đến người cao tuổi, từ người đau bệnh đến người thất nghiệp, công dân cũng như di dân.”

Một lần nữa, lời kêu gọi này được giới quan sát ghi nhận như một lập trường rõ ràng đối với các vấn đề xã hội nhạy cảm - phá thai, trợ tử, di dân - những chủ đề đang gây chia rẽ ngày càng sâu sắc trong nhiều quốc gia.

Ngày hôm trước, 15/5/2025, khi tiếp các tu huynh Trường Kitô, Đức Lêô XIV đã nhấn mạnh đến gia đình và vai trò thiết yếu của gia đình trong giáo dục. Ngài khẳng định sự “tham gia của các gia đình vào chương trình học, theo nguyên lý ‘tam giác giáo dục’.”

Các gia đình đau khổ

Trong những phát biểu của mình, vị giáo hoàng thứ 267 - người từng nổi tiếng với mối quan tâm sâu sắc dành cho các gia đình khi còn là giám mục Chiclayo (Peru) - cũng đề cập đến nhiều thực tại đau khổ mà các gia đình đang trải qua.

Khi trò chuyện với các tu sĩ La San, ngài nêu bật những thiếu sót của bối cảnh xã hội hiện nay, vốn không thuận lợi cho việc hoàn thiện đời sống gia đình.

Ngài than phiền về “sự cô lập do các kiểu quan hệ phổ biến hiện nay, ngày càng bị chi phối bởi sự hời hợt, chủ nghĩa cá nhân và bất ổn tình cảm.”

Ngài lên án “nhịp sống và lối sống đang chiếm ưu thế hiện nay, vốn không dành đủ chỗ cho lắng nghe, suy tư và đối thoại - trong trường học, trong gia đình, và đôi khi cả giữa bạn bè với nhau - dẫn đến sự cô đơn.”

Trong buổi tiếp kiến chung ngày 28/5, Đức Lêô XIV bày tỏ nỗi buồn sâu sắc trước tình cảnh của người dân Gaza, nơi mà “tiếng kêu của các bà mẹ, của những người cha ôm thi thể bất động của con cái và liên tục phải di dời để tìm chút lương thực và nơi trú ẩn an toàn hơn giữa bom đạn, đang không ngừng vọng lên trời cao.”

Ngài lặp lại lời kêu gọi ngừng bắn và cứu trợ nhân đạo.

Trong buổi đọc Kinh Lạy Nữ Vương Thiên Đàng đầu tiên vào ngày 11/5, ba ngày sau khi được tuyển chọn, vị lãnh đạo Hội Thánh Công giáo nhấn mạnh mối dây thiêng liêng trong gia đình vẫn tiếp tục tồn tại cả sau khi qua đời.

Nhân Ngày của Mẹ tại Ý, ngài gửi lời “chào thân ái đến tất cả các bà mẹ, cùng lời cầu nguyện cho các bà, kể cả những người đã an nghỉ trên thiên quốc,” khiến cộng đoàn vỗ tay vang dội.

“Ngài luôn quan tâm sâu sát đến các gia đình, việc hình thành và hội nhập của họ trong xã hội như là hạt nhân nền tảng. Tôi tin rằng điều ngài sẽ hướng đến trong cương vị giáo hoàng là một Hội Thánh trong Đức Kitô, sự hiệp nhất của mọi người, và việc thăng tiến vai trò nền tảng của gia đình,” ông Edinson Delgado, giám đốc Trường Công giáo Thánh Tu-ri-bê Mô-gơ-rô-vê-giô tại Chiclayo, chia sẻ với ACI Prensa.

Đại gia đình của Thiên Chúa

Ở tầm mức rộng hơn, Đức Giáo hoàng nhiều lần gọi Hội Thánh là một gia đình, “gia đình của Thiên Chúa.”

Ngài nói với các Hội Giáo hoàng Truyền giáo rằng đây là một thực tại bao gồm “sự phong phú nơi ngôn ngữ, văn hóa và kinh nghiệm sống của chúng ta.”

Trong lời huấn dụ với dân chúng Rôma từ Đền Thờ Đức Bà Cả vào Chúa Nhật vừa qua, Đức Thánh Cha mời gọi các tín hữu “cùng nhau bước đi trong Hội Thánh, hiệp nhất như một gia đình duy nhất của Thiên Chúa.”

Trong Thánh lễ khai mạc triều đại giáo hoàng, vị kế nhiệm Thánh Phêrô cũng tự giới thiệu mình với hình ảnh gia đình làm điểm tựa.

Ngài nói:

“Tôi đã được tuyển chọn, không do công trạng nào của riêng tôi, và giờ đây, với sự sợ hãi run rẩy, tôi đến với anh chị em như một người anh em, khát khao trở thành người phục vụ cho đức tin và niềm vui của anh chị em, cùng anh chị em bước đi trên con đường tình yêu của Thiên Chúa, vì Ngài muốn tất cả chúng ta hiệp nhất trong một gia đình.”

Ngài khẩn thiết mời gọi:

“Hãy lắng nghe lời mời gọi yêu thương của Ngài và trở nên một gia đình: trong Đức Kitô, chúng ta là một.” 

Tác giả: Emma Gatti

Xuân Đại (TGPSG) biên dịch từ Aleteia