Đức Lêô XIV mở ra một cuộc cách mạng âm thầm với sự lắng nghe và kiên nhẫn

TGPSG / CatholicOnline -- Giáo hội Công giáo đang bước vào một kỷ nguyên mới dưới triều đại của Đức Lêô XIV, vị Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử, người đã chọn cho mình một lối đi khác biệt rõ rệt so với vị tiền nhiệm là Đức Thánh Cha Phanxicô.

Dẫu cho một số nhà quan sát tỏ ra ngạc nhiên trước cung cách trầm lặng và chừng mực của ngài trong tháng đầu tiên thi hành sứ vụ, những ai gần gũi với Ngài đều cho rằng đó chính là phong cách phản ánh tính cách và một tầm nhìn cẩn trọng đối với tương lai của Giáo hội.

Theo hãng tin Reuters, Đức Giáo hoàng Lêô XIV (trước đây là Hồng y Robert Prevost) đã chủ trì “khoảng hai chục sự kiện công khai” kể từ khi được bầu vào ngày 8-5-2025.

Tuy nhiên, không giống như Đức Phanxicô - đã bổ nhiệm nhiều chức vụ quan trọng ngay trong tháng đầu tiên, từ chối ở tại căn hộ Giáo hoàng truyền thống, và thành lập hội đồng hồng y cố vấn -, cho đến nay Đức Lêô XIV vẫn chưa công bố bất kỳ thay đổi đáng kể nào về cơ cấu, nơi cư trú hay các chuyến tông du.

Linh mục Mark Francis, một người bạn lâu năm của Ngài, nhận xét: “Đức Lêô đang đi từng bước… Ngài vẫn tiếp tục theo những đường hướng mà Đức Phanxicô đã chỉ ra, nhưng tính cách thì rất khác biệt.”

Phương pháp cẩn trọng này không phải là ngẫu nhiên. Linh mục Anthony Pizzo, một người bạn thân khác của Đức Lêô XIV và hiện nay là Bề trên tỉnh Dòng Augustinô tại miền Trung Tây Hoa Kỳ, chia sẻ rằng Ngài là “một con người biết lắng nghe cách cẩn thận, cũng như lắng nghe nhiều quan điểm trước khi đưa ra quyết định.” Cha Pizzo mô tả phong cách lãnh đạo ấy như sau: “Khi mới nhận trách nhiệm lãnh đạo, điều quan trọng là phải lắng nghe kỹ càng, để thấu hiểu cộng đoàn mình đang phục vụ… để rồi đưa ra quyết định sáng suốt.”

Việc ưu tiên suy tư thay vì hành động vội vã diễn ra trong bối cảnh Giáo hội đang đối mặt với những thách đố to lớn như: thâm hụt ngân sách của Vatican lên tới khoảng 83 triệu euro (tức 95 triệu đô-la Mỹ), quỹ hưu trí thiếu hụt trầm trọng, các vụ bê bối liên quan về lạm dụng tình dục , và những vấn đề giáo thuyết gai góc như: việc hòa nhập LGBTQ hay vai trò phụ nữ trong chức thánh.

Trong khi Đức Phanxicô đã sớm trở nên nổi bật với phong cách cởi mở và tinh thần cải cách, nổi tiếng với câu trả lời về người đồng tính rằng: “Tôi là ai mà dám xét đoán?”,  thì Đức Lêô lại thận trọng hơn, thường đọc từ văn bản đã chuẩn bị trước và tránh những phát ngôn ứng khẩu. Linh mục Francis nhận định: “Ngài sẽ không ứng xử kiểu ‘nói ngay tại chỗ’ như Đức Phanxicô từng làm với báo giới.”

Tuy nhiên, Đức Lêô đã tái khẳng định những điểm cốt lõi mang tính kế tục. Ngài công khai ca ngợi Đức Phanxicô, và lặp lại những lời kêu gọi chấm dứt chiến tranh của cố Giáo hoàng Phanxicô, đặc biệt trong việc cổ vũ hòa bình tại Ukraine và Gaza. Theo Reuters, Ngài dự kiến sẽ tiếp tục con đường của người tiền nhiệm, nhưng “với sự tập trung và cẩn trọng có phương pháp hơn.”

Hiện nay, ở tuổi 69, Đức Lêô mang đến sứ vụ Phêrô của mình một kinh nghiệm sống khác biệt. Trong khi Đức Phanxicô đã là hồng y hơn một thập niên trước khi được bầu làm giáo hoàng, so với Đức Lêô chỉ mới được tấn phong giám mục vào năm 2015, và từng phục vụ nhiều năm như một nhà truyền giáo tại Peru. Linh mục Jorge Martinez Vizueta, người từng quen biết Đức Lêô trong thời gian đó, đã mô tả Ngài là “một người rất chú tâm đến những gì người khác nói… Ngài rất hay lắng nghe, thậm chí có chút bẽn lẽn.”

Chuyến tông du quốc tế đầu tiên của Ngài trên cương vị Giáo hoàng dự kiến sẽ là đến Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 11, nhân dịp kỷ niệm 1.700 năm Công đồng Nixê, một chuyến đi đã được Đức Phanxicô lên kế hoạch từ trước. Mặc dù Vatican chưa xác nhận chính thức, nhưng Đức Thượng Phụ Bartholomeo  của Constantinople gần đây cho biết ngài đã thảo luận về khả năng này với Đức Lêô.

Những dấu hiệu ban đầu về sự lãnh đạo của Đức Giáo hoàng Lêô XIV cho thấy một triều đại được đặt nền trên việc phân định, hơn là tính cấp bách. Điều đó gợi nhớ rằng, dù phong cách có thể thay đổi, thì bản chất của sứ mạng của Giáo hội, là kiếm tìm chân lý, xây dựng hiệp nhất và hướng dẫn 1,4 tỷ tín hữu,  vẫn luôn là điều không thay đổi.

Tác giả: Jordan Blake

Dom Nguyễn Bảo Lộc (TGPSG) biên dịch từ Catholic Online