Rogito - "Chứng thư" về cái chết thánh thiện của Đức Giáo Hoàng Phanxicô

Trong nghi thức đóng nắp linh cữu của Đức Giáo hoàng Phanxicô vào tối thứ Sáu ngày 25/4/2025, Đức Tổng Giám mục Diego Ravelli, Trưởng ban Nghi lễ Phụng vụ của Đức Giáo hoàng đã đọc bản Rogito hay "Chứng thư" về cái chết thánh thiện của Đức Giáo hoàng Phanxicô - một bản tóm tắt triều đại Giáo hoàng của Ngài. Sau đó chứng thư này đã được đặt trong một ống nhỏ, được niêm phong và đặt trong quan tài của Đức Giáo hoàng Phanxicô.

Chứng thư về cái chết thánh thiện của Đức Giáo hoàng Phanxicô

Cùng với chúng ta, một người hành hương của hy vọng, người dẫn đường và bạn đồng hành trên hành trình hướng đến mục tiêu lớn lao mà chúng ta được kêu gọi, đó là Thiên đàng, vào ngày 21 tháng 4 của Năm Thánh 2025, lúc 7:35 sáng, trong khi ánh sáng của Lễ Phục chiếu rọi vào ngày thứ hai của Tuần Bát Nhật, Thứ Hai Phục sinh, vị Mục tử yêu dấu của Giáo hội, Đức Phanxicô đã giã từ trần gian này về với Chúa Cha. Toàn thể cộng đồng Kitô giáo, đặc biệt là người nghèo, đã ngợi khen Thiên Chúa vì món quà phục vụ của ngài được thực hiện với lòng dũng cảm và lòng trung thành với Tin Mừng và với Hiền thê huyền nhiệm của Chúa Kitô.

Đức Phanxicô là vị Giáo hoàng thứ 266. Ký ức về ngài vẫn luôn khắc sâu trong lòng Giáo hội và toàn thể nhân loại.

Jorge Mario Bergoglio, được bầu làm Giáo hoàng vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, ngài sinh ra tại Buenos Aires vào ngày 17 tháng 12 năm 1936,  trong gia đình di cư gốc miền Piemonte của Ý: cha của ngài là ông Mario, một kế toán viên làm việc cho ngành đường sắt, mẹ ngài, bà Regina Sivori, nội trợ và nuôi dạy năm người con.

Sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật hóa học, ngài đã chọn con đường trở thành linh mục, ban đầu vào Chủng viện Giáo phận và vào ngày 11 tháng 3 năm 1958, gia nhập Tập viện của Dòng Tên. Ngài hoàn thành chương trình học nhân văn ở Chile  và trở về Argentina vào năm 1963, nơi ngài tốt nghiệp ngành Triết học tại trường Colegio de San José ở San Miguel. Ngài là giáo sư văn chương và tâm lý học tại Trường Immaculate Conception ở Santa Fe và Trường Salvador ở Buenos Aires.

Ngài được thụ phong linh mục vào ngày 13 tháng 12 năm 1969 bởi Đức Tổng Giám mục Ramón José Castellano, và tuyên khấn trọn đời trong Dòng Tên vào ngày 22 tháng 4 năm 1973. Sau khi làm giám đốc tập viện tại Villa Barilari tại San Miguel, giáo sư Khoa Thần học, cố vấn cho Tỉnh dòng Tên và hiệu trưởng của một trường  đại học, ngài được bổ nhiệm làm giám tỉnh Dòng Tên tại Argentina vào ngày 31 tháng 7 năm 1973. Sau năm 1986, ngài dành một thời gian ở Đức để hoàn thành luận án tiến sĩ, và khi trở về Argentina, Đức Hồng y Antonio Quarracino muốn ngài trở thành cộng sự thân cận của mình.

Vì thế, ngày 20 tháng 5 năm 1992, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II bổ nhiệm ngài làm giám mục hiệu tòa Auca và phụ tá Buenos Aires. Ngài chọn khẩu hiệu giám mục của mình là "Miserando atque eligendo” và chèn chữ IHS, biểu tượng của Dòng Tên, vào huy hiệu giám mục của mình. Ngày 3 tháng 6 năm 1997, ngài được thăng chức làm Tổng giám mục phó của Buenos Aires và sau khi Đức Hồng y Quarracino qua đời, ngài kế nhiệm vào ngày 28 tháng 2 năm 1998, làm Tổng giám mục, Giáo chủ của Argentina, Đấng Bản Quyền của các tín hữu theo nghi lễ Đông phương tại Argentina và là Chưởng ấn của Đại học Công giáo.

Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã tấn phong ngài làm hồng y tại Công nghị Hồng y ngày 21 tháng 2 năm 2001, với danh hiệu San Roberto Bellarmino. Tháng 10 năm sau, ngài được bổ nhiệm là Phó Tổng thư ký tại Đại hội thường niên lần thứ 10 của Thượng Hội đồng Giám mục.

Ngài là một vị mục tử giản dị và được nhiều người trong Tổng Giáo phận yêu mến, người đi khắp nơi bằng tàu điện ngầm và xe buýt. Ngài sống trong một căn nhà nhỏ và tự nấu nấu ăn như bao nhiêu người dân khác. 

Ngài được các Hồng y tại cơ mật viện bầu làm Giáo hoàng sau khi Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI từ chức vào ngày 13 tháng 3 năm 2013, và lấy tông hiệu Phanxicô, vì ngài muốn theo gương vị thánh thành Assisi, ngài muốn chăm sóc trước hết và trên hết cho những người nghèo nhất thế giới. Từ ban công, ngài đã chào và giới thiệu bằng những lời này: "Anh chị em thân mến, chào buổi tối! Và bây giờ, chúng ta hãy bắt đầu cuộc hành trình này: giám mục và giáo dân. Cuộc hành trình này của Giáo hội Rôma, hành trình hướng dẫn Giáo hội trong tình bác ái. Một cuộc hành trình của tình huynh đệ, của tình yêu, của sự tin tưởng giữa chúng ta." Và sau khi cúi đầu, ngài nói: "Tôi xin anh chị em hãy cầu xin Thiên Chúa chúc lành cho tôi: và dân chúng đã cầu xin Thiên Chúa chúc lành cho vị Giám mục của họ." Ngày 19 tháng 3, lễ trọng kính Thánh Giuse, ngài chính thức bắt đầu sứ vụ Phêrô.

Luôn quan tâm đến những người nghèo nhất và những người bị xã hội loại bỏ, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã chọn sống tại Nhà trọ Thánh Mátta ngay sau khi được bầu chọn, vì ngài không thể sống mà không tiếp xúc với mọi người, và ngay từ Thứ Năm Tuần Thánh đầu tiên, ngài muốn cử hành Thánh lễ Tiệc Ly bên ngoài Vatican, thường xuyên đến các nhà tù, trung tâm dành cho người khuyết tật hoặc người nghiện ma túy. Ngài khuyên các linh mục luôn sẵn sàng ban bí tích của lòng thương xót, can đảm rời khỏi phòng thánh để đi tìm con chiên lạc và luôn mở cửa nhà thờ để chào đón tất cả những ai mong muốn gặp gỡ Thiên Chúa Cha.

Ngài đã thực hiện sứ vụ Phêrô của mình với sự cống hiến không mệt mỏi cho việc đối thoại với người Hồi giáo và đại diện của các tôn giáo khác. Ngài đã nhiều lần triệu tập các cuộc gặp gỡ cầu nguyện liên tôn và ký kết các Tuyên ngôn chung nhằm cổ vũ cho sự hòa hợp giữa các tín hữu thuộc những truyền thống tôn giáo khác nhau, như Văn kiện về Tình huynh đệ nhân loại được ký vào ngày 4 tháng 2 năm 2019 tại Abu Dhabi với nhà lãnh đạo Sunni al-Tayyeb. Tình yêu thương của ngài dành cho những người yếu thế, người già và trẻ em đã thôi thúc ngài phát động Ngày Thế giới vì Người nghèo, Ông bà và Trẻ em. Ngài cũng là người thiết lập ngày Chúa Nhật Lời Chúa như một dấu chỉ yêu mến và tôn vinh Lời Hằng Sống.

Hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào, ngài đã mở rộng Hồng y đoàn, triệu tập mười công nghị, trong đó ngài tấn phong cho 163 hồng y, bao gồm 133 cử tri và 30 không cử tri, từ 73 quốc gia, 23 quốc gia trong số đó chưa từng có hồng y. Ngài triệu tập năm Thượng Hội đồng Giám mục: ba thượng hội đồng thường niên dành riêng cho gia đình, thanh thiếu niên và tính hiệp hành, một Thượng hội đồng ngoại thường cũng về gia đình, và một Thượng hội đồng đặc biệt cho Khu vực Amazon rộng lớn.

Nhiều lần, ngài lên tiếng bảo vệ người vô tội. Trước sự lây lan của đại dịch COVID-19, vào chiều ngày 27 tháng 3 năm 2020, ngài quyết định cầu nguyện một mình tại Quảng trường Thánh Phêrô - nơi mà hàng cột đá ôm trọn thành Rôma và cả thế giới như vòng tay từ mẫu - cho nhân loại đang sợ hãi và bị tổn thương bởi căn bệnh chưa rõ nguyên nhân. Những năm cuối cùng trong triều đại giáo hoàng của ngài được đánh dấu bằng nhiều lời kêu gọi hòa bình và lên tiếng phản đối “ Thế chiến thứ ba đang diễn ra từng mảnh” tại nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt tại Ukraina, cũng như tại Palestine, Israel, Liban và Myanmar.

Sau mười ngày nằm viện tại Bệnh viện đa khoa Agostino Gemelli vào ngày 4 tháng 7 năm 2021 để phẫu thuật, Đức Giáo Hoàng Phanxicô được đưa trở lại bệnh viện vào ngày 14 tháng 2 năm 2025 và điều trị trong 38 ngày do bị viêm cả 2 bên phổi. Sau đó, ngài trở về Vatican và trải qua những tuần lễ cuối đời tại Nhà trọ Thánh Marta, tiếp tục dâng hiến trọn vẹn cho sứ vụ Phêrô với cùng một lòng nhiệt thành như thuở ban đầu, dù sức khỏe chưa hoàn toàn hồi phục. Vào Chúa Nhật Phục Sinh, ngày 20 tháng 4 năm 2025, ngài đã xuất hiện lần cuối cùng tại ban công của đền thờ Thánh Phêrô để ban phép lành trọng thể Urbi et Orbi – cho thành Rôma và toàn thế giới.

Giáo huấn của Đức Giáo Hoàng Phanxicô rất phong phú, là chứng nhân cho phong cách giản dị và khiêm nhường, đặt nền tảng trên tinh thần cởi mở với sứ vụ truyền giáo, mục vụ trong can đảm và lòng thương xót, đồng thời luôn cảnh giác trước nguy cơ tự quy chiếu và tính thế tục thiêng liêng trong Hội Thánh. Đức Giáo Hoàng đã trình bày chương trình mục vụ của mình trong tông huấn Evangelii Gaudium (24 tháng 11 năm 2013). Các văn kiện chính bao gồm bốn thông điệp: Lumen Fidei (ngày 29 tháng 6 năm 2013) đề cập đến chủ đề đức tin vào Thiên Chúa, Laudato si' (ngày 24 tháng 5 năm 2015) đề cập đến vấn đề sinh thái và trách nhiệm của nhân loại trong cuộc khủng hoảng khí hậu, Fratelli tutti (ngày 3 tháng 10 năm 2020) về tình huynh đệ và tình bạn xã hội của con người, Dilexit Nos (ngày 24 tháng 10 năm 2024) về lòng sùng kính Trái tim chí thánh của Chúa Giêsu.

Ngài đã ban hành 7 Tông huấn, 39 Hiến chế, nhiều Tông thư, phần lớn dưới dạng Tự sắc, 2 Sắc lệnh công bố Năm Thánh, ngoài các bài Giáo lý được đề xuất trong các buổi Tiếp kiến ​​Chung và các bài diễn văn ở nhiều nơi trên thế giới. Sau khi thành lập các Bộ mới về Truyền thông và Kinh tế, các Bộ về Giáo dân, Gia đình và Sự sống và Bộ Phục vụ Phát triển Toàn diện Con người, ngài đã cải tổ Giáo triều Rôma qua Tông hiến Praedicate Evangelium (ngày 19 tháng 3 năm 2022). Ngài đã sửa đổi tiến trình giáo luật về việc tuyên bố hôn nhân vô hiệu trong CCEO (Bộ Giáo luật cho các Giáo hội Đông phương) và CIC (Bộ Giáo luật cho Giáo hội Tây phương) (M.P. Mitis et misericors Iesus và Mitis Iudex Dominus Iesus) và thắt chặt luật lệ về các tội lỗi do các giáo sĩ phạm phải đối với trẻ vị thành niên hoặc những người dễ bị tổn thương (M.P. Vos estis lux mundi).

Đức Giáo hoàng Phanxicô đã để lại cho chúng ta một chứng tá đáng ngưỡng mộ về lòng nhân từ, đời sống thánh thiện và tình phụ tử phổ quát.

CORPUS FRANCISCI P.M.
VIXIT ANNOS LXXXVIII, MENSES IV DIES IV.
ECCLESIAE UNIVERSAE PRAEFUIT
ANNOS XII MENSES I DIES VIII
Semper in Christo vivas, Pater Sancte!

THÂN XÁC ĐỨC GIÁO HOÀNG PHANXICÔ
THỌ 88 NĂM, 4 THÁNG, 4 NGÀY.
ĐÃ DẪN DẮT TOÀN THỂ HỘI THÁNH
12 NĂM, 1 THÁNG, 8 NGÀY.

Nguyện xin cho Đức Giáo hoàng, luôn sống mãi trong Đức Kitô!