Phụng vụ Lời Chúa: Chúa nhật Lễ Lá

Chủ đề:

BIẾN ĐỔI TỪ THẬP GIÁ ĐẾN VINH QUANG

“Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết, chết trên cây thập giá” (Pl 2,8)

Với Lễ Lá, chúng ta bắt đầu Tuần Thánh, đỉnh cao của Năm Phụng Vụ. Trong Tuần Thánh, chúng ta cử hành cuộc khổ nạn, sự chết và nhất là sự phục sinh của Đức Giêsu. Đó là một sự biến đổi tận căn: từ thập giá đến vinh quang.

I. BÀI ĐỌC RƯỚC LÁ (Mc 11,1-10 hoặc Ga 12,12-16):

Dân chúng trải áo, lấy lá lót đường, tay cầm lá thiên tuế hoan hô chúc tụng Đức Giêsu như một vị vua chiến thắng. Tuy nhiên, lời tôn vinh của họ không xuát phát từ niềm tin vào Đức Giêsu là Đấng Mêsia, mà là từ những toan tính trần thế. Đối lại, Đức Giêsu đã cưỡi con lừa hiền lành để tiến vào Giêrusalem, là hình ảnh của một vị Vua Hòa Bình. Hai thái độ trái ngược này dẫn đến cùng một kết cục là biến cố thập giá, nhưng lại khác nhau về ý nghĩa. Sự tung hô Đức Giêsu của dân chúng không xuất phát từ lòng tin, mà do những mưu tính sẽ dẫn đến hành động kết án tử cho Ngài vài ngày sau đó. Còn sự đón nhận tự nguyện biến cố thập giá của Đức Giêsu sẽ dẫn đến Phục sinh và được siêu tôn làm Chúa của vũ hoàn và đem ơn cứu độ cho những ai tin.

II. CÁC BÀI ĐỌC TRONG THÁNH LỄ

1. Bài đọc I (Is 50,4-7):

Trong sách Ngôn sứ Isaia có 4 Bài ca về Người Tôi Trung (Is 42,1-9; 49,1-7; 50,4-11; 52,13-53,12). Bài đọc I hôm nay là một phần của Bài ca thứ ba, trình bày chân dung của Người Tôi Trung này qua ba khía cạnh : dùng Lời để nâng đỡ những ai rã rời kiệt sức; luôn lắng nghe và thi hành ý Chúa; đồng thời, nhẫn nhục chịu đựng những khổ đau và khinh khi hành hạ vì Dân. Đây là chân dung đích thực của một vị ngôn sứ, của một người môn đệ Đức Chúa và nhất là của chính Đức Giêsu.

2. Bài đọc II (Pl 2,6-11):

Bài thánh ca trích từ thư của Thánh Phaolô gửi tín hữu Philípphê cho thấy một sự thay đổi tận căn nơi con người và sứ vụ của Đức Giêsu. Bài Thánh ca phác thảo hai chặng đường ngược chiều, nhưng nối kết với nhau mà Đức Giêsu đã đi qua: tự hạ mình và được Thiên Chúa siêu tôn. Quả thật, Đức Giêsu vốn dĩ là Thiên Chúa, nhưng đã tự nguyện hạ mình đến tột cùng đau khổ khi làm thân nô lệ, trở nên giống phàm nhân, chịu chết trên thập giá như một tội nhân. Chính vì thế, Ngài đã được Thiên Chúa siêu tôn lên tới tột đỉnh vinh quang khi tặng ban Danh hiệu trổi vượt mọi danh hiệu, đến mức mọi loài trên trời, dưới đất và trong nơi âm phủ đều phải tôn phục và tuyên xưng Đức Kitô là Chúa. Sự thay đổi tình trạng của Đức Giêsu Kitô kéo theo sự biến đổi của nhân loại. Chính lúc được siêu tôn này, Đức Giêsu Kitô sẽ kéo mọi người lên cùng Ngài.

3. Bài Thương Khó (Mc 14,1‒15,47):

Bài Thương Khó theo thánh Máccô được chia thành hai đoạn chính:

A. Mc 14,1-21: nói về sự chuẩn bị cho cuộc khổ nạn. Giai đoạn này nhấn mạnh vào việc phản bội của Giuđa (14,10-11), đã được chuẩn bị từ âm mưu giết Đức Giêsu của giới lãnh đạo Dothái (14,1-2) và được chính Đức Giêsu tiên báo (14,17-21). Việc phản bội của Giuđa sẽ dẫn tới cuộc khổ nạn và sự chết của Đức Giêsu, được tiên báo bằng việc một người phụ nữ đổ dầu thơm trên đầu Ngài tại Bêtania (14,3-9). Tuy nhiên, sự chết của Ngài sẽ dẫn đến phục sinh, được mô tả bằng việc chuẩn bị cho bữa tiệc lễ Vượt Qua, vượt qua cái chết để bước vào sự sống (14,12-16).

B. Mc 14,22-16,8: nói về đỉnh cao của sứ vụ Đức Giêsu, đó là chịu khổ nạn, chết và phục sinh. Biến cố này đã làm thay đổi toàn diện các tình trạng và thái độ những nhân vật có liên quan; đồng thời kéo theo hệ quả là sự biến đổi tận căn từ biến cố thập giá Đức Giêsu.

Trước hết, kể từ nay, người môn đệ đích thực không chỉ là người đã từng sát cánh với Đức Giêsu như Phêrô và Nhóm Mười Hai, vì họ đã chạy trốn (14,32-52), mà còn là tất cả những ai đã đi theo và giúp đỡ Người (15,40-41). Kế đế, dù Marco nhấn mạnh đến bí mật Đấng Mêsia, nhưng chính khi chịu thương khó, Đức Giêsu đã tự xưng là Kitô, Con của Đấng Đáng Chúc Tụng (14,53-65), và chính lúc Người bị treo trên thập giá, một kẻ ngoại giáo tuyên xưng “người này là Con Thiên Chúa” (15,39). Chính lúc Đức Giêsu tự tỏ mình như thế, thầy thượng tế xé áo mình ra (14,63), và khi người ngoại nhận ra Đức Giêsu là Chúa, màn trong Đền thờ xé ra làm đôi (15,38). Hình ảnh “xé áo” và “màn trong Đền thờ bị xé” này cho thấy đã chấm dứt thời Giao Ước Cũ với lễ tế và phụng tự Đền thờ của Ítraen. Qua biến cố thập giá Đức Giêsu, Giao Ước Mới được thiết lập: ơn cứu độ được mở ra cho bất kỳ ai tin vào Đức Giêsu là Đấng Kitô. Sau cùng, chúng ta thấy đầu phân đoạn B, bản văn thuật lại việc Đức Giêsu lập Bí tích Thánh Thể (14,22-25), cuối phân đoạn B cho biết rằng Đức Giêsu Phục Sinh là Đấng Đang Sống (16,1-8) sự tương ứng này nhằm nói lên rằng Bí Tích Thánh Thể là sự hiện thực hóa việc Đức Giêsu Kitô Phục Sinh đang sống giữa chúng ta trong Giáo Hội.

III. GỢI Ý MỤC VỤ

1. Đau khổ có những ý nghĩa và giá trị tôn giáo của nó. Đau khổ không xuất phát từ Thiên Chúa nhưng người ta có thể đón nhận đau khổ vì Thiên Chúa và vì tha nhân. Do đó, Người Tôi Trung không tránh né đau khổ. Người Tôi Trung sẽ sẵn sàng chịu những đau khổ và cả sỉ nhục khinh khi; lý do có thể là vì ngài không chấp nhận thỏa hiệp với thế gian, với tội lỗi, không muốn đi ngược lại với đường lối của Thiên Chúa. Với tư cách là người môn đệ, ngài đã chấp nhận lội ngược dòng như thế thay cho người khác và vì người khác, cùng với việc lắng nghe và thực hành Lời Thiên Chúa và lấy Lời ấy nâng đỡ những ai khổ đau kiệt sức. Đức Giêsu là Người Tôi Trung đích thực, đã mang lấy tất cả những đau khổ về thể xác và tinh thần của nhân loại vào chính bản thân mình khi bị chết treo trên thập giá. Kết hợp với Đức Giêsu qua cuộc thương khó của Ngài trong Tuần Thánh này, chúng ta sẽ được xoa dịu mọi đau khổ thể xác cũng như tinh thần và tìm thấy được ý nghĩa của nó: đau khổ có sức biến đổi bản thân và đem lại niềm vui cứu độ cho người khác.

2. “Người lại còn hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết… Chính vì thế, Thiên Chúa đã tôn vinh Người”. Đó là cách thức của Thiên Chúa. Trong Cựu Ước, Ađam và những dân thành Baben là những phàm nhân nhưng đã muốn được ngang hàng với Thiên Chúa. Hệ quả là họ đã bị trừng phạt, sống trong tình trạng nô lệ của tội lỗi. Trong Tân Ước, Đức Giêsu vốn dĩ là Thiên Chúa thì lại tự hạ mình xuống làm một phàm nhân, và hạ mình tới mức tột cùng cho đến nỗi bằng lòng chịu chết trên thập giá. Hệ quả là Người đã được Thiên Chúa siêu tôn đến mức tột đỉnh của vinh quang. Chính nhờ hành động này của Đức Giêsu Kitô, nhân loại được biến đổi tận căn: vốn dĩ là tội lỗi nay nay trở thành trong sạch, vốn dĩ là bất chính nay trở thành công chính, nếu biết tin vào Đức Giêsu là Đấng Kitô. Thông thường, chúng ta bị cám dỗ muốn nâng mình lên địa vị cao trọng theo cách của Ađam và dân thành Baben. Tuy nhiên, con đường Đức Giêsu đã đi qua là mẫu gương cho chúng ta noi theo, đó là tự hạ mình xuống để thánh ý Thiên Chúa được nên trọn nơi cuộc đời của mình; nhờ đó, chúng ta sẽ được tôn vinh với Đức Giêsu trong ngày sau hết.

3. Đức Giêsu bị trao nộp vì chúng ta. Lý do của việc trao nộp có thể khác nhau: vì tiền tài hay một mưu mô ép Thầy mình vào đường cùng để hành động như trường hợp của Giuđa; vì lòng ghen ghét, loại trừ Đức Giêsu nhưng lại nhân danh Thiên Chúa như trường hợp của các Thượng tế và kinh sư; vì muốn an vị và củng cố quyền lực như trường hợp của Philatô; vì vô cảm, cứng lòng, chậm tin hay không tin như trường hợp của đa số dân chúng. Đối với Thiên Chúa thì lại khác: biến cố thập giá Đức Giêsu xảy ra là vì tình yêu cứu độ mà Thiên Chúa Cha đã dành cho nhân loại; và nhất là vì Đức Giêsu đã tự nguyện đón nhận thánh ý Chúa Cha để chết cho muôn người được sống.

Có thể chúng ta tức giận trước hành vi của Giuđa, bực mình trước hành động của các nhà lãnh đạo Do thái, hay trách cứ trước thái độ của Philatô. Tuy nhiên, có khi nào chúng ta hối hận về thái độ của chính mình vì có thể chúng ta đã “nộp” Đức Giêsu cách nào đó, nhiều lần trong đời sống? Thử hỏi vì lý do nào mà chúng ta đã khước từ Đức Giêsu, có phải vì tiền tài, ghen ghét, tham quyền, muốn an vị, hay vì vô cảm không tin? Chúng ta có nhận ra tình yêu cứu độ của Thiên Chúa qua biến cố thập giá Đức Giêsu hay không?

Cuộc thương khó của Đức Giêsu là thời điểm để thấy rõ gương mặt thật của mỗi người trước Đức Giêsu: đối với tôi, Đức Giêsu là ai? Điều đó dẫn tới một thái độ đúng đắn và một chọn lựa tận căn trong đời sống. Nếu chúng ta tin Đức Giêsu là Đấng Cứu thế của đời mình, chúng ta có thể kết hợp những đau khổ của cuộc sống với con đường thập giá của Ngài, do tin rằng con đường thập giá ấy vượt qua sự chết để dẫn tới sự sống; nhờ đó, chúng ta sẽ được phục sinh và tôn vinh như Ngài.

IV. LỜI NGUYỆN CHUNG

Chủ tế: Anh chị em thân mến! Hôm nay phụng vụ tung hô Chúa Kitô khải hoàn vào thành Giêrusalem, đồng thời mời gọi chúng ta tiến bước theo Người trên con đường thập giá. Trong tâm tình thờ lạy, ngợi khen và tín thác, chúng ta cùng tha thiết dâng lời nguyện xin.

1. Thiên Chúa đã biểu dương sức mạnh trong sự vâng phục và tự hạ của Đức Giêsu. Chúng ta cầu xin cho mọi Kitô hữu luôn biết tìm vinh danh Chúa bằng thái độ mau mắn chu toàn thánh ý Chúa, và khiêm tốn phục vụ mọi người, để ngày càng nên giống Chúa Kitô hơn.

2. Người Do Thái tung hô Đức Giêsu là Đấng nhân danh Thiên Chúa mà đến. Chúng ta cầu xin cho nhiều người, nhiều quốc gia trên thế giới được ơn nhận biết và qui phục vương quyền của Thiên Chúa, luôn hướng lên Người như lẽ sống và cùng đích của cuộc đời.

3. Cuộc vượt qua của Chúa Kitô đem lại ơn giải thoát toàn diện cho con người. Xin cho những ai đang đau khổ vì bệnh tật, thiên tai hay bất công xã hội ở khắp nơi, tìm được niềm an ủi nơi cuộc khổ nạn và phục sinh của Chúa, luôn sống trong hy vọng và bình an đích thực.

4. Thập giá là con đường duy nhất và chắc chắn đưa tới vinh quang. Xin Chúa cho mỗi người trong cộng đoàn chúng ta, biết nỗ lực sống các giá trị Tin Mừng, và can đảm đón nhận thập giá trong đời sống hằng ngày, để xứng đáng được dự phần vinh quang với Chúa Kitô.

Chủ tế: Lạy Chúa là Cha rất nhân từ, cuộc Vượt Qua của Đức Giêsu Kitô Con Chúa, đã đổ tràn hồng ân cứu độ cho nhân loại. Xin nhậm lời chúng con cầu nguyện, và biến đổi chúng con mỗi ngày trong vinh quang thập giá của Đức Kitô. Người hằng sống và hiển trị muôn đời.