Cảm nghĩ từ Hội nghị Ủy ban Giáo dân toàn quốc

Hội nghị Ủy ban Giáo dân Toàn quốc đã diễn ra ngày 20-8 vừa qua, tại Trung tâm mục vụ Tổng giáo phận Tp. Hồ Chí Minh, quy tụ khoảng 90 linh mục, tu sĩ và giáo dân, đến từ 18 giáo phận (trên tổng số 26 giáo phận của cả nước).

Hội nghị diễn ra trong một ngày và được đặt dưới sự chủ trì của Đức cha Giuse Trần Xuân Tiếu, giám mục phụ trách Uỷ ban giáo dân trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam và dưới sự điều hành của linh mục Giuse Tạ Huy Hoàng, Tổng thư ký Ủy ban.

Hội nghị đã diễn ra trong bầu khí sôi nổi, với những đóng góp phong phú, trình bày suy nghĩ và những kinh nghiệm cụ thể của các đại biểu về hai chủ đề chính của Đại hội:

1. Vai trò của người giáo dân trong Giáo hội Việt Nam 50 năm qua. Đầu đề và cũng là nội dung của bài viết theo yêu cầu của Ban tổ chức Năm thánh 2010 kỷ niệm năm mươi năm thành lập hàng Giáo phẩm Việt Nam. Việc thực hiện bài viết này đã là một dịp để anh chị em giáo dân và linh mục đào sâu tìm hiểu vai trò của người giáo dân trong Giáo hội, qua việc ôn lại giáo huấn của Giáo hội (Văn kiện Công đồng Vatican II, Giáo lý Giáo hội Công giáo, Giáo luật, Đề cương Giáo hội tại Việt Nam: Mầu nhiệm – Hiệp thông – Sứ vụ…), qua việc nhìn lại và nhận định về vai trò cụ thể người giáo dân đã thể hiện trong 50 năm qua, trong những hoàn cảnh hết sức khác nhau giữa miền Bắc và miền Nam Việt Nam và từ đó đề xuất những điều cần thực hiện trong giai đoạn tới nhằm “làm tỏa sáng hình ảnh Nước Trời” hơn nữa trong thế giới và ở Việt Nam.

Một trong những đề xuất đáng lưu ý được trình bày trong bài viết, đó là cần phải được “đặt lên hàng đầu trong số các ưu tiên phát triển của Giáo hội hiện nay” là việc “xây dựng tầng lớp giáo dân trưởng thành ‘thấm nhập tinh thần Phúc Âm’ để làm ‘thấm nhập và kiện toàn trật tự thế giới với tinh thần Phúc Âm’ ”. Một đề xuất bao quát đời sống đạo, tức Phúc Âm hóa người giáo dân và hoạt động tông đồ của người giáo dân và của cộng đồng tín hữu, tức Phúc Âm hóa trật tự xã hội. Vấn đề là phải tìm cách cụ thể hóa việc thực hiện ưu tiên này. 

2. Chủ đề chính thứ hai của Hội nghị là một “Đề cương chung về Quy chế Hội đồng mục vụ giáo xứ”. Theo đóng góp phong phú và sôi nổi của Hội nghị, chủ đề này có thể được xem như bước đầu của việc cụ thể hóa ưu tiên được đề cập đến trong chủ đề thứ nhất. Thực vậy, một Hội đồng mục vụ giáo xứ, hay được gọi bằng một tên gọi nào khác, với những thành viên có thể được gọi bằng những tên gọi khác nhau, vẫn phải là một tổ chức trong Giáo hội do Chúa thiết lập, gồm các tín hữu, giáo sĩ và giáo dân, “bình đẳng về phẩm giá và hoạt động” (Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 872) để chu toàn nhiệm vụ Ngài đã trao phó là “làm sao để sứ điệp cứu rỗi của Thiên Chúa được mọi người khắp thế giới biết đến và đón nhận (Giáo luật, 1983, điều 225).

Phần gợi ý của Hội nghị có thể cho người ta hình dung một quy chế tạo điều kiện thuận lợi để Hội đồng mục vụ giáo xứ trở thành nơi, tổ chức, trong đó giáo sĩ, cụ thể là linh mục chính xứ, và giáo dân, qua các đại diện của mình, hợp tác với nhau một cách hài hòa, bình đẳng, hiểu theo nghĩa là trong sự tôn trọng “cái riêng” của các thành phần, để đề xuất và thực hiện những chương trình sống đạo và làm tông đồ của giáo xứ.

Ban tổ chức Hội nghị cho biết việc thực hiện Đề cương chung về Quy chế Hội đồng mục vụ giáo xứ là một tiến trình dài, công phu, đòi hỏi nhiều nỗ lực và đóng góp của các giáo phận. Hiện tại, việc thực hiện này còn ở giai đoạn đầu. Hy vọng sẽ có kết thúc tốt đẹp để khỏi phụ lòng mong đợi của các giáo phận. 

Một điểm đáng ghi nhận của Hội nghị lần này là Ban tổ chức đã cho chiếu trên hai màn ảnh lớn đặt trước cử tọa trong khi nghe đọc các bản văn. Các hình này quả thực đã cho người tham dự khắc sâu cảm giác mình đang ở trong và thuộc về một Giáo hội sống động, có mối liên hệ mật thiết với Giáo hội. Và Hội nghị có thể được xem như một dấu chỉ của sự sống động này.

Một hình khác cũng đánh động người tham dự không ít đó là hình ảnh một linh mục râu tóc rậm rạp, lưng đeo balô, chạy vội ra xe khi Hội nghị vừa bế mạc, để kịp chuyến xe đò đêm về Kontum. Linh mục cũng từ Kontum tới Sàigòn dự Hội nghị sáng nay và cũng bằng một chuyến xe đò đêm. Không hiểu sao, vị linh mục làm người tham dự nhớ lại đoạn đầu của bài viết đọc tại Hội nghị nhắc đến một “Chúa Thánh Thần… “rào rào như thể do cuồng phong thổi đến” vào buổi đầu Giáo hội được thiết lập.

Nhưng dầu thế nào, người tham dự cũng mong những cuộc họp như thế này, trong thời gian tới, được thêm số tham dự viên là các nữ giáo dân.